Quỹ PM CARES hiện có trị giá hơn 1 tỷ đô la, đã gây tranh cãi xoay quanh các vấn đề về tính minh bạch và trách nhiệm (Ảnh: Anupam Nath/AP Photo)

Ông Bejon Misra đã nhanh chóng đáp ứng lời kêu gọi quyên góp cho quỹ hỗ trợ cuộc chiến chống lại virus corona của đất nước đến từ Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi.

Ngay ngày hôm sau, vị giáo sư 69 tuổi, hiện đã nghỉ hưu, đã quyên góp cho quỹ một khoản đáng kể. "Tôi muốn quyên góp thật nhiều vì ông Modi là bộ mặt đại diện cho quỹ này," ông Misra cho biết.

Đa số người dân Ấn Độ rất tin tưởng vào ông Modi, vị Thủ tướng hiện có tỷ lệ tán thành rất cao, mặc dù số ca nhiễm virus corona tăng vọt trong những tuần gần đây.

Theo Bộ Y tế nước này, hôm thứ ba vừa qua, Ấn Độ đã ghi nhận hơn 28.000 trường hợp trong ngày thứ hai liên tiếp, đưa tổng số số ca nhiễm lên tới 906.752 ca. Trong đó có hơn 23.000 ca tử vong.

Vì vậy, khi Quỹ Hỗ trợ công dân và Cứu trợ tình huống khẩn cấp của Thủ tướng, hay PM CARES, được công bố vài ngày sau khi Ấn Độ bắt đầu thực hiện cách ly toàn quốc vào tháng 3, số người quyên góp không ngừng tăng lên.

Những người đã về hưu như ông Misra, những chủ doanh nghiệp, những ngôi sao Bollywood và các công ty nước ngoài đều tham gia. Nhưng cái quỹ hiện có giá trị hơn 1 tỷ đô la Mỹ này đã gây tranh cãi về các vấn đề xoay quanh tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Hãng Thông tấn Associated Press đã đề nghị Văn phòng của ông Modi cung cấp danh sách các nhà tài trợ và các khoản đóng góp theo Đạo luật Quyền thông tin, cho phép công dân được tiếp cận thông tin từ bộ máy chính quyền của Ấn Độ. Đề nghị này đã bị từ chối.

Văn phòng của ông Modi, nơi quản lý PM CARES, đã từ chối tiết lộ thông tin (Ảnh: AP)

Văn phòng của ông Modi, nơi quản lý PM CARES, đã từ chối tiết lộ thông tin, cho rằng mặc dù được quản lý bởi Chính phủ Ấn Độ, quỹ này không phải là cơ quan công quyền và do đó không phải chịu sự quản lý của Đạo luật Quyền thông tin.

Do đó, có rất ít sự minh bạch về số tiền mà quỹ đang nhận và chi tiêu trong bối cảnh đại dịch vẫn đang hoành hành ở Ấn Độ.

"Đây không phải là một bí mật Nhà nước và Chính phủ phải trả lời các câu hỏi đang được đặt ra", ông Saket Gokhale, một nhà hoạt động xã hội độc lập, một trong những người đầu tiên đặt câu hỏi về quỹ này. "Chính phủ đang cản trở đối thoại giữa các bên."

Các chuyên gia pháp lý đang thách thức phản ứng của Văn phòng ông Modi.

Ông Surender Singh Hooda, một luật sư tại Tòa Tối cao của Ấn Độ, đã đệ đơn kiến nghị vào ngày 5 tháng 6, cho rằng trang web của Quỹ PM CARES phải nêu chi tiết về số tiền quỹ nhận được và cách sử dụng quỹ.

Tòa án Tối cao Delhi đã yêu cầu ông Hooda rút đơn kiến nghị và liên hệ Văn phòng của ông Modi trước, theo như các quy định của pháp luật.

Văn phòng của ông Modi từ chối yêu cầu cung cấp thông tin của ông Hooda.

