Ngày 27/9/2018, UBND xã Tiến Thịnh có Công văn số 161/UBND-HC do ông Nguyễn Văn Dương, Phó chủ tịch ký, trả lời đơn của bà Trần Thị Cửu. Tại Công văn này, UBND xã tiếp tục khẳng định:“nếu gia đình bà Trần Thị Cửu xây dựng nhà ở (tức sử dụng vào mục đích đất ở) thì phải chuyển mục đích sử dụng đất”.

Ý kiến của chúng tôi:

1. UBND xã Tiến Thịnh tiến hành xác minh nguồn gốc đất của gia đình bà Cửu để phục vụ công tác quản lý đất đai là cần thiết. Tuy nhiên việc xác định loại đất gia đình bà Cửu đang sử dụng phải tuân thủ theo quy định của pháp luật hiện hành. Theo quy định tại Điều 3 Nghị định 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ, trong trường hợp này, thẩm quyền xác định loại đất là UBND cấp huyện. Theo đó, UBND huyện Mê Linh sẽ phải căn cứ vào tình hình thực tế, đối chiếu với các quy định hiện hành, xác định loại đất của gia đình bà Cửu đang sử dụng để phục vụ công tác quản lý đất đai tại địa phương như: Công tác cấp GCNQSD đất, công tác xử lý vi phạm hành chính liên quan (nếu có),...

2. Về ý kiến của UBND xã Tiến Thịnh khẳng định “Nếu sử dụng vào mục đích đất ở thì phải chuyển mục đích sử dụng đất”:

Áp dụng cách hiểu nàyvào thực tế không những trái pháp luật mà còn làm khổngười dân vì bắt buộc trong mọi trường hợp, người sử dụng đất phải có "sổ đỏ"thì mới được phép xây dựng nhà ở (bởi, để chuyển mục đích sử dụng đất, căn cứ quy định tại khoản 1 Điều 69 Nghị định 43/2014/NĐ-CP, điều kiện đầu tiên cần đáp ứng là người sử dụng đất phải có GCNQSD đất).“Cách hiểu” của UBND xã Tiến Thịnh chỉphù hợp trong trường hợp người sử dụng đất đã được cấp GCN, nhưngtrái với quy định tạiNghị định số 53/2017/NĐ-CP (quy định các loại giấy tờ hợp pháp về đất đai để cấp Giấy phép xây dựng trong trường hợp người sử dụng đất chưa có GCNQSD đất). Căn cứ quy định tại Nghị định 53/2017/NĐ-CP của Chính phủ,chỉ cần người sử dụng đấtđủ điều kiện để được cấp GCNQSD đất thì họ cũng được phép xây dựng nhà ở, mà không bắt buộc phải có “sổ đỏ”. Có nghĩa là, trong những trường hợp cụ thể (như trường hợp gia đình bà Trần Thị Cửu chưa được cấpGCNQSD đất), pháp luật xây dựngcho phép người sử dụng đất đượcxây dựng nhà ở, được miễn giấy phép xây dựng, mà khôngphải qua thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất. Trong khi đó, tại Công văn số 161/UBND-HC, UBND xã TiếnThịnh đã khẳng định thửa đất của gia đình bà Cửu “đủ điều kiện để được cấp GCNQSD đất”.

Đặc biệt, cách hiểu mang tính chất "nghiêm cấm" này còn trái quy định tại Điều 12 Luật Xây dựng về những hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động xây dựng. Thật vậy, Luật Xây dựng không quy định nghiêm cấm xây dựng trên đất chưa chuyển mục đích sử dụng. Lưu ý: những trường hợp "nghiêm cấm" trong hoạt động xây dựng phải được quy định bằng văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực pháp lý chỉ dưới Hiến pháp là Luật Xây dựng; những văn bản dưới luật, nếu quy định khác Điều 12 Luật Xây dựng, đều không có hiệu lực thi hành.

3. Thời gian qua, một số việc làm có dấu hiệu trái pháp luật trong hoạt động quản lý Nhà nước, xâm phạm nghiêm trọng quyền và lợi ích hợp pháp của người dân trên địa bàn huyện Mê Linh đã được Báo Thanh tra phản ánh, như vụ  bà Trần Thị Cửu, xã Tiến Thịnh; vụ thu hồi GCNQSD đất của gia đình ông Nguyễn Văn Hải, xã Chu Phan (vụ này người ký quyết định làông Trần Thanh Hoài, Phó Chủ tịch UBND huyện phụ trách đất đai, xây dựng). Đáng tiếc, cho đến nay, chúng tôi vẫn chưa nhận được ý kiến trao đổi trở lại từ Huyện ủy, UBND huyện Mê Linh. Riêng vụ việc xã Tiến Thịnh, UBND huyện giao UBND xã trả lời báo chí, còn lãnh đạo huyện thì chỉ "duyệt" nội dung? Trong khi đó, theo thông tin chúng tôi cóđược, thì vụ này lại đang được nhiều cơ quan Trung ương, đặc biệt là Bộ Xây dựng quan tâm theo dõi và sẽ có ý kiến trong thời gian tới.

Luật gia, Nhà báo Nguyễn Chấn