Trước đây, một phần khu đất số 97 Quang Trung, phường 8, quận Gò Vấp (Công ty CP Dược Liệu Trung ương 2 quản lý, sử dụng) đã được mang đi hợp tác kinh doanh cùng đơn vị khác. Đến nay, phần đất này đang bị bỏ trống... Ảnh: N.H

Kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật đất đai của các tổ chức sử dụng đất trên địa bàn TP HCM cho biết, đoàn tiến hành thanh tra trực tiếp tại 15 tổ chức đang sử dụng 15 khu đất trong giai đoạn từ tháng 12/2022 đến tháng 1/2023. Qua thanh tra đã phát hiện nhiều vi phạm, thiếu sót.

Theo đó, 15 tổ chức này gồm 2 đơn vị sự nghiệp, 4 đơn vị doanh nghiệp Nhà nước (đã chuyển đổi hình thức doanh nghiệp sang tổng công ty hoặc công ty TNHH MTV), 6 công ty cổ phần và 3 công ty tư nhân.

Qua thanh tra việc sử dụng đất tại 2 đơn vị sự nghiệp (Trường Đại học Sài Gòn sử dụng khu đất 20 Ngô Thời Nhiệm, quận 3; Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực huyện Hóc Môn - Trường Tiểu học Nhị Tân sử dụng khu đất 105 đường Tân Thới Nhì 24, huyện Hóc Môn) nhận thấy công tác quản lý sử dụng đất của 2 đơn vị này cơ bản đảm bảo, không phát sinh vi phạm đất đai. Tuy nhiên, việc giải ngân vốn đầu tư công tại các đơn vị vẫn còn nhiều hạn chế do công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, một số công việc có trình tự thủ tục nhiều bước, kéo dài, lãnh đạo các đơn vị chưa quyết liệt tháo gỡ khó khăn…

Đối với 4 doanh nghiệp Nhà nước (Tổng Công ty Nông nghiệp Sài Gòn sử dụng khu đất 02 bis quốc lộ 1A, phường Trung Mỹ Tây, quận 12; Tổng Công ty Bến Thành sử dụng khu đất 104 Nguyễn Văn Cừ, quận 1; Công ty Cổ phần (CP) Cao su Bến Thành sử dụng khu đất 45 đường Ông Ích Khiêm, quận 11; Công ty CP  Kho Cảng Xăng dầu Hàng không niền Nam sử dụng khu đất 823/5 ấp 6, xã Phú Xuân, huyện Nhà Bè), công tác quản lý sử dụng đất nhiều hạn chế, thiếu sót. Các khu đất được giao cho đơn vị quản lý nhưng thực tế đơn vị không sử dụng, cho thuê lại (khu đất 02 bis quốc lộ 1A, phường Trung Mỹ Tây, quận 12) hoặc sử dụng không hiệu quả (khu đất 104 Nguyễn Văn Cừ, quận 1), vi phạm pháp luật đất đai.

Quá trình quản lý, các đơn vị này đã thiếu quan tâm, không thực hiện nghĩa vụ đăng ký đất đai theo quy định, việc này dẫn đến công tác quản lý đất đai gặp nhiều khó khăn, đồng thời cũng ảnh hưởng đến việc thực hiện nghĩa vụ tài chính của các tổ chức sử dụng đất. Nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý sử dụng đất, chấn chỉnh công tác quản lý sử dụng đất của các doanh nghiệp Nhà nước, tạo quỹ đất cho TP cần thiết phải thực hiện các biện pháp chế tài, xử lý vi phạm theo quy định pháp luật…

