Đại biểu Quốc hội Vũ Trọng Kim. Ảnh: Đ.X

Đại biểu Quốc hội Vũ Trọng Kim, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nhấn mạnh như vậy khi trao đổi với PV Báo Thanh tra.

Người dân tin tưởng vào hiện tại và tương lai

+ Nhìn lại năm 2021, ông đánh giá như thế nào về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng nói chung và đấu tranh phòng, chống tham nhũng nói riêng sau khi Đảng kiện toàn nhân sự khóa mới?

- Có thể nói, kết quả phòng, chống tham nhũng thể hiện rõ quyết tâm chính trị của Đảng và cả hệ thống chính trị, từ đó củng cố, tăng cường niềm tin của người dân. Đặc biệt, sau Đại hội XIII của Đảng, người dân rất tin tưởng về tương lai đất nước phát triển phồn vinh, hạnh phúc.

Đảng đã nhận diện những hành vi thoái hóa, biến chất gây những thiệt hại cho đất nước, nhân dân, nên Đại hội XIII của Đảng xác định, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện.

Loạt vụ tham nhũng lớn đã được phanh phui, xử lý. Qua một số vụ, tôi thấy quy mô lớn, tính chất tinh vi, “kết bè, kết cánh” rõ ràng hơn. Chúng ta đã xử lý nghiêm loạt cán bộ, trong đó có cả cán bộ cao cấp thuộc diện Trung ương quản lý, kể cả Ủy viên Trung ương, Bí thư Tỉnh ủy, tướng lĩnh…

+ Đất nước ngày càng phát triển, đời sống của cán bộ, đảng viên ngày càng cải thiện hơn trước. Vì sao các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, các hành vi tiêu cực, tham nhũng bị phát hiện ngày càng nhiều, hậu quả thiệt hại càng ngày càng lớn?

- Đầu tiên là do ý thức của những người suy thoái, lợi dụng chức quyền để tham nhũng, tiêu cực. Nói họ rèn luyện chưa đủ thì không phải. Nói họ tham nhũng, tiêu cực chỉ là bộc phát cũng không phải. Tôi nghĩ, họ đã nuôi trong mình “con virus tham lam”, tức là đề cao chủ nghĩa cá nhân dưới dạng này hay dạng khác, khi có đủ điều kiện như vị trí, tiền bạc… thì bộc lộ có tổ chức, tính toán, tinh vi, nham hiểm.

Như vụ án xảy ra tại một số đơn vị thuộc Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển, nếu nghĩ về người chiến sĩ, về bảo vệ đất nước thì đâu quan tâm đến quyền lợi vật chất như thế. Hay vụ “thổi giá” kit test COVID-19, có riêng Công ty Việt Á đâu, mà còn có sự “tham dự” của những cán bộ trong cơ quan Nhà nước.

Vấn đề nữa là còn tình trạng xử lý chưa nghiêm, chưa đủ sức răn đe. Như Phan Sào Nam chịu án phạt tù mấy năm thì được giảm thời gian. Tất nhiên, sau đó, các cán bộ liên quan đến việc giảm chấp hành hình phạt tù trước thời hạn cho Phan Sào Nam bị xử lý trách nhiệm. Từ những vụ như vậy, vô hình chung nuôi tham vọng cho những kẻ muốn tham nhũng vì chỉ “hi sinh” một quãng thời gian mấy năm.

Cho nên, phải tìm hiểu đến tận cùng, những cơ quan bảo vệ pháp luật có hay không dung túng cho sai phạm; tham mưu ân xá, tha tù trước thời gian… đúng chưa. Tôi nghĩ rằng, trong cơ quan thực thi pháp luật chưa phải hoàn toàn trong sạch để trở thành "lá chắn thép" chống tham nhũng, tiêu cực.

Bảo vệ thanh danh của Đảng không ai khác chính là đảng viên

+ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Quy định số 32-QĐ/TW quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, chế độ làm việc, quan hệ công tác của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; trong đó bổ sung thêm chức năng “phòng, chống tiêu cực”. Theo ông, quy định này có ý nghĩa như thế nào?

- Chính tiêu cực tạo cơ sở cho tham nhũng, là “bạn đồng hành”, “cùng hội cùng thuyền” với tham nhũng. Tiêu cực len lỏi ở các lĩnh vực khác nhau như thực hiện công vụ, nhân sự, học hành, bằng cấp… Có những hành vi tiêu cực gây hậu quả còn lớn hơn tham nhũng.

Tại Hội nghị lần thứ 4, tháng 10/2021, Ban Chấp hành Trung ương đã thảo luận và thống nhất đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm những cán bộ, đảng viên suy thoái, tiêu cực, tham nhũng. Ảnh: PV

Những hành vi của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp mà thực hiện nhiệm vụ không công tâm, không đúng quy định thì vô tình hay hữu ý đã dung túng, thậm chí tạo ra cơ sở thuận lợi cho tham nhũng.

Cho nên, Ban Chỉ đạo được mở rộng thêm nhiệm vụ “phòng, chống tiêu cực” là rất cần thiết trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Chúng ta thực hiện quyết liệt phòng, chống tham nhũng, tiêu cực không chỉ trong tổ chức Đảng mà cả hệ thống chính trị. Khi Đảng, hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh thì sẽ không có những phi vụ “bắt tay”, “móc nối” để tham nhũng.

+ Nhắc đến phòng, chống suy thoái, tiêu cực, tham nhũng là nhắc đến câu chuyện cán bộ. Trong năm 2021, Trung ương, Bộ Chính trị ban hành 3 quy định gồm: Quy định về những điều đảng viên không được làm; kết luận về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung; quy định về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ. Theo ông, các quy định này tác động như thế nào đến công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thời gian tới?

