Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Ảnh: Đ.X

Sáng 23/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến kết quả giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo đảm trật tự an toàn giao thông từ năm 2009 đến hết năm 2023”.

Trung bình mỗi năm tai nạn giao thông cướp đi sinh mạng gần 10.000 người

Theo báo cáo giám sát, từ năm 2009 đến năm 2023 toàn quốc đã xảy ra 406.688 vụ tai nạn giao thông đường bộ, làm chết 138.784 người, bị thương 386.002 người.

Trung bình mỗi năm tai nạn giao thông cướp đi sinh mạng của gần 10.000 người, trong đó đa số là lực lượng đang trong độ tuổi lao động, gây rất nhiều hệ lụy cho xã hội

Qua hoạt động giám sát của các đoàn công tác cho thấy, nguyên nhân chủ yếu của tai nạn giao thông đường bộ hầu hết do nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật và kỹ năng điều khiển phương tiện của người lái xe.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị báo cáo giám sát thay đổi cách tiếp cận để đi vào những vấn đề cụ thể, kiến nghị nhỏ nhưng khả thi, cụ thể.

Ông dẫn ví dụ cần phải so sánh trong 14 năm (2009 - 2023) tiến hành giám sát, tức là từ khi Luật Giao thông đường bộ 2008 có hiệu lực thì có gì khác, có gì tốt, có gì chưa tốt.

“Trước tôi làm giúp việc Văn phòng Chính phủ thấy báo cáo mỗi năm có tới 30.000 - 40.000 người chết. Trong báo cáo giám sát thấy trung bình khoảng 10.000 người chết. Rõ ràng đường nhiều lên, phương tiện tăng lên nhưng tai nạn, số người chết giảm đi. Đó là thành quả của quản lý”, Phó Chủ tịch Quốc hội nói.

Phó Chủ tịch Nguyễn Khắc Định cũng cho rằng, hiện nay ý thức của người tham gia giao thông chưa tốt, ngồi lên xe ô tô không thắt dây an toàn, đội mũ bảo hiểm không đảm bảo chất lượng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định. Ảnh: Phạm Thắng

Do đó, ông Định đề nghị báo cáo giám sát có kiến nghị cụ thể như yêu cầu ngồi trên ô tô phải thắt dây an toàn, đội mũ bảo hiểm phải đảm båảo chất lượng.

Đăng kiểm cần gắn với tiêu chuẩn, tiêu chí về khí phát thải

Đánh giá đây báo cáo giám sát bước đầu nhưng chất lượng báo cáo tốt, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nói, nếu hoàn thiện thêm một bước kết hợp việc trình Quốc hội xem xét thông qua Dự án Luật Đường bộ và Luật Trật tự An toàn giao thông đường bộ là “rất ý nghĩa”.

Đề cập đến trọng điểm giao thông đường bộ, ông Vương Đình Huệ đề nghị làm rõ thêm vấn đề sản xuất, nhập khẩu, quản lý, đăng ký lưu hành đăng kiểm các phương tiện giao thông.

“Vấn đề về đăng kiểm cần gắn với tiêu chuẩn, tiêu chí về khí phát thải”, theo Chủ tịch Quốc hội.

Ông lý giải nếu sử dụng phương tiện quá cũ sẽ tác động đến trật tự an toàn giao thông đường bộ rất lớn. Những phương tiện không đủ điều kiện vừa không an toàn, vừa gây phát thải nhà kính.

“Nếu không có tiêu chuẩn tiêu chí về khí phát thải, sẽ khó có lộ trình để thu đổi, loại bỏ dần những phương tiện đã quá cũ và lạc hậu, vừa gây ô nhiễm môi trường vừa gây nguy cơ cao về an toàn giao thông, tác động đến kết cấu hạ tầng nói chung và đường bộ nói riêng”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Liên quan tiêu chuẩn, tiêu chí về kết cấu hạ tầng giao thông và phân kỳ đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, ông Vương Đình Huệ nói, nguồn lực không đủ nên phải phân kỳ đầu tư, nhưng phải đảm bảo điều kiện tối thiểu về vận hành, khai thác và tính an toàn.

Dẫn chứng, Chủ tịch Quốc hội nhắc cao tốc La Sơn - Túy Loan 2 làn xe nhưng không có làn dừng khẩn cấp và cho biết vừa rồi Chính phủ, Thủ tướng chỉ đạo kịp thời, Quốc hội cũng dành quan tâm cho những dự án này.

“Lái xe chạy đường dài mà chạy miết cũng dễ căng thẳng và gây tai nạn, có trạm dừng nghỉ hợp lý vừa hồi phục về thể chất, vừa hồi phục về tinh thần”, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư đồng bộ, các trạm dừng nghỉ trên các tuyến cao tốc.

Phân bổ nguồn lực đầu tư kết nối hạ tầng giao thông cũng là vấn đề được Chủ tịch Quốc hội đặt ra. Ông dẫn chứng khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đường bộ yếu nhưng đường thủy nội địa cũng chưa được quan tâm.

“Hồi tôi làm Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, 1km2 diện tích đồng bằng có 0,76km chiều dài kênh rạch, nhưng tỷ trọng đầu tư vào giao thông thủy ở Đồng bằng sông Cửu Long chỉ có mười mấy phần trăm thôi”, ông Vương Đình Huệ nêu thực tế và cho rằng, nếu đường thủy làm tốt sẽ giảm tải cho đường bộ, giảm rủi ro, hiệu quả logistics cũng tốt hơn nữa.

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội đề nghị đoàn giám sát có kiến nghị cụ thể về việc đào tạo, quản lý, cấp phép cho lái xe và quản lý sau cấp phép, hay vấn đề về uống rượu bia và sử dụng chất kích thích khi lái xe.