(Thanh tra) - Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, bộ đang xây dựng KPI để đánh giá cán bộ. Nhiều chuyên gia nhận định, đây là bước chuyển tư duy trong công tác cán bộ.
“Chỉ cần 3 đến 6 tháng, nếu cán bộ không đáp ứng yêu cầu thì phải điều chỉnh hoặc thay thế ngay.”
Phát biểu thẳng thắn này của Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà tại hội nghị do Thủ tướng Chính phủ chủ trì làm việc với các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL và TP HCM, Đồng Nai, Tây Ninh liên quan đến việc xây dựng KPI để đánh giá cán bộ, đang thu hút sự chú ý đặc biệt của dư luận. Nhiều chuyên gia nhận định, đây là bước chuyển tư duy trong công tác cán bộ.
Đánh giá cán bộ từ lâu được coi là khâu then chốt trong công tác cán bộ, nhưng cũng là khâu yếu. Nhiều năm qua, các hội nghị Trung ương, các cuộc họp về xây dựng Đảng đều thẳng thắn chỉ ra thực trạng này.
Tổng Bí thư Tô Lâm tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác tổ chức xây dựng Đảng năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025 hồi tháng 3/2025 đã chỉ rõ: Công tác quản lý, đánh giá cán bộ còn khó khăn; chưa có bộ tiêu chí để đánh giá đúng cán bộ trên cơ sở sản phẩm cụ thể đo đếm được, trên cơ sở mức độ tâm huyết, trách nhiệm với công việc của cán bộ; chưa tạo động lực để cán bộ phấn đấu.
Thực tế, việc đánh giá cán bộ hiện nay vẫn nặng về cảm tính, “bình quân chủ nghĩa”, ngại va chạm. Không ít trường hợp, khi xảy ra sai phạm hoặc bị thanh tra, kiểm tra mới phát hiện năng lực yếu kém, phẩm chất có vấn đề. Nhưng trước đó, năm nào cũng được nhận xét “hoàn thành tốt nhiệm vụ”.
Cách đánh giá này không chỉ khiến mang lại tư tưởng "cào bằng", người làm nhiều cũng như người làm ít, mà còn tạo tâm lý ỷ lại, cầm chừng, không thúc đẩy sự đổi mới trong đội ngũ cán bộ.
Trong bối cảnh đó, việc Bộ Nội vụ xây dựng hệ thống KPI (chỉ số đánh giá hiệu quả công việc) để áp dụng cho cán bộ, công chức được coi là bước đi đột phá.
Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, khi triển khai trên toàn quốc, chỉ cần 3-6 tháng hoặc thậm chí chỉ 3 tháng, nếu cán bộ không đáp ứng yêu cầu thì phải điều chỉnh, thay thế ngay. Điều này thể hiện sự quyết liệt trong đổi mới công tác quản trị nhân sự.
KPI giúp chuyển từ cách đánh giá chung chung sang đo lường kết quả thực chất. Ai làm tốt sẽ được ghi nhận, ai không đạt sẽ phải điều chỉnh hoặc rời khỏi vị trí. Đây là thông điệp rất rõ ràng về việc nâng cao trách nhiệm, hiệu quả làm việc.
Áp dụng KPI trong đánh giá cán bộ là xu thế tất yếu. Nhiều quốc gia đã thực hiện thành công mô hình này để nâng cao chất lượng nền công vụ. Với Việt Nam, việc áp dụng cần thận trọng để tránh hình thức hay áp dụng máy móc.
Song, điều cốt lõi mà quy định này nói lên là: Cán bộ không thể “ngồi yên hưởng thụ chức vụ”. Nếu không làm được việc, sẽ phải thay thế. Ngược lại, người làm tốt cần được tạo điều kiện phát triển.
Theo TS Nguyễn Thị Lê Thu, giảng viên Học viện Hành chính và Quản trị công, việc đưa KPI vào khu vực công khác với trong doanh nghiệp, nên cần sự cẩn trọng. Cán bộ, công chức không chỉ tạo ra sản phẩm hay doanh thu, mà làm công việc phục vụ Nhân dân, giải quyết công vụ. Do đó, KPI phải phản ánh cả chất lượng, thái độ, uy tín và hiệu quả phục vụ.
Bên cạnh đó, nếu chỉ đo đếm bằng con số, dễ dẫn đến việc cán bộ chạy theo chỉ tiêu, bỏ qua chất lượng hoặc phát sinh tiêu cực để đạt KPI. Ông Nguyễn Quang Huy, khoa Quản lý - Luật Kinh tế, Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên cho rằng, KPI cần song hành với đánh giá phẩm chất, năng lực thực tế, sự tín nhiệm của tổ chức, Nhân dân. Không thể thay thế hoàn toàn đánh giá bằng máy móc.
Theo TS Đinh Văn Minh, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Thanh tra Chính phủ, trên thực tế đã có địa phương áp dụng KPI trong hoạt động của mình và ở đó, mọi người đều nhìn nhau, nhận xét qua công việc. Tuy nhiên, một vấn đề không kém phần quan trọng là sự đánh giá của người dân và doanh nghiệp về chất lượng cũng như thái độ phục vụ của cơ quan, tổ chức và đội ngũ công chức. Do đó, cần xây dựng các kênh thông tin để tiếp nhận và xử lý nhanh chóng các khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của người dân, doanh nghiệp để vừa kịp thời giải quyết công việc liên quan đến quyền và lợi ích của họ, vừa là căn cứ để đánh giá, phân loại, xử lý công chức, nâng cao chất lượng dịch vụ.
Các chuyên gia cũng có chung nhận định, đó là trong Quy trình xây dựng KPI, người thực hiện đánh giá phải khách quan, công bằng. Lãnh đạo các cấp cũng cần được đào tạo lại về cách quản lý theo kết quả và phải chịu trách nhiệm về chất lượng đội ngũ.
Việc áp dụng KPI vào đánh giá cán bộ là một bước chuyển lớn, thể hiện quyết tâm đổi mới quản lý công vụ. Nhưng muốn thành công, cần thực hiện bài bản, minh bạch và phù hợp với đặc thù khu vực công.
Khi làm đúng, đây sẽ là công cụ hữu hiệu để sàng lọc, lựa chọn đội ngũ cán bộ thực chất, góp phần xây dựng nền công vụ minh bạch, hiệu quả, vì dân phục vụ.
