Bộ GD&ĐT nhấn mạnh cần thiết lập hệ thống cảnh báo sớm, phòng ngừa vi phạm ngay từ cơ sở và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để củng cố kỷ cương pháp luật. Ảnh minh họa: ITN

Kiện toàn tổ chức pháp chế, nâng cao năng lực kiểm soát nội bộ

Theo hướng dẫn, các Sở GD&ĐT cùng các cơ sở giáo dục đại học, trường cao đẳng, trung cấp cần tiếp tục củng cố, phát huy vai trò của tổ chức pháp chế trong bối cảnh hệ thống thanh tra chuyên trách đã được sắp xếp lại.

Trên cơ sở Nghị định số 55/2011/NĐ-CP và Nghị định số 56/2024/NĐ-CP, việc kiện toàn tổ chức pháp chế theo hướng hợp nhất chức năng kiểm tra nội bộ được coi là giải pháp trọng tâm nhằm duy trì cơ chế giám sát pháp lý, kiểm soát rủi ro và bảo đảm kỷ cương, kỷ luật hành chính trong toàn ngành.

Bộ GD&ĐT yêu cầu các đơn vị tham mưu cho địa phương hoặc nội bộ nhà trường ban hành quyết định sắp xếp tổ chức tinh gọn, đa năng nhưng vẫn đáp ứng yêu cầu quản trị pháp lý hiệu quả.

Đồng thời, phải chuẩn bị nguồn lực triển khai Luật Nhà giáo, có hiệu lực từ 1/1/2026, bằng cách lồng ghép các nội dung pháp lý mới vào công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ, bảo đảm sự thống nhất trong thực thi.

Việc cử cán bộ làm công tác pháp chế tham gia bồi dưỡng, cập nhật kiến thức pháp luật, kỹ năng kiểm tra nội bộ và quản trị pháp lý cũng được nhấn mạnh.

Đối với các trường đại học, cao đẳng, trung cấp, Bộ khuyến nghị đổi tên “Phòng Thanh tra - Pháp chế” thành “Phòng Pháp chế và Kiểm tra nội bộ”, quy định rõ chức năng, nhiệm vụ để phát huy thực chất vai trò kiểm soát trong môi trường tự chủ.

Ngoài ra, công tác rà soát, chuẩn hóa hệ thống văn bản nội bộ cần được tiến hành đồng bộ, bảo đảm minh bạch, khả thi và phù hợp với thực tiễn. Việc số hóa văn bản, tích hợp trên nền tảng quản trị số của nhà trường là yêu cầu bắt buộc, gắn với định hướng chuyển đổi số toàn ngành.

Đẩy mạnh phổ biến pháp luật, gắn với giáo dục ý thức công dân

Một nội dung quan trọng khác là đổi mới mạnh mẽ công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) theo hướng lấy người học và nhà trường làm trung tâm, lựa chọn nội dung thiết thực, hình thức truyền thông đa dạng và sinh động.

Bộ yêu cầu gắn PBGDPL với giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, trách nhiệm công dân, phòng chống vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội.

Các Sở GD&ĐT cần tổ chức phổ biến sâu rộng Luật Nhà giáo và các văn bản mới tới cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh, sinh viên; đa dạng hóa hình thức truyền thông qua công cụ số, mạng xã hội và học liệu mở; phối hợp với ngành Tư pháp, các đoàn thể, cơ quan truyền thông để định hướng dư luận và tạo đồng thuận xã hội.

Việc theo dõi, kiểm tra thi hành pháp luật và xử lý vi phạm hành chính cũng phải được thực hiện gắn với cơ chế kiểm tra nội bộ định kỳ và chuyên đề, tập trung vào các lĩnh vực dễ phát sinh rủi ro như tài chính, tuyển sinh, dân chủ cơ sở, quản lý tài sản công.

Bộ GD&ĐT nhấn mạnh cần thiết lập hệ thống cảnh báo sớm, phòng ngừa vi phạm ngay từ cơ sở và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để củng cố kỷ cương pháp luật.

Đối với các trường đại học, cao đẳng, trung cấp, công tác giáo dục pháp luật cần lồng ghép vào chương trình đào tạo, sinh hoạt sinh viên, hoạt động học thuật và giảng dạy kỹ năng nghề nghiệp. Mục tiêu là hình thành ý thức pháp quyền, năng lực tuân thủ và đạo đức nghề nghiệp cho người học, đồng thời xây dựng môi trường học thuật minh bạch, tôn trọng pháp luật và quyền con người.