Hoạt động của mỏ đá Phước Lý không vi phạm các quy định của Luật Khoáng sản. Ảnh: Nguyên Phê

Mỏ đá Phước Lý nằm tại triền núi Phước Tường (phường Hòa Minh, Liên Chiểu), được cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường năm 2006 và gia hạn nhiều lần cho đến nay. Về sau, Cty Cổ phần Đầu tư Đà Nẵng - Miền Trung (Cty ĐTĐN - MT) triển khai xây dựng Khu đô thị Phước Lý với diện tích ban đầu 40ha đất, sau đó mở rộng thêm 30ha, và cho rằng hoạt động của mỏ đá Phước Lý gây ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt và tài sản của các hộ dân lân cận nên đề nghị đống cửa mỏ…

Qua tìm hiểu, được biết: Ngày 22/5/2008, Văn phòng UBND TP Đà Nẵng có Thông báo số 130 về kết luận của Chủ tịch UBND TP, trong đó nhóm mỏ đá đã cho phép và gia hạn đến năm 2015 bao gồm mỏ đá Phước Lý, nhưng không được quy hoạch mở rộng diện tích.

Đến ngày 20/8/2011, Cty Nho Chiến (tại phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng) có tờ trình xin thăm dò, khai thác mỏ đá, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Đà Nẵng trình UBND TP xem xét, quyết định, được ông Văn Hữu Chiến - Chủ tịch  UBND TP phê đồng ý giải quyết cấp phép đến năm 2015. Song, không hiểu vì lý do gì, tại Văn bản số 2804 ngày 11/4/2013 do Phòng Quản lý đô thị (Văn phòng UBND TP) tham mưu cho Chủ tịch UBND TP ký, thể hiện nội dung: “Không đồng ý theo đề xuất của Sở TN&MT về việc cho phép Cty Nho Chiến tiếp tục khai thác mỏ đá Phước Lý đến hết năm 2015 và yêu cầu lập thủ tục thu hồi, di dời mỏ đá trước ngày 30/4/2013”.

Ngày 13/5/2013, UBND TP có Văn bản số 3887 đồng ý cho di dời trạm nghiền đá của Cty Nho Chiến đến vị trí mới nằm cạnh phía Tây Bắc mỏ đá Phước Lý, nhưng không đồng ý gia hạn giấy phép đến hết năm 2015. Tại Báo cáo số 202 ngày 24/5/2013 của Sở TN&MT Đà Nẵng nêu rõ: “Việc UBND TP yêu cầu Cty Nho Chiến di dời trạm nghiền đến phía Tây Bắc mỏ đá Phước Lý, nhưng không đồng ý gia hạn giấy phép khai thác mỏ đến hết năm 2015 là rất mâu thuẩn, đặt Cty vào tình thế không thể thực hiện được, chỉ gây tốn kém cho Cty và ngân sách TP. Cty Nho Chiến không vi phạm các quy định của Luật Khoáng sản, mỏ đá không nằm trong khu vực cấm hay tạm thời cấm; nếu thu hồi, chấm dứt hiệu lực của giấy phép khai thác đã cấp là không phù hợp với quy định…”.

Đến ngày 25/6/2013, Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Ngọc Tuấn chủ trì cuộc họp giải quyết các vấn đề liên quan đến mỏ đá Phước Lý. Đại diện các Sở: Kế hoạch và Đầu tư, Công thương, Nông nghiệp và Nông thôn, UBND quận Liên Chiểu và Cẩm Lệ đã thống nhất đề nghị gia hạn mỏ đá Phước Lý đến hết năm 2015.

Vào ngày 28/6/2013, Sở TN&MT có báo cáo thực hiện chỉ đạo của UBND TP, nêu rõ mỏ đá Phước Tường (Xí nghiệp Vật tư vật liệu giao thông Đà Nẵng) và mỏ Hòa Phát (Cty Cổ phần Đá xây dựng Hòa Phát) nằm gần khu dân cư hơn mỏ đá Phước Lý. Việc di đời mỏ đá Phước Lý và Hòa Phát đến vị trí mới không thể thực hiện được.

