ThS. Dương Văn Huế, Phó Trưởng Ban Tiếp Công dân Trung ương thuyết minh đề tài. Ảnh: TH

Theo ThS. Dương Văn Huế, trong thời gian qua, đã có nhiều công trình nghiên cứu về kiểm soát quyền lực nhà nước nói chung và về tổ chức, hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo cũng như thanh tra, kiểm tra trách nhiệm trong giải quyết khiếu nại, tố cáo. Một số công trình cũng đã bước đầu nghiên cứu về giám sát hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo của các thiết chế như Quốc hội, đại biểu Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội; Hội đồng nhân dân, đại biểu Hội đồng nhân dân... nhưng mới chỉ dừng lại ở những đánh giá, nhận định ban đầu.

Vì thế, để hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo được công khai, minh bạch, đúng pháp luật, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước, của tập thể, lợi ích của các tổ chức và cá nhân, đồng thời ngăn chặn việc lạm quyền và phòng, chống tham nhũng thì cần thiết phải kiểm soát việc thực hiện quyền lực của các chủ thể có thẩm quyền trong giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Trên cơ sở đó, thuyết minh đề tài dự kiến 3 nội dung: Cơ sở lý luận về kiểm soát quyền lực trong giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính; Thực trạng kiểm soát quyền lực trong giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính; Quan điểm, giải pháp kiểm soát quyền lực trong giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính.

Nhận xét thuyết minh đề tài của ThS. Dương Văn Huế, Hội đồng Đánh giá cao sự chuẩn bị hồ sơ và nội dung thuyết minh; Chủ nhiệm và lực lượng tham gia nghiên cứu là những người có kinh nghiệm về mặt lý luận và thực tiễn công tác lãnh đạo, chỉ đạo và trực tiếp giải quyết khiếu nại, tố cáo và sản phẩm sau này sẽ mang tính thực tiễn và ứng dụng cao. Thuyết minh đề tài đã luận giải sự cần thiết nhằm thiết lập cơ sở khoa học, đề xuất giải pháp hoàn thiện về bảo đảm kiểm soát quyền lực trong giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính.

Thuyết minh đề tài cần thể hiện có trọng tâm hơn mục tiêu nghiên cứu, xác định rõ chủ thể, đối tượng, đặc thù của kiểm soát quyền lực trong giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính; bổ sung kinh nghiệm quốc tế về kiểm soát quyền lực trong giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính; tổng quan nghiên cứu cần được phân loại và đánh giá khái quát những vấn đề đã nghiên cứu, những vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu, làm rõ; khoanh lại đối tượng và phạm vi nghiên cứu; sản phẩm nghiên cứu cần định hình rõ, bản kiến nghị tới cơ quan có thẩm quyền cận cụ thể; lực lượng nghiên cứu nên bổ sung thêm các cá nhân ngoài Thanh tra Chính phủ.

GS.TS.Trương Thị Hồng Hà thuyết minh đề tài. Ảnh: TH

Tại cuộc họp, GS.TS. Trương Thị Hồng Hà nêu rõ, lý do để nghiên cứu đề tài này là do hiệu quả của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo chưa cao; việc giải quyết khiếu nại, tố cáo còn gây bất bình trong dư luận, tạo xung đột xã hội một cách không cần thiết, làm mất uy tín của cơ quan nhà nước, đi ngược với chủ trương, đường lối bảo đảm, bảo vệ quyền khiếu nại, tố cáo hành chính của Đảng và Nhà nước.

Bên cạnh đó, xung đột lợi ích giữa người khiếu nại và người giải quyết khiếu nại hành chính nên việc giải quyết khiếu nại hành chính lần đầu rất ít hiệu quả, trong khi quy định của pháp luật về khiếu nại, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại hành chính lần đầu chính là người có quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại.

Không chỉ vậy, hiện nay, có nhiều quy định nhằm phòng ngừa xung đột lợi ích trong quá trình giải quyết khiếu nại hành chính. Tuy nhiên, phương thức giải quyết thông qua tòa án với các thủ tục và thời gian kéo dài, không khách quan, việc thi hành án hành chính không có hiệu quả nên người khiếu nại thường có xu hướng lựa chọn phương thức giải quyết do cơ quan hành chính thực hiện hơn...

Đề tài dự kiến triển khai 3 nội dung: Cơ sơ lý luận về kiểm soát quyền lực trong giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính; thực trạng chính sách, pháp luật về kiểm soát quyền lực trong giải quyết khiếu nại, tố cáo và thực tiễn kiểm soát quyền lực trong giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính và đề xuất quan điểm, giải pháp pháp lý và thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả kiểm soát quyền lực trong giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính.

Tại cuộc họp, các thành viên nhất trí đánh giá cao sự chuẩn bị của GS.TS. Trương Thị Hồng Hà. Hồ sơ đăng ký có đầy đủ thông tin về quá trình nghiên cứu, đội ngũ nghiên cứu hùng hậu, có nhiều thành tích trong nghiên cứu khoa học, và có nhiều trải nghiệm trực tiếp trong giải quyết khiếu nại, tố cáo; tính cấp thiết đã luận giải được sự cần thiết về mặt lý luận và thực tiễn, đã chạm vào vấn đề mà mục tiêu hướng tới.

Tuy nhiên, thuyết minh đề tài cần thể hiện lại một số nội dung sau: Bổ sung các công trình nghiên cứu thời gian gần đây của Thanh tra Chính phủ; xác định trọng tâm vấn đề nghiên cứu là kiểm soát quyền lực trong giải quyết khiếu nại, tố cáo, trong đó cần xác định chủ thể, đối tượng và phương thức của kiểm soát quyền lực trong giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính; mục tiêu nghiên cứu cần thể hiện cô đọng hơn; lý thuyết: “hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo” cần cân nhắc.

Đồng ý với 3 nội dung nghiên cứu nhưng cần được thể hiện rõ hơn khả năng ứng dụng, lưu ý bản kiến nghị gửi các cơ quan có thẩm quyền cần cụ thể; bổ sung thêm lực lượng nghiên cứu ở các cơ quan làm công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo; nội dung cần chỉ ra được đặc điểm trong kiểm soát quyền lực, đặc điểm trong trong giải quyết khiếu nại, tố cáo; bổ sung những vi phạm về giải quyết khiếu nại, tố cáo cần kiểm soát; cần làm rõ hơn cơ quan tiếp nhận kết quả nghiên cứu.

Kết thúc buổi họp, trên cơ sở các nội dung nghiên cứu và các ý kiến góp ý của các thành viên, Hội đồng thống nhất phê duyệt thuyết minh đề tài để triển khai nghiên cứu. Đồng thời đề nghị Ban Chủ nhiệm đề tài hoàn thiện thuyết minh theo các ý kiến góp ý của Hội đồng.