Thanh tra Chính phủ ban hành Kế hoạchthanh tra chuyên đề các công trình, dự án có khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, kéo dài, hiệu quả thấp, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí. Ảnh: PV

1. Mục đích, yêu cầu

Theo Kế hoạch, toàn ngành Thanh tra sẽ tập trung thanh tra các công trình, dự án có khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí, trên cơ sở danh mục do Bộ Tài chính cung cấp.

Mục tiêu của kế hoạch này nhằm phát hiện vi phạm, xử lý trách nhiệm, đồng thời hướng tới đề xuất sửa đổi chính sách, hoàn thiện pháp luật nhằm khơi thông “điểm nghẽn” về cơ chế. Trên cơ sở đó, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thanh tra, làm cơ sở cho cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý, giải quyết, tránh thất thoát, lãng phí, góp phần khơi thông nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

2. Về phạm vi, nội dung, đối tượng, thời kỳ và thời hạn thanh tra

Một trong những điểm mới trong kế hoạch là việc phân loại rất rõ ràng các loại dự án được thanh tra và không thanh tra, theo đúng danh mục Bộ Tài chính cung cấp.

Cụ thể, không tiến hành thanh tra các dự án:

- Các công trình, dự án đã có kết luận thanh tra, kiểm tra, điều tra, bản án (như phân loại của Bộ Tài chính).

- Các công trình, dự án đang trong quá trình chuẩn bị đầu tư hoặc chưa tiến hành đầu tư xây dựng.

- Các công trình, dự án có khó khăn, vướng mắc do cơ chế, chính sách pháp luật thay đổi.

- Các công trình, dự án có khó khăn, vướng mắc về trình tự, thủ tục và có quy mô nhỏ.

Điều này tránh lặp lại, dàn trải, lãng phí nguồn lực, đồng thời bảo đảm nguyên tắc không chồng chéo giữa các cơ quan thanh tra và với kiểm toán, điều tra.

Về nội dung thanh tra, Kế hoạch lưu ý, căn cứ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền và tình hình thực tế, Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước, người ra quyết định thanh tra quyết định nội dung thanh tra, trong đó lưu ý một số nội dung có dấu hiệu sai phạm, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí trong việc: Chấp thuận chủ trương đầu tư; lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư; lựa chọn nhà đầu tư, thương thảo, ký hợp đồng; việc bố trí vốn, thanh quyết toán dự án đầu tư; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; xác định giá đất, thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất,… Đánh giá, xác định rõ nguyên nhân khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí.

Những nội dung này đều là những khâu dễ phát sinh tiêu cực, cần được tập trung làm rõ. Quan trọng hơn, thanh tra không chỉ để phát hiện sai phạm, mà còn để xác định chính xác nguyên nhân của các “điểm nghẽn”, từ đó góp phần kiến tạo giải pháp tháo gỡ.

Kế hoạch giao rõ trách nhiệm cho các cấp thanh tra, trong đó Thanh tra Chính phủ trực tiếp thanh tra các dự án thuộc bộ, ngành quản lý có tổng mức đầu tư trên 100 tỷ đồng và các dự án lớn của địa phương có tổng mức đầu tư trên 1500 tỷ; Thanh tra Bộ Quốc phòng thanh tra 03 dự án thuộc thẩm quyền; Thanh tra các tỉnh, thành phố thanh tra 750 dự án có tổng mức đầu tư trên 30 tỷ đồng.

3. Thời gian triển khai:

Kế hoạch nêu rõ các mốc thời gian cụ thể:

- Trong tháng 7/2025: Tất cả các cơ quan thanh tra phải xây dựng Kế hoạch thanh tra, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch thanh tra.

- Trước ngày 15/9/2025: Thanh tra Bộ Quốc phòng, Thanh tra các tỉnh, thành phố ban hành các Kết luận thanh tra.

- Trước ngày 25/9/2025: Thanh tra Chính phủ ban hành các Kết luận thanh tra.

- Trước ngày 20/9/2025: Bộ Quốc phòng, UBND tỉnh, thành phố tổng hợp, báo cáo kết quả thanh tra chuyên đề về Thanh tra Chính phủ.

- Trước ngày 01/10/2025: Thanh tra Chính phủ tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Việc tuân thủ nghiêm tiến độ không chỉ thể hiện tinh thần kỷ luật, mà còn kịp thời báo cáo Chính phủ chỉ đạo tháo gỡ vướng mắc, khó khăn đối với các dự án được thanh tra.

Để triển khai hiệu quả Kế hoạch, Thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu các Bộ, ngành, UBND tỉnh, thành phố; Thanh tra Bộ Quốc phòng; Thanh tra tỉnh, thành phố; các vụ, cục, đơn vị thuộc Thanh tra Chính phủ và các cơ quan, đơn vị có liên quan căn cứ theo chức năng, nhiệm vụ được giao triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Kế hoạch thanh tra chuyên đề này. Trong quá trình triển khai thanh tra, nếu có khó khăn, vướng mắc về chuyên môn, nghiệp vụ, đề nghị báo cáo về Thanh tra Chính phủ để được phối hợp, hướng dẫn kịp thời.

Đây không đơn thuần là một đợt thanh tra diện rộng, mà là bước triển khai tư duy kiểm soát quyền lực mới trong quản lý đầu tư công, từ góc độ thanh tra. Thành công của kế hoạch phụ thuộc vào sự chuẩn bị nghiêm túc, sự phối hợp đồng bộ trong việc thực hiện nhiệm vụ của mỗi cơ quan, đơn vị thanh tra.

Để bảo đảm tính thống nhất, Thanh tra Chính phủ đã ban hành đề cương hướng dẫn cụ thể, từ quy trình thực hiện, thời hạn, yêu cầu bảo mật đến nội dung báo cáo. Xem chi tiết tại đây: https://thanhtra.com.vn/toan-van-3EA761215/de-cuong-huong-dan-023995b1a.html?time=1753403071427