(Thanh tra) - Công tác kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống tác hại (PCTH) thuốc lá có nhiều biến chuyển, tuy nhiên kết quả chưa được như mong đợi do còn tồn tại nhiều hạn chế như: Lực lượng thanh tra thiếu, thanh tra các cấp chưa thực sự quan tâm đến việc thanh tra, kiểm tra công tác PCTH thuốc lá.
Lực lượng thanh tra còn thiếu
Ngày 6/5, Quỹ PCTH thuốc lá, Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) tổ chức Hội thảo Triển khai kế hoạch dự án “Tăng cường thực thi Luật PCTH của thuốc lá thông qua thí điểm mô hình huy động sự tham gia của cộng đồng ở cấp quận và nhân rộng trên toàn quốc”.
Thông tin tại hội thảo, ông Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý, Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), Giám đốc Quỹ PCTH thuốc lá cho biết, thực hiện quy định của Luật PCTH thuốc lá về việc thành lập Quỹ PCTH thuốc lá, ngày 29/7/2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 47/2013/QĐ-TTg về việc thành lập, phê duyệt Điều lệ và Tổ chức hoạt động của Quỹ PCTH thuốc lá.
Từ năm 2013 đến nay, Quỹ PCTH thuốc lá đã hỗ trợ và phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, các tổ chức chính trị xã hội; các tỉnh, thành phố để triển khai các hoạt động PCTH thuốc lá trên cả nước. Các nỗ lực PCTH của thuốc lá đã góp phần thay đổi nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá và hút thuốc thụ động, và nhận thức về Luật PCTH của thuốc lá.
Giám đốc Quỹ PCTH thuốc lá cũng cho biết, thời gian qua, công tác kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm hành chính tại các địa điểm cấm hút thuốc đã được thực hiện và đã đạt được kết quả nhất định. Năm 2019-2020, kiểm tra được 1.927 đơn vị/cơ sở, xử phạt 376 trường hợp về vấn đề môi trường không khói thuốc lá theo quy định của Luật, với số tiền xử phạt là 563,9 triệu đồng.
Năm 2021, Bộ Công an đã tổ chức 15 đợt thanh ra, kiểm tra tại 599 đơn vị, xử phạt 15 trường hợp vi phạm với số tiền xử phạt là 120 triệu đồng.
Ngoài ra, công tác kiểm tra thực hiện Luật PCTH thuốc lá còn được lồng ghép với kiểm tra an toàn thực phẩm, trật tự an toàn xã hội, phòng chống cháy nổ...
Theo ông Lương Ngọc Khuê, mặc dù công tác kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCTH thuốc lá có nhiều biến chuyển, tuy nhiên kết quả chưa được như mong đợi do còn tồn tại nhiều hạn chế như lực lượng thanh tra thiếu, thanh tra các cấp chưa thực sự quan tâm đến việc thanh tra, kiểm tra công tác PCTH thuốc lá.
Trong khi đó, tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở nam giới vẫn còn cao (năm 2020, tỉ lệ hút thuốc ở nam giới là 42,3%, nữ giới là 1,7%), tỉ lệ tiếp xúc với khói thuốc lá vẫn còn cao ở một số địa điểm như nhà hàng, khách sạn, quán bar, café…; thuốc lá được sử dụng và bày bán tràn lan...
Triển khai phần mềm tiếp nhận phản ánh vi phạm "VN0khoithuoc"
Để đạt được các mục tiêu y tế quốc gia và thực thi hiệu quả Luật PCTH thuốc lá, Dự án “Tăng cường thực thi Luật PCTH của thuốc lá thông qua thí điểm mô hình huy động sự tham gia của cộng đồng ở cấp quận” góp phần tăng cường thực thi Luật PCTH thuốc lá bằng cách tạo điều kiện cho người dân báo cáo nhanh chóng, kịp thời các hành vi vi phạm quy định của Luật PCTH thuốc lá trực tiếp đến cơ quan chức năng; mở rộng phạm vi, nhân rộng mô hình để có thể thực thi các quy định môi trường không khói thuốc và tăng cường khung chính sách để nhân rộng trên toàn quốc.
Với mong muốn góp phần thực hiện hiệu quả hơn nữa các quy định về môi trường không khói thuốc, Quỹ PCTH thuốc lá xây dựng ứng dụng phần mềm VN0khoithuoc trên điện thoại di động. Mục đích nhằm phát huy vai trò của người dân và tận dụng sức mạnh cộng đồng để phát hiện các trường hợp vi phạm quy định về địa điểm cấm hút thuốc. Phần mềm có tên gọi Vn0khoithuoc với 2 ứng dụng: ứng dụng dành cho người phản ánh để quay video/chụp ảnh các hành vi vi phạm và gửi về cơ quan chức năng; ứng dụng dành cho các cơ quan chức năng để tiếp nhận, xử lý thông tin phản ánh.
Quá trình phản ánh, tiếp nhận và xử lý được thực hiện thông qua các chức năng của phần mềm mobile-app và ứng dụng website quản lý. Người dùng thực hiện bằng cách tải miễn phí trên Apple Store và CH Play hoặc qua đường link: https://play.google.com/store/apps/details?id=eha.sv.thuocla.
Thông tin phản ánh của người dân sẽ được tiếp nhận và xử lý bởi cơ quan UBND cấp quận và chuyển xuống cấp xã/phường nơi có cơ sở vi phạm. Cơ quan chức năng tiếp nhận, xử lý, đồng thời chuyển lại kết quả để người dân theo dõi, giám sát quá trình xử lý.
Phần mềm được triển khai thí điểm tại 2 quận: Hoàn Kiếm và Tây Hồ trong năm 2022.
Hiện nay, quận Hoàn Kiếm đã ban hành kế hoạch triển khai thí điểm ứng dụng công nghệ thông tin trong việc phát hiện và xử lý vi phạm quy định của Luật PCTH thuốc lá. Đội ngũ cán bộ tham gia công tác PCTH thuốc lá của quận gồm 39 thành viên và 36 tình nguyện viên.
Tại quận Tây Hồ, Phòng Y tế quận cũng đã thành lập đội ngũ cán bộ thực thi gồm 20 thành viên và 16 tình nguyện viên.
Đại diện Quỹ PCTH thuốc lá cho biết, với những kinh nghiệm triển khai tại 2 quận, Quỹ PCTH thuốc lá mong muốn nhân rộng mô hình huy động sự tham gia của cộng đồng trong thực thi Luật PCTH thuốc lá trên toàn quốc nhằm nâng cao hiệu quả công tác thanh, kiểm tra việc tuân thủ các quy định môi trường không khói thuốc và thúc đẩy hiệu quả thực thi Luật PCTH thuốc lá.
