Ảnh minh họa: Nguồn Internet

Tốn kém, tăng chi phí

Theo Khoản 7 Điều 6 Thông tư 15, “từ ngày 1/7/2018, cột đo xăng dầu phải gắn thiết bị in chứng từ bán hàng để in và cung cấp chứng từ cho khách hàng”.

Thiết bị in chứng từ bán hàng phải bảo đảm tình trạng kỹ thuật theo hướng dẫn của nhà sản xuất và hoạt động tốt. Các cây xăng chỉ in được chứng từ khi kết thúc quá trình bơm xăng dầu cho khách hàng (ví dụ: Khi đặt vòi cấp phát vào giá treo trên cột đo xăng dầu).

Chứng từ bắt buộc phải có các thông tin bao gồm tên cơ sở bán hàng, địa chỉ; kiểu, ký hiệu, số serial của cột đo xăng dầu; phút, giờ, ngày, tháng, năm bán hàng; loại xăng dầu, số lượng, đơn giá, tổng số tiền xăng, dầu đã bán.

Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (Bộ KH&CN) cho rằng, điều này không chỉ góp phần bảo vệ người tiêu dùng, mà còn giúp công khai, minh bạch thị trường xăng dầu, ngăn ngừa các hành vi tiêu cực như “bơm chồng”, gian lận thương mại…

Phía cơ quan này cũng ra ban hành Văn bản số 562/TĐC-HCHQ hướng dẫn, quy định chi tiết một số điều, khoản của Thông tư 15.

Khi Thông tư 15 được ban hành (ngày 25/8/2015), theo nhiều ý kiến, quy định buộc gắn thiết bị in chứng từ tại cây xăng là hướng tới nền kinh doanh buôn bán văn minh, hiện đại. Tuy nhiên, sẽ gây tốn kém, tăng chi phí cho doanh nghiệp (DN), dẫn đến buộc DN phải chia sẻ chi phí và đương nhiên khoản này sẽ “đè” lên vai người tiêu dùng.

Trong khi đó, phần lớn người dân lại không có nhu cầu lấy chứng từ, thậm chí “tiện tay” vứt ra sân hoặc ven đường gần đó, gây mất mỹ quan, làm ô nhiễm môi trường.

Không thuộc thẩm quyền của Bộ KH&CN

Trước dư luận trên, kiểm tra Thông tư 15 và Văn bản 562, Cục Kiểm tra VBQPPL cho rằng, quy định tại Khoản 7 Điều 6 Thông tư số 15 là không bảo đảm tính hợp pháp.

“Mặc dù Luật Đo lường năm 2011 giao Bộ KH&CN thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước về đo lường (Điều 54), Nghị định số 83/2014/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu có quy định giao Bộ KH&CN thực hiện một số nhiệm vụ cụ thể trong quản lý Nhà nước liên quan đến chất lượng xăng dầu (Khoản 3 Điều 12; Khoản 3 Điều 32; Khoản 3 Điều 40), trong đó có nội dung về thiết bị đo lường xăng dầu, tuy nhiên, theo lời văn của quy định tại Khoản 7 Điều 6 Thông tư 15, không thể hiểu “thiết bị in chứng từ” phải gắn tại các cột đo xăng dầu là thiết bị đo lường hay thiết bị kiểm soát chất lượng xăng dầu”, văn bản kết luận nêu rõ.

Vì vậy, việc Bộ KH&CN ban hành quy định tại Khoản 7 Điều 6 Thông tư 15 về thiết bị in chứng từ phải gắn tại các cột đo xăng dầu để in và cung cấp chứng từ cho khách hàng là không phù hợp về thẩm quyền. Nếu quy định các biện pháp để kiểm soát, giám sát thương nhân trong việc bán lẻ xăng dầu, chống gian lận thương mại thì lại thuộc thẩm quyền của Bộ Công thương theo quy định tại điểm b Khoản 1 Điều 40 Nghị định 83.

Chồng chéo

Cũng theo Cục Kiểm tra VBQPPL, Nghị định 83 đã giao Bộ Tài chính hướng dẫn về chứng từ trong kinh doanh xăng dầu: Chế độ ghi chép chứng từ trong các khâu kinh doanh của thương nhân phân phối xăng dầu, tổng đại lý, nhận quyền bán lẻ xăng dầu, đại lý và tại cửa hàng bán lẻ xăng dầu… (điểm c Khoản 2 Điều 40).

Bởi thế, việc Bộ KH&CN quy định về những thông tin bắt buộc phải có trong chứng từ được in ra từ thiết bị in cũng không phù hợp về thẩm quyền. Đó là chưa nói đến việc quy định này còn có nội dung chồng chéo với quy định của Chính phủ và Bộ Tài chính về thông tin trên hóa đơn bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ.

Đối với Văn bản 562, theo Cục Kiểm tra VBQPPL, đây là văn bản hành chính nhưng nội dung có chứa quy phạm, một số quy định có tính chất thủ tục hành chính. Do đó, việc Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng ban hành Văn bản 562 đã vi phạm quy định tại Khoản 2 Điều 14 Luật Ban hành VBQPPL năm 2015.

Để bảo đảm tính hợp pháp trong công tác xây dựng, ban hành văn bản, Cục Kiểm tra VBQPPL kiến nghị Bộ KH&CN tổ chức xem xét, xử lý bãi bỏ những nội dung không hợp pháp của Thông tư 15; chỉ đạo Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng xử lý bãi bỏ Văn bản 562.

Thảo Nguyên