Đối với 6 công ty cổ phần (Công ty CP XNK điện tử Việt Nam sử dụng khu đất số 188 Lạc Long Quân, quận 11; Công ty CP Dược liệu Trung ương 2 sử dụng khu đất 97 Quang Trung, phường 8, quận Gò Vấp; Công ty CP Sản xuất và Thương mại Phương Đông sử dụng khu đất số 38 Vạn Tường, quận 5; Công ty CP Rạng Đông Holding sử dụng khu đất 190 Lạc Long Quân, quận 11; Công ty CP Mắt kính Sài Gòn Leningrad sử dụng khu đất 201 Điện Biên Phủ, quận 3 và Công ty CP XNK hạt điều và nông sản thực phẩm TP sử dụng khu đất 458B Nguyễn Tất Thành, phường 18, quận 4), hiện nay phần vốn Nhà nước tại đơn vị không còn hoặc không nắm cổ phần chi phối. Trong quá trình sử dụng sau khi cổ phần hóa, một số đơn vị chưa lập thủ tục đăng ký đất đai lần đầu theo quy định nên chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Ngoài ra, các đơn vị này chủ yếu không sử dụng đất mà hợp tác kinh doanh hoặc cho đơn vị khác thuê lại để sử dụng. Các cơ quan chức năng đã tiến hành xử lý một số đơn vị vi phạm theo quy định. Căn cứ vào các hợp đồng thuê đất đã ký, một số đơn vị đã hết hạn thuê đất, sử dụng đất không đúng với phương án cổ phần hóa, đang vi phạm pháp luật đất đai nên việc không tiếp tục cho thuê và thu hồi đất nhằm chấn chỉnh công tác quản lý đất đai là cần thiết và phù hợp quy định pháp luật.

Đối với 3 công ty tư nhân (Công ty TNHH DV TM SX - XD Đông Mê Kông sử dụng phân khu số 11B đường Nguyễn Hữu Thọ, xã Phước Kiển, huyện Nhà Bè; Công ty TNHH Traval Vai Việt Nam sử dụng khu đất 1870/3G khu phố 3, phường An Phú Đông, quận 12; Hợp tác xã Nông nghiệp Thỏ Việt sử dụng khu đất 1A, xã Tân Thạnh Tây, huyện Củ Chi), Sở TN&MT TP cho rằng: Việc quản lý sử dụng đất, thực hiện dự án đầu tư của các tổ chức kinh tế tư nhân thường xảy ra tình trạng chậm tiến độ thực hiện đã đề ra. Nguyên nhân khách quan do nhiều cơ chế, chính sách, pháp luật đất đai thay đổi. Nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư hiệu quả, cơ quan quản lý Nhà nước cần xem xét có tình, có lý đối với các đề xuất của doanh nghiệp. Qua đó, tháo gỡ các khó khăn vướng mắc của dự án, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi để doanh nghiệp phát triển theo đúng quy định. Bên cạnh đó, tổ chức kinh tế vi phạm pháp luật đất đai thì kiên quyết xử lý, thu hồi đất theo đúng quy định pháp luật…

Trước những vi phạm nêu trên, Sở TN&MT sẽ lập thủ tục chấm dứt sử dụng đất và trình UBND TP HCM thu hồi đối với 4 khu đất gồm khu đất số 02 bis quốc lộ 1A, phường Trung Mỹ Tây, quận 12 (sau khi có văn bản chấm dứt dự án đầu tư, hoạt động của dự án đầu tư có sử dụng đất theo quy định về đầu tư); khu đất số 188 Lạc Long Quân, phường 3, quận 11; khu đất số 190 Lạc Long Quân, phường 3, quận 11;khu đất số 1A, xã Tân Thạnh Tây, huyện Củ Chi.

Tiếp nhận hồ sơ và giải quyết thủ tục đất đai theo quy định đối với 3 khu đất gồm: khu đất số 458B Nguyễn Tất Thành, phường 18, quận 4; khu đất số 38 Vạn Tượng, phường 13, quận 5; khu đất số 45 đường Ông Ích Khiêm, phường 10, quận 11.

Cùng với đó, tham mưu UBND TP HCM thu hồi Quyết định số 5544/QĐ- UBND ngày 21/10/2016 của UBND TP về chấp thuận cho Công ty Cổ phần Mắt kính Sài Gòn Leningrad sử dụng, diện tích 466,9 m2 đất tại số 201 đường Điện Biên Phủ, phường 6, quận 3…

Sở TN&MTyêu cầu Trường Đại học Sài Gòn nhanh chóng lập báo cáo đề xuất trình phương án xử lý đối với nhà đất số 18 - 20 Ngô Thời Nhiệm; Tổng Công ty Nông nghiệp Sài Gòn và Công ty TNHH Đầu tư Thương mại Đồng Tiến khẩn trương thực hiện thủ tục giải thể Công ty TNHH Đầu tư Thương mại Đồng Tiến và thủ tục chấm dứt hoạt động của dự án xây dựng Trung tâm Thương mại Dịch vụ Nông nghiệp…