- Ba quy định này thể chế hóa Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, là công cụ để phòng, chống suy thoái, tham nhũng, tiêu cực quyết liệt, mạnh mẽ hơn nữa. Với “bộ 3" này, cấp ủy Đảng, người lãnh đạo sẽ nhận diện được hành vi của đảng viên, cán bộ, công chức.

Quy định về những điều đảng viên không được làm, giúp nhận diện được tiêu cực, tham nhũng và những hành vi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” sát với tình hình mới. Đây là một căn cứ, cơ sở quan trọng để xem xét, xử lý các vi phạm của cán bộ, đảng viên.

Quy định về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ chính là hình thức răn đe cán bộ trong quá trình thực hiện công vụ. Và để đất nước phát triển chắc chắn phải khuyến khích, bảo vệ những cán bộ dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm với động cơ trong sáng, vì lợi ích chung...

3 quy định này đưa đảng viên, cán bộ về “vị trí chiến đấu” để đưa đất nước tiến lên thịnh vượng, hùng cường. Cán bộ, đảng viên mà tiêu cực, tham nhũng thì không chỉ làm lu mờ bản chất tốt đẹp của Đảng mà còn kéo lùi sự tiến bộ, phát triển của đất nước. Bảo vệ thanh danh của Đảng không ai khác chính là đảng viên.

Phải giữ liêm sỉ, tự trọng và danh dự

+ Nói về quy định miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ, có thực tế lâu nay, khi có vụ tham nhũng, tiêu cực xảy ra, dư luận lên tiếng đòi hỏi tinh thần tự giác nhận trách nhiệm bằng việc từ chức của cán bộ lãnh đạo. Liệu với quy định này có hình thành “văn hóa từ chức”?

- Trong năm 2021, tôi nghe Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng và Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Nguyễn Hồng Lĩnh tuyên bố sẽ từ chức nếu không hoàn thành nhiệm vụ.

"Là con người mà vứt bỏ liêm sỉ, tự trọng, danh dự, hỏi còn gì? Không còn gì nữa, người đó chỉ là khúc gỗ trong đời sống mà thôi", đại biểu Quốc hội Vũ Trọng Kim nói. Ảnh: Đ.X

Tôi không coi trọng việc tuyên bố hay không tuyên bố, mà quan trọng là trong con tim, khối óc của cán bộ, nếu thấy yếu sức khỏe, yếu kiến thức, yếu năng lực quản lý thì mạnh dạn xin từ chức. Đó là tự trọng, liêm sỉ vốn có trong con người cách mạng. Một người cách mạng là phải có tư tưởng chính trị, đạo đức, phẩm chất, đặt lợi ích của quốc gia, dân tộc lên trên hết, trước hết.

“Cởi áo từ quan” khó! Nhưng cán bộ nhận nhiệm vụ là khó, không bao giờ dễ cả. Nếu thấy khó thì nên từ chức trước khi nghĩ đến chuyện khác. Anh đã dấn thân, nhận nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước giao, thì như nhà thơ Tố Hữu viết “là phải chịu tù đày, là gươm kề tận cổ, súng kề vai”.

Nếu nghĩ, làm cán bộ là “vinh hoa phú quý”, “vinh thân phì gia”, chăm chăm nghĩ có lợi ích gì trong những năm giữ chức tước thì không chịu án tù, cũng bị dư luận nhân dân lên án. Là con người mà vứt bỏ liêm sỉ, tự trọng, danh dự, hỏi còn gì? Không còn gì nữa, người đó chỉ là khúc gỗ trong đời sống mà thôi.

+ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng nhiều lần nhấn mạnh, cán bộ, đảng viên “phải liêm, phải sạch”. Trong điều kiện nền kinh thế thị trường với nhiều cám dỗ, ông thấy để khước từ “những viên kẹo bọc đường”, không để bị mua chuộc, sa ngã có là điều rất khó khăn?

- Không dễ, nhưng con người phải biết lợi ích không do lao động chính đáng, công sức của mình tạo nên thì phải khước từ. Đó là đạo lý, không chỉ với cán bộ, đảng viên mà người dân bình thường cũng hiểu được.

Trong cơ chế thị trường, có rất nhiều cơ hội làm việc chính đáng và rất nhiều người từ đôi bàn tay trắng làm nên sự nghiệp, sống hạnh phúc. Còn làm giàu bất chính chính là chiếm đoạt của người khác bằng thủ đoạn mưu mô, lừa dối, xu nịnh…

+ Theo ông, để công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thời gian tới đạt hiệu quả cao hơn, bên cạnh các giải pháp đã thực hiện như lâu nay, cần phải có những động thái nào mạnh mẽ hơn?

- Tôi nghĩ, những kẻ tham nhũng, tiêu cực đều tính toán 50 - 50. Một, nếu che đậy được sẽ giàu có. Hai, nếu bị phát hiện sẽ bị xử ở mức nào, có thể dùng tiền “bôi trơn”, “nhờ cậy” để bảo vệ họ.

Cho nên, cơ quan thực thi pháp luật phải trở thành “lá chắn thép” chống tham nhũng, tiêu cực; áp dụng pháp luật đầy đủ, thực hiện biện pháp răn đe nghiêm minh. Cạnh đó, nghiên cứu chế định nào đó để danh dự còn quý hơn vàng. Ngoài ra, phát huy đầy đủ, hiệu quả vai trò của nhân dân trong giám sát, phản biện, góp ý kiến xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền thông qua Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội.

Cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cực kỳ phức tạp, khó khăn, nhưng tôi tin, thời gian tới, kết quả sẽ ngày một tốt hơn.

+ Xin cảm ơn ông!