Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: TH

Phòng ngừa tham nhũng (PNTN) hiệu quả sẽ thể hiện và chứng minh cho quyết tâm chính trị mạnh mẽ của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta nhằm xây dựng một Nhà nước trong sạch, vững mạnh. Xây dựng cơ quan phòng, chống tham nhũng cũng là yêu cầu cụ thể trước nhất trong chương về PNTN của Công ước về chống tham nhũng (Điều 6). Theo đó, để phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình, mỗi quốc gia thành viên phải đảm bảo có một hoặc một số cơ quan thích hợp, có trách nhiệm thi hành chính sách về PNTN.

Theo ThS Ngô Mạnh Hùng, pháp luật Việt Nam về cơ bản đã đáp ứng được hầu hết các yêu cầu chung của Công ước về phòng ngừa tham nhũng. Tuy nhiên, một số nội dung chưa đáp ứng hoặc mới chỉ đáp ứng được một phần yêu cầu của Công ước. Cụ thể, một số nội dung mà pháp luật Việt Nam (PLVN) đến nay vẫn chưa đáp ứng theo yêu cầu Công ước:  PNTN trong khu vực tư; việc chuyển đổi vị trí công tác của cán bộ, công chức; kê khai những quà tặng có giá trị lớn; việc tuyển dụng của các tổ chức khu vực tư đối với những cá nhân đã từng giữ chức vụ, quyền hạn; trách nhiệm của cán bộ, công chức trong những tình huống xung đột lợi ích; vai trò, trách nhiệm của xã hội trong PCTN; vai trò của các tổ chức xã hội dân sự trong PCTN tại Việt Nam; vấn đề xử lý đối với tài sản tham nhũng trong trường hơp người có chức vụ, quyền hạn.

Đề tài tập trung nghiên cứu các nội dung chính như: Những vấn đề lý luận về phòng ngừa tham nhũng, những quy định về phòng ngừa tham nhũng trong Công ước Liên hợp quốc về chống tham nhũng đặt trong việc so sánh, phân tích những vấn đề thiếu hụt hoặc chưa tương thích của pháp luật Việt Nam so với những yêu cầu về phòng ngừa tham nhũng trong Công ước. Từ đó đề ra các giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật của Việt Nam, nâng cao hiệu quả phòng ngừa tham nhũng, đáp ứng yêu cầu của Công ước.

Góp ý vào nội dung nghiên cứu của đề tài, các đại biểu cho rằng đề tài được nghiên cứu công phu, toàn diện. Đề tài có tính thực tiễn, cấp thiết trong điều kiện Việt Nam chuẩn bị tiến hành đánh giá và rà soát tổng thể ở giai đoạn thứ 2 theo yêu cầu của Công ước. Nội dung tại các chương của đề tài bám sát thực tiễn việc thực thi pháp luật về PNTN theo Công ước của Việt Nam hiện nay. Cách tiếp cận quan niệm về PNTN tại chương I hay. Chương II đã soi chiếu một cách rõ nét những nội dung mà PLVN chưa thực hiện được theo yêu cầu của Công ước. Các giải pháp, kiến nghị tại chương III có tính khả thi và đột phá. 

Tuy nhiên, cũng theo các đại biểu ưu điểm tại chương II về hàm lượng thực tiễn cũng lại là nhược điểm vì nội dung và phạm vi ở phần này quá rộng, cần thiết kế khuôn lại cho phù hợp với cấp độ đề tài cơ sở. Phần lý luận tại chương I cần bổ sung chủ chương, quan điểm của Việt Nam về PNTN. Các giải pháp, kiến nghị cần logic hơn với phần thực trạng đã đưa ra. Ngoài ra, cũng tại chương này nên tiếp cận các giải pháp, kiến nghị theo hướng đưa ra định hướng thay vì đề ra mục tiêu thực hiện. Giữa chương I và II cần có sự kết nối lại cho liền mạch và rõ ràng hơn.

TH