Chủ nhiệm đề tài trình bày nội dung. Ảnh: TH

Theo TS. Cung Phi Hùng, kê khai và kiểm soát tài sản, thu nhập là một trong những biện pháp phòng ngừa tham nhũng quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản tham nhũng. Hiện nay, việc kê khai tài sản và quản lý bản kê khai tài sản rất phân tán, chủ yếu do bộ phận tổ chức cán bộ của các cơ quan đảm nhiệm với nhiệm vụ chủ yếu là đôn đốc việc kê khai cho đúng thời hạn, đúng hình thức, vào sổ quản lý, làm báo cáo… Không có bất cứ một cơ chế nào ràng buộc trách nhiệm cũng như tạo điều kiện cho việc kiểm soát tính trung thực của việc kê khai tài sản.

Việc tiến hành kiểm tra, xác minh cũng rất phức tạp cả về thẩm quyền, trình tự, thủ tục và chỉ tiến hành trong những điều kiện khá ngặt nghèo. Luật Phòng, chống tham nhũng giao thẩm quyền kiểm soát tài sản cho rất nhiều cơ quan như Thanh tra Chính phủ, thanh tra tỉnh, các bộ, cơ quan ngang bộ... Do có quá nhiều cơ quan có chức năng kiểm soát tài sản, thu nhập dẫn đến tình trạng dữ liệu bị phân tán ở nhiều nơi khác nhau nên khó khăn trong việc kiểm soát.

"Đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề kê khai và kiểm soát tài sản, thu nhập nhưng chưa có công trình nào nghiên cứu về duy nhất một cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập, đồng thời đề xuất nhiệm vụ, quyền hạn cho cơ quan này; chưa có công trình nghiên cứu nào về ứng dụng công nghiệp 4.0 trong kê khai, kiểm soát tài sản, thu nhập hiệu quả, làm trong sạch bộ máy Nhà nước. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài “Nhiệm vụ, quyền hạn và hoạt động của cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn” là thực sự cần thiết”, TS. Cung Phi Hùng nhấn mạnh.

Trên cơ sở mục tiêu đề ra, đề tài nghiên cứu một số nội dung chính như sau: Chương I - Cơ sở lý luận về kiểm soát tài sản, thu nhập: Làm rõ cơ sở lý luận về cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập; làm rõ cơ sở lý luận về nhiệm vụ, quyền hạn và hoạt động của cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập; Chương II - Thực trạng kiểm soát tài sản, thu nhập: Đánh giá thực trạng pháp luật và hoạt động về cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn và hoạt động của cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập làm cơ sở đề xuất các giải pháp; Chương III - Giải pháp kiểm soát tài sản, thu nhập: Đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật của cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập; đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập.

Trong phần nhận xét, đánh giá của hội đồng, Th.S Phí Ngọc Tuyển, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống tham nhũng cho rằng, ở phần tính cấp thiết, đề tài cần điều chỉnh lại nhận định về Nghị quyết Trung ương 3 (khóa X) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng về công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí cho đúng với nội dung Nghị quyết; đề tài cần đưa ra cơ sở khoa học về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập; cần có sự rà soát lại các giải pháp, kiến nghị so với mục tiêu đặt ra.

Th.S Hoàng Nam Hải, Phó Vụ trưởng, Văn phòng Chính phủ cho rằng, dung lượng và các nội dung nghiên cứu của đề tài chưa sát với phạm vi, mục tiêu nghiên cứu đề ra, chưa đề cập nhiều đến hoạt động của các cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập; đề tài có nhiều số liệu, nhưng chưa có trích dẫn nguồn. Chương I, đề tài cần làm rõ thêm các khái niệm về kiểm soát tài sản thu nhập, cơ quan kiểm soát tài sản thu nhập. Chương II, cần phân tích sâu thêm các nội dung về kiểm soát tài sản, thu nhập của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018, để làm căn cứ đưa ra các kiến nghị đề xuất ở phần sau. Chương III, việc đề xuất cơ quan chuyên trách kiểm soát tài sản thu nhập cần được luận giải rõ thêm; việc đề xuất 100% cán bộ công chức phải được kiểm soát tài sản thu nhập cần có đánh giá điều kiện, bộ máy, kinh phí, nhân sự... do đó, đề xuất này khó triển khai trên thực tế...

TS. Nguyễn Quốc Văn, Viện trưởng Viện CL&KHTT nhấn mạnh: Đề tài có ý nghĩa thực tiễn và mang tính thời sự cao, đưa Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 và Nghị định số 130/2020/NĐ-CP của Chính phủ về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị đi vào cuộc sống.

Những vấn đề khoa học, pháp lý, thực tiễn mà đề tài phải giải quyết còn phức tạp và mới quy định khung chứ chưa có quy định chi tiết; các cơ quan được gọi là cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập chưa được định danh theo luật, có tính chất pháp lý phức tạp, thuộc nhiều cơ quan khác nhau, trong khi đề tài phải mô tả hiện trạng, đánh giá và đề xuất kiến nghị sửa đổi là vấn đề khó. Đề tài phải khoanh lại phạm vi, đối tượng nghiên cứu để đảm bảo các nội dung nghiên cứu bám sát mục tiêu đề ra.

Đưa ra những nhận xét, đánh giá cụ thể, TS. Nguyễn Quốc Văn cho rằng, Chương I, đề tài đã nêu được nhiều khái niệm cơ bản, tuy nhiên, cần lược bớt một số khái niệm pháp lý và đưa thêm khái niệm khoa học vào phần này. Đề tài đã nêu được kinh nghiệm kiểm soát tài sản thu nhập của một số nước trên thế giới, tuy nhiên, cần bổ sung thêm những kinh nghiệm có giá trị tham khảo cho Việt Nam. Chương II, việc đánh giá thực trạng gặp những khó khăn nhất định do Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 mới triển khai trên thực tiễn, do đó, đề tài cần bổ sung, đánh giá thêm những quy định liên quan của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2005, để làm cơ sở đưa ra giải pháp, kiến nghị ở phần sau. Chương III, đề tài cần xem lại đề xuất quy định "Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng" là cơ quan chuyên trách về kiểm soát tài sản, thu nhập bởi đề xuất này không có cơ sở pháp lý rõ ràng...

Với những kết quả đạt được, hội đồng thống nhất nghiệm thu và xếp loại khá./.