Vậy nhưng, ngày 22/1/2013, chỉ qua trao đổi với lãnh đạo Cty ĐTĐN - MT, Sở Xây dựng đã có văn bản gửi UBND TP: “Thống nhất với ý kiến của Cty ĐTĐN - MT về di dời mỏ đá Phước Lý và Hòa Phát”. Từ đó, UBND TP lại ban hành Văn bản số 1210 ngày 8/2/2013, giao các cơ quan chức năng lập thủ tục di dời mỏ đá Phước Lý và Hòa Phát, riêng mỏ đá Phước Tường nằm cách tổ 23 phường Hòa Phát khoảng 50m, lại cho phép hoạt động đến hết năm 2015.

Cũng cần nhắc lại rằng, trước đó vào ngày 28/11/2011, đại diện Trường Đại học Duy Tân, Trường Đại học Thể dục - Thể thao Đà Nẵng và Cty ĐTĐN - MT có văn bản gửi TP nêu việc khai thác, vận chuyển đá, đã gây ảnh hưởng đến sức khỏe, môi trường và chất lượng công trình… nhưng khi tiếp xúc với chúng tôi thì nhiều người cho rằng nội dung văn bản được soạn sẵn và đưa cho họ ký chứ không biết gì. Quan sát tại hiện trường cho thấy, các cơ sở này đều nằm cách xa mỏ đá Phước Lý hàng km, không ảnh hưởng gì lớn; chỉ có kho vật liệu nổ của Sư đoàn 375 là nằm giữa mỏ đá và Khu đô thị Phước Lý và đơn vị đã rào chắn, lắp đặt thiết bị chống sét… Còn trạm nghiền mỏ đá  Phước Tường nằm sát nhà dân, nhưng không ai phản đối gì. Phải chăng Cty ĐTĐN - MT có cổ phần ở đây, nên đành “bấm bụng” chịu đựng hệ lụy của mỏ đá gây ra?

Tại cuộc họp thường kỳ tháng 12/2014 của Thường trực HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc TP do ông Trần Thọ - Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP chủ trì, đã thống nhất cho phép gia hạn lần cuối đối với hoạt động khai thác mỏ đá Phước Lý đến hết năm 2015. Qua cuộc họp giải quyết bức xúc về khai thác đá tổ chức tại phường Hòa Minh vào ngày 7/3/2015, nhiều hộ dân của địa phương sinh sống gần mỏ đá không được mời dự, mà phần đông là các hộ thuộc phường Hòa An, Hòa Phát (Cẩm Lệ) tham gia và có ý kiến gây áp lực Cty Nho Chiến. Song, đại diện Chi bộ, Mặt trận, Cựu chiến binh, tổ dân phố số 266, 267 cùng hộ dân sống gần mỏ đá có kiến nghị gửi TP, khẳng định không thấy ảnh hưởng gì lớn về việc nổ mìn cũng như môi trường do mỏ đá Phước Lý gây ra.

Ghi nhận ý kiến nhân dân và qua thảo luận với Sở Xây dựng, Sở Công thương, phường Hòa Minh… Sở TN&MT có Báo cáo số 130 ngày 9/3/2015, đã đề nghị UBND TP cho phép Cty Nho Chiến được tiếp tục gia hạn thời gian khai thác mỏ đá Phước Lý đến hết ngày 31/12/2015, nhưng chỉ cho phép nổ mìn khai thác đá hết tháng 6/2015.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Nho Chắn, Giám đốc Cty Nho Chiến cho biết, nếu được sự đồng ý gia hạn khai thác mỏ đá thì Cty phải lập thủ tục và đến hết tháng 4 mới cấp phép, như vậy thời gian nổ mìn chỉ vỏn vẹn có 2 tháng làm sao có thể xoay xở nổi. “Cty đã đầu tư trên 20 tỷ đồng để quy hoạch, cải tạo mỏ, mua sắm trang thiết bị, xây dựng nhà xưởng và giải quyết việc làm ổn định cho hàng trăm lao động tại địa phương; nếu vì dự án của Cty ĐTĐN - MT mà o ép chúng tôi thì chưa công bằng, hợp lý…”, ông Chắn bức xúc.

Dự án khu đô thị Phước Lý hiện có hàng ngàn lô đất đủ cơ sở hạ tầng, nhưng chỉ lác đác hơn 70 hộ dân và một số cơ sở kinh doanh đến xây dựng và sinh sống, hoạt động. Liệu có cần thiết phải mở rộng dự án dân cư trong bối cảnh bất động sản đang… bất động như hiện nay, mà đẩy các doanh nghiệp khai thác đá lâm vào cảnh đình đốn, thua lỗ? Câu trả lời xin nhường lại cho lãnh đạo UBND TP Đà Nẵng.

Nguyên Phê