(Thanh tra) - Ngày 15/9, Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, trong đó yêu cầu bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa (SGK) thống nhất trên toàn quốc từ năm học 2026 - 2027 và tiến tới miễn phí SGK cho toàn bộ học sinh vào năm 2030, được kỳ vọng sẽ tạo ra chuyển biến tích cực, hướng tới một nền giáo dục công bằng và nhân văn hơn.
Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 bắt đầu được triển khai từ năm 2020 theo phương thức cuốn chiếu từ lớp 1, với điểm mới là cho phép sử dụng nhiều bộ SGK khác nhau theo cùng một chương trình khung. Việc các nhà trường được lựa chọn SGK phù hợp với điều kiện và đặc thù giảng dạy là một bước tiến trong tiếp cận giáo dục linh hoạt, đa chiều.
Hiện có 3 bộ SGK: Cánh Diều, Chân trời sáng tạo, Kết nối tri thức với cuộc sống cùng một số sách lẻ được đưa vào giảng dạy. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển đó, nhu cầu về sự thống nhất, đồng bộ trong triển khai chương trình cũng ngày càng rõ nét.
Xây dựng một bộ sách dùng chung không chỉ tăng tính đồng bộ, hiệu quả trong triển khai chương trình mà còn tạo thuận lợi lớn cho học sinh, giáo viên và phụ huynh.
Cả nước hiện có khoảng 20 triệu học sinh với 12 khối lớp, số lượng SGK cần in ấn, phân phối mỗi năm là vô cùng lớn. Một bộ sách thống nhất sẽ giúp tiết giảm chi phí sản xuất, dễ dàng trong khâu tái sử dụng, đồng thời hỗ trợ tốt hơn trong việc cứu trợ, hỗ trợ học sinh vùng khó khăn, đặc biệt là khi xảy ra thiên tai, dịch bệnh.
Chủ trương này được nhiều chuyên gia, nhà giáo và phụ huynh đánh giá là cần thiết, phù hợp với điều kiện hiện nay.
Theo TS. Vũ Trung Kiên, Học viện Chính trị khu vực II, nhận định: Chủ trương chung về việc thống nhất sách không đồng nghĩa với sự khép kín, mà cần phát huy các giá trị ưu tú của các bộ sách hiện có, lựa chọn có chọn lọc, đồng thời khuyến khích sáng tạo trong phương pháp giảng dạy. Một bộ SGK thống nhất là phù hợp với yêu cầu thực tiễn hiện nay, đồng thời thể hiện sự chủ động của Nhà nước trong việc điều tiết và dẫn dắt hệ thống giáo dục phổ thông.
TS Kiên nêu ví dụ, tại Nhật Bản đã sử dụng SGK quốc gia thống nhất, do Bộ Giáo dục thẩm định, in ấn và phát miễn phí; học sinh trên toàn quốc đều học cùng nội dung, tạo nền tảng tri thức chung vững chắc.
Tại Hàn Quốc, từng cho phép nhiều nhà xuất bản cạnh tranh, nhưng sau đó quay lại cơ chế một bộ sách chuẩn cho các môn cốt lõi.
Còn tại Phần Lan, tuy giáo viên được sáng tạo, nhưng SGK cơ bản vẫn thống nhất, chỉ khác ở cách tiếp cận.
Từ kinh nghiệm quốc tế trên cho thấy, một bộ sách không phải là thụt lùi, mà là giải pháp khôn ngoan để bảo đảm chất lượng đồng đều và công bằng xã hội.
Đồng tình với quan điểm trên, cô Trần Thị Khanh, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Huỳnh Văn Chính, phường Tân Phú, TP Hồ Chí Minh, cho biết, hoàn toàn ủng hộ chủ trương của Nhà nước về một bộ SGK thống nhất; từ đó sẽ giúp việc đào tạo giáo viên, xây dựng kế hoạch giảng dạy và tổ chức thi cử được thống nhất hơn.
Theo cô Khanh, việc dùng chung một bộ sách cũng giảm gánh nặng về tài chính cho phụ huynh, chuẩn hóa kiến thức cho học sinh, đặc biệt với các em có hoàn cảnh phải thay đổi nơi cư trú đến nhập học tại trường.
Ở góc độ phụ huynh, chị Minh Thư (phường Phú Thọ Hòa, TP Hồ Chí Minh), hiện có 3 con đang theo học tại các cấp phổ thông, khi được hỏi cũng cho biết hoàn toàn ủng hộ chủ trương trên. Chị cho biết, do ở trong Ban đại diện cha mẹ học sinh lớp, nên được phụ huynh có con mới chuyển từ tỉnh ngoài về chia sẻ đã gặp rất nhiều khó khăn trong chuẩn kiến thức của con do trường học cũ dùng bộ SGK khác, chưa kể phải tốn tiền trang bị lại cả bộ sách học cho con.
Chị Thư mong muốn, cùng với việc thống nhất về nội dung, đề nghị Nhà nước cũng xem xét giảm giá sách để giảm gánh nặng tài chính cho những gia đình có nhiều con đang đi học như gia đình chị.
Có thể thấy, chủ trương hướng tới một bộ SGK thống nhất là một chủ trương đúng đắn, mang đến sự thuận lợi, yên tâm cho phụ huynh, học sinh và sự thống nhất về chương trình giáo dục đối với học sinh cả nước; từ đó góp phần xây dựng một nền giáo dục tiên tiến, công bằng và nhân văn.
