Bộ trưởng Công thương Trần Tuấn Anh

“Mới soi một tý đã cắt gần hết”?

TS Trần Đình Thiên bày tỏ, “khi nghe Bộ Công thương cắt giảm 675 trong 1.220 điều kiện kinh doanh, đầu tiên thấy tôi sửng sốt, tiếp đó thấy được quyết tâm rất mạnh của Bộ”.

Nhưng ông vẫn có những băn khoăn, hoài nghi. “Bộ Công thương cắt một phát đến 55% điều kiện kinh doanh, có nghĩa, hệ thống điều kiện kinh doanh của ta hiện nay có lẽ quá bất hợp lý. Mới soi một tý đã cắt gần hết. Những điều kiện kinh doanh còn lại thì như thế nào?”, ông Thiên đặt vấn đề.

Theo ông Thiên, cần phải tiếp tục rà soát để tăng chất lượng chứ không thể tin được những điều kiện kinh doanh còn lại đều là “thiên thần” và cũng để doanh nghiệp không nói “chỉ cắt những cái râu ria chẳng có ảnh hưởng gì”.

Đi cùng với cải cách thủ tục là phải cải cách bộ máy. “Cơ chế thế nào bộ máy thế ấy, chứ không phải bộ máy thế nào cơ chế thế ấy. Chúng ta không sinh ra bộ máy rồi mới soạn ra cơ chế để bộ máy đó có đủ việc làm”.

Ông Thiên cũng cho rằng, để giảm thủ tục, giảm chi phí cho doanh nghiệp, mấu chốt phụ thuộc rất nhiều vào tiêu chuẩn, quy chuẩn. Điều này, cũng có lợi cho Nhà nước.

“Khi đưa ra tiêu chuẩn, quy chuẩn rồi, doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm, Nhà nước chỉ giám sát chứ không phải đi lo, đi gánh trách nhiệm cho doanh nghiệp. Cho nên tiêu chuẩn, quy chuẩn phải làm rõ ràng, minh bạch, đàng hoàng”, ông Thiên nhấn mạnh.

 “Không phải đơn thuần cắt giảm điều kiện kinh doanh. Quyết định của bộ không phải qua 1 đêm mà được làm cả tiến trình ngay từ đầu nhiệm kỳ và đồng bộ với các biện pháp khác”, Bộ trưởng Công thương Trần Tuấn Anh trần tình, “anh Thiên yên tâm”.

Theo người đứng đầu ngành Công thương, để cắt giảm 675 điều kiện kinh doanh là tổng hợp của cả một quá trình, qua rất nhiều vòng rà soát, làm việc lấy ý kiến các doanh nghiệp, các hiệp hội, địa phương.

“Đây không phải là phiêu lưu chính trị, phiêu lưu về công tác chuyên môn của Bộ Công thương”, Bộ trưởng nhấn mạnh, “chúng tôi không phải cố một con số nào đó để gây ấn tượng”.

Bộ Công thương tiến hành tái cơ cấu, tinh giản bộ máy, đồng thời tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước, hướng ra kinh tế thị trường. “Chúng ta không phải buông, tháo ồ ạt, không phải tháo hết ra để lấy cái tiếng”, ông Trần Tuấn Anh nhấn mạnh một lần nữa, cải cách thủ tục phải đảm bảo hiệu quả quản lý Nhà nước.

“Bộ trưởng nói đây không phải là thao tác đối phó, mệnh lệnh tức thời mà là một quá trình chuẩn bị thì là việc làm công phu, nghiêm túc”, ông Thiên đánh giá.

Điều kiện, chế tài rõ ràng, nếu không doanh nghiệp vẫn “ăn đòn”

Trong thủ tục kiểm tra chuyên ngành, vấn đề tồn tại đang được các doanh nghiệp hết sức quan tâm hiện nay là sự “chồng chéo” giữa các bộ, ngành trong lĩnh vực an toàn thực phẩm. Ví dụ như sữa vừa phải kiểm dịch, vừa phải kiểm tra Nhà nước về chất lượng thực phẩm nhập khẩu.

Toàn cảnh buổi làm việc

Theo Bộ Công thương, vấn đề đặt ra ở đây không phải là lựa chọn để xóa bỏ 1 trong 2 hình thức kiểm tra (kiểm dịch rồi thì không kiểm tra chất lượng hoặc ngược lại) bởi cả hai đều cần thiết theo quy định của pháp luật nhằm bảo vệ sức khỏe con người.

“Kinh nghiệm quốc tế cho thấy hướng đi đúng đắn là áp dụng triệt để nguyên tắc quản lý rủi ro để giảm tối đa tần suất kiểm tra, giúp giảm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp. Trong lĩnh vực quản lý của mình, Bộ Công thương đã triệt để áp dụng nguyên tắc này”, ông Nguyễn Phú Cường, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ Bộ Công Thương cho biết.

Một hướng đi khác mà Bộ Công thương đưa ra là chỉ thử nghiệm một lần tại một cơ sở kiểm nghiệm được chỉ định để xác định cả 2 nội dung cho doanh nghiệp nhằm tiết kiệm thời gian cho doanh nghiệp.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng lưu ý, ngay dự thảo sửa đổi Nghị định 38 (quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm) vẫn vướng, có những mặt hàng vẫn còn giao thoa giữa 2 bộ, 3 bộ, giữa các bộ với địa phương.

“Đề nghị quan tâm thống nhất mặt hàng nào do "ông" nào chủ trì. Chúng ta nói với nhau nhưng không thống nhất từng mặt hàng thì không thực hiện được”, Thứ trưởng Dũng nói.

Đồng ý giải quyết tình trạng “chồng chéo” là câu chuyện khó, nhưng theo TS Thiên đến lúc phải nói thẳng, nói thật với nhau “chồng chéo này không gỡ được là vì cái gì?”. Nếu giao trách nhiệm cho một bộ chủ trì phải quy định cụ thể.

“Tôi cho rằng, phải có điều kiện ràng buộc, chế tài rõ ràng giữa ông chịu trách nhiệm chính với ông phối hợp chứ nếu không doanh nghiệp vẫn “ăn đòn” như thường”, ông Thiên nhấn mạnh.

Kết luận buổi làm việc, theo Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Mai Tiến Dũng, việc cắt giảm 675 điều kiện kinh doanh, xóa bỏ khoảng 420/720 mã HS phải kiểm tra trước thông quan thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Công thương không phải là công bố bừa vì có sự giám sát của doanh nghiệp, người dân, báo chí. Đây là sự cố gắng rất mạnh mẽ của Bộ và cá nhân Bộ trưởng.

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng đề nghị, Bộ Công thương thời gian tới tiếp tục rà soát để giảm bớt danh mục thuộc diện kiểm tra chuyên ngành; danh mục hàng hóa còn “chồng chéo” giữa các bộ; tăng cường hình thức hậu kiểm và đẩy mạnh việc áp dụng nguyên tắc quản lý rủi ro..

Thảo Nguyên