"Số tiền đã được thu thập dưới tên của Thủ tướng và hàng triệu công dân bình thường đã quyên góp cho quỹ này. Điều tối thiểu mà chúng tôi mong đợi chỉ là một chút minh bạch", ông Hooda cho biết.

Ông Modi là Chủ tịch của quỹ, trong khi Bộ trưởng Nội vụ đầy quyền lực Amit Shah, cũng như các Bộ trưởng Quốc phòng và Tài chính thì ngồi trong Hội đồng Quản trị.

Nhưng không giống như các quỹ do Chính phủ quản lý khác, khoản tiền này không được kiểm toán bởi Tổng Kế toán và Kiểm toán Ấn Độ.

Thay vào đó, ông Modi đã chỉ định một công ty tư vấn kinh doanh tư nhân, SARC & Associates, để kiểm toán quỹ này 12 ngày sau khi công ty này đã quyên góp 212.665 đô la Mỹ.

Ông Sunil Kumar Gupta, người đứng đầu SARC & Associates, là người ủng hộ mạnh mẽ cho Đảng Bharatiya Janata của ông Modi, xuất hiện trong các bức ảnh với ông Modi và các nhà lãnh đạo cấp cao tại các sự kiện khác nhau.

Ông Gupta cũng đã viết một cuốn sách vào năm 2018 về "Make in India", dự án của ông Modi nhằm tăng cường sản xuất và tiêu thụ nội địa các sản phẩm do Ấn Độ sản xuất.

"Dựa trên những yếu tố nào mà công ty tư nhân này, một công ty hết sức thân cận với đảng của ông Modi, được giao công việc kiểm toán quỹ?" ông Gokhale hỏi. "Việc này rất mờ ám, và các hoạt động của họ thì rất đáng ngờ."

Ông Gupta đã từ chối yêu cầu bình luận.

Những thành viên thuộc đảng của ông Modi đã nhiều lần phủ nhận, rằng quỹ này không thực hiện bất kỳ hoạt động sai trái nào. Người phát ngôn của đảng, ông Nalin Kohli, nói rằng quỹ này "minh bạch" và đang giúp Ấn Độ chống lại virus corona.

Quỹ PM CARES cũng đã gây ra những tranh cãi khác.

Các nhà hoạt động xã hội lập luận rằng trang web của quỹ phải hiển thị chi tiết về số tiền nhận được và cách sử dụng quỹ (Ảnh: Rajanish Kakade/AP Photo)

Sau khi Văn phòng của ông Modi cho biết họ đã chi 26 triệu đô la Mỹ từ quỹ để mua 50.000 máy thở, hai bệnh viện hàng đầu ở Mumbai và New Delhi đã bày tỏ sự bức xúc của mình với chất lượng sản phẩm và kết luận rằng chúng rất dễ hỏng.

Công ty sản xuất máy thở đã phủ nhận tính chính xác của những nhận xét này.

Đảng đối lập gọi vụ mua bán máy thở này là một trò lừa đảo.

Khoảng 13 triệu đô la Mỹ từ quỹ được phân bổ cho những người lao động nhập cư nghèo, trong đó có hàng triệu người bị mắc kẹt lại Ấn Độ mà không có việc làm hoặc phương tiện di chuyên về quê nhà trong thời gian thực hiện cách ly toàn quốc kéo dài 2 tháng. Nhiều người nói việc hỗ trợ đã được thực hiện quá muộn màng.

Đảng của ông Modi cho biết khoảng 13 triệu đô la đã được trao cho Chính phủ các tiểu bang để cung cấp thực phẩm, nơi ở, hỗ trợ y tế và phương tiện di chuyển cho người dân nhập cư.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Palaniappan Chidambaram, một đảng viên của Đảng Quốc đại, đã chỉ trích rằng tiền không trực tiếp "đến tay người lao động nhập cư".

Những người khác coi quỹ này là một chiêu trò đánh bóng tên tuổi cho Thủ tướng.

"Có vẻ như ông Modi muốn đánh dấu chủ quyền của riêng mình lên mọi thứ", ông Aseem Katyal, một nhà hoạt động xã hội độc lập, nhận xét.