(Thanh tra) - Luật Thanh tra năm 2025 và Nghị định 216/2025/NĐ-CP đã chính thức ghi nhận phương thức thanh tra trực tuyến, từ xa - một nội dung mang tính đột phá, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong cải cách hoạt động thanh tra và thực hiện chuyển đổi số trong lĩnh vực này. Lần đầu tiên, hoạt động thanh tra không chỉ thực hiện theo phương thức trực tiếp truyền thống mà còn được pháp luật hóa đầy đủ cơ chế thanh tra dựa trên dữ liệu điện tử, làm việc và xác minh thông tin qua môi trường số.
Nhằm làm rõ ý nghĩa của việc bổ sung quy định về thanh tra trực tuyến, từ xa trong Luật Thanh tra 2025 và Nghị định 216/2025/NĐ-CP của Chính phủ, phóng viên đã có cuộc trao đổi với luật sư Đỗ Trúc Lâm - Giám đốc điều hành của Hãng Luật Lâm Trí Việt.
+ Thưa luật sư, Luật Thanh tra 2025 và Nghị định 216/2025/NĐ-CP của Chính phủ đã chính thức ghi nhận cơ chế thanh tra trực tuyến, từ xa. Ông đánh giá thế nào về bước thay đổi này?
Luật sư Đỗ Trúc Lâm: Đây là một bước tiến rất quan trọng trong cải cách hành chính. Lần đầu tiên, hoạt động thanh tra trực tuyến, từ xa được luật hóa đầy đủ, có khung pháp lý rõ ràng chứ không chỉ dựa trên hướng dẫn hành chính hay áp dụng tình thế như trước đây. Điều này thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc hiện đại hóa hoạt động thanh tra, phù hợp với xu hướng chuyển đổi số, xây dựng Chính phủ điện tử và Chính phủ số.
+ Việc luật hóa nội dung này mang lại ý nghĩa gì cho hoạt động thanh tra, thưa ông?
Luật sư Đỗ Trúc Lâm: Có ba ý nghĩa nổi bật. Một là, tăng tính linh hoạt và hiệu quả. Thanh tra không nhất thiết phải đến trực tiếp cơ quan, đơn vị mà có thể làm việc thông qua môi trường số, khai thác dữ liệu điện tử, họp trực tuyến, ký số biên bản… Điều này rút ngắn thời gian, giảm chi phí, đặc biệt có ý nghĩa với vùng sâu, vùng xa hoặc khi phát sinh tình huống đặc biệt như dịch bệnh.
Hai là, nâng cao tính minh bạch, hạn chế tiêu cực. Khi các hoạt động làm việc, đối chiếu dữ liệu, lập biên bản được thực hiện và lưu vết trên hệ thống, khả năng phát sinh nhũng nhiễu, “can thiệp mềm” hay tác động không phù hợp sẽ giảm mạnh.
Ba là, tạo nền tảng quản lý hiện đại dựa trên dữ liệu. Hoạt động thanh tra chuyển từ mô hình thủ công sang mô hình điện tử - dựa trên nguồn dữ liệu số, cho phép phân tích rủi ro, cảnh báo sớm, giúp phòng ngừa vi phạm thay vì chỉ xử lý sau khi xảy ra.
+ Theo ông, quy định này sẽ tác động như thế nào đến công tác quản lý Nhà nước?
Luật sư Đỗ Trúc Lâm: Rất tích cực và toàn diện. Khi thanh tra trực tuyến được triển khai rộng rãi, hoạt động giám sát của Nhà nước sẽ nhanh hơn, chính xác hơn, và minh bạch hơn. Đồng thời, đây là động lực thúc đẩy việc xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung, tương tác thông suốt giữa các cơ quan - điều mà quản trị hiện đại yêu cầu.
Khi các đơn vị biết rằng dữ liệu có thể được kiểm tra từ xa bất cứ lúc nào, họ sẽ tăng kỷ cương, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật, từ đó nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước.
+ Để quy định này phát huy hiệu quả, theo ông cần điều kiện gì?
Luật sư Đỗ Trúc Lâm: Có ba yếu tố then chốt: Hạ tầng công nghệ thông tin phải đồng bộ, bảo mật cao. Đào tạo đủ năng lực cho đội ngũ thanh tra về kỹ năng số, pháp lý về dữ liệu. Cơ chế phối hợp, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan phải được hoàn thiện.
Khi đáp ứng được các yếu tố này, thanh tra trực tuyến sẽ trở thành một công cụ mạnh mẽ, góp phần xây dựng nền hành chính minh bạch, liêm chính và hiện đại.
+ Xin trân trọng cảm ơn luật sư!
Thanh tra trực tuyến được tiếp cận như một phương thức tiến hành song song với thanh tra trực tiếp
Tại hội thảo khoa học “Nhìn lại 80 năm truyền thống ngành Thanh tra Việt Nam và tư duy định hướng phát triển ngành”, ông Trần Văn Long, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Thanh tra Chính phủ, cho biết, Luật Thanh tra 2025 đã khắc phục nhiều bất cập của Luật Thanh tra 2022, đặc biệt về tổ chức và phương thức hoạt động của cơ quan thanh tra. Một điểm nổi bật là hình thức thanh tra trực tuyến, từ xa dựa trên dữ liệu điện tử - bước đột phá trong công tác thanh tra.
Thanh tra trực tuyến không được quy định cứng nhắc thành một quy trình đầy đủ mà được tiếp cận như một phương thức tiến hành song song với thanh tra trực tiếp hiện nay. Việc thanh tra dựa trên dữ liệu điện tử áp dụng cho một số khâu như công bố quyết định thanh tra, làm việc với đối tượng thanh tra từ xa, kiểm tra xác minh thông tin dữ liệu điện tử hay báo cáo trong quá trình thanh tra.
(theo Hải Lương)
Thanh tra tỉnh Lai Châu công bố quyết định thanh tra bằng hình thức trực tuyến
Ngày 29/9/2025, tại điểm cầu UBND tỉnh, Thanh tra tỉnh Lai Châu đã tổ chức hội nghị công bố quyết định thanh tra tỉnh về việc thanh tra việc thực hiện chế độ tăng giờ đối với viên chức, người lao động; việc thực hiện chế độ, chính sách đối với người học năm học 2024 - 2025 tại các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở xã Hua Bum (bao gồm các xã Hua Bum, Vàng San cũ).
Điểm đặc biệt của hội nghị lần này là tất cả các đơn vị được thanh tra đều tham gia trực tuyến, kết nối cùng lúc từ nhiều địa điểm khác nhau. Chỉ với vài thao tác đơn giản trên ứng dụng họp trực tuyến, cuộc họp đã diễn ra nhanh gọn, tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí đi lại, đồng thời bảo đảm tính nghiêm túc, đầy đủ của quy trình thanh tra.
Sự kiện diễn ra đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong tiến trình xây dựng cơ quan thanh tra hiện đại, minh bạch, hiệu quả, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu chuyển đổi số của tỉnh Lai Châu…
(theo Bùi Bình)
