Trong bối cảnh kỷ nguyên số bùng nổ, cuộc đấu tranh nhằm thiết lập một không gian mạng lành mạnh, an toàn và thượng tôn pháp luật đã trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu của nhiều quốc gia. Tại Việt Nam, câu chuyện này đang bước vào một chương mới đầy quyết liệt và có hệ thống. Báo cáo kết quả thực hiện Nghị quyết số 75/2022/QH15 của Quốc hội về hoạt động chất vấn đã phác họa một bức tranh toàn cảnh, cho thấy một sự chuyển mình mạnh mẽ từ thế bị động sang chủ động, buộc các nền tảng xuyên biên giới khổng lồ như Facebook, YouTube, và TikTok phải thay đổi cách vận hành và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật Việt Nam. Đây không còn là những yêu cầu đơn lẻ, mà là một chiến lược đồng bộ, bền bỉ với những kết quả đột phá chưa từng có.

Những con số "biết nói" và sự thay đổi cuộc chơi

Nếu như trước đây, việc yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới xử lý thông tin xấu độc, vi phạm pháp luật Việt Nam thường gặp nhiều khó khăn và chậm trễ, thì giờ đây, cục diện đã hoàn toàn thay đổi. Báo cáo ghi nhận những con số ấn tượng trong 6 tháng đầu năm 2025, phản ánh hiệu quả rõ rệt của các biện pháp mới. Tỷ lệ đáp ứng yêu cầu chặn gỡ nội dung vi phạm của cả ba nền tảng lớn đã được nâng lên mức trung bình trên 92% - một con số kỷ lục.

Cụ thể, Facebook, mạng xã hội có tầm ảnh hưởng lớn nhất, đã chặn và gỡ bỏ 2.762 bài viết có nội dung chống phá Đảng, Nhà nước và vi phạm pháp luật, đạt tỷ lệ tuân thủ lên tới 94%. Nền tảng video lớn nhất thế giới, YouTube, cũng đã gỡ bỏ 875 video vi phạm theo yêu cầu, với tỷ lệ đáp ứng là 91%. TikTok, dù là một nền tảng mới hơn nhưng có tốc độ phát triển chóng mặt, cũng đã mạnh tay chặn và gỡ 1.110 nội dung độc hại, bao gồm 435 video và vô hiệu hóa 669 tài khoản đã đăng tải tổng cộng gần 34.000 video vi phạm, đạt tỷ lệ 91%.

Tuy nhiên, sự thay đổi không chỉ nằm ở những con số. Điều quan trọng hơn là sự chuyển biến về chất. Thời gian xử lý các yêu cầu giờ đây đã được rút ngắn xuống dưới 24 giờ, một bước tiến vượt bậc so với trước. Hơn thế nữa, cả ba "gã khổng lồ" công nghệ đều đã chấp nhận các yêu cầu cứng rắn hơn, bao gồm việc gỡ bỏ vĩnh viễn các tài khoản, trang, kênh và hội nhóm vi phạm có hệ thống, kể cả những kênh có lượng người theo dõi khổng lồ, vốn được xem là "bất khả xâm phạm".

Một yêu cầu mang tính nền tảng là việc triển khai xác thực người dùng tại Việt Nam qua số điện thoại cũng đã được cả ba nền tảng thực hiện, một bước đi quan trọng nhằm tăng cường trách nhiệm và giảm thiểu tình trạng tài khoản ảo, nặc danh lan truyền thông tin sai trái.

Chiến lược đa trụ cột và kiên định

Những kết quả trên không phải là ngẫu nhiên mà đến từ một chiến lược được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo quyết liệt và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng các bộ, ngành liên quan kiên trì thực hiện. Chiến lược này dựa trên nhiều trụ cột vững chắc.

Thứ nhất, đó là việc hoàn thiện và thực thi "thanh gươm pháp lý". Nghị định số 147/2024/NĐ-CP ngày 9/11/2024 về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng được xác định là giải pháp then chốt, tạo ra một hành lang pháp lý rõ ràng, đủ sức răn đe, buộc các nền tảng phải tuân thủ.

Thứ hai, là việc sử dụng các "đòn bẩy kinh tế" một cách thông minh. Nhận thấy các nền tảng xuyên biên giới hoạt động tại Việt Nam với mục tiêu cốt lõi là lợi nhuận, Chính phủ đã chỉ đạo tăng cường phối hợp với các bộ, ngành trọng yếu như Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Việc siết chặt quản lý dòng tiền quảng cáo, các giao dịch tài chính và hoạt động thương mại điện tử đã tạo ra một sức ép hữu hiệu, buộc các nền tảng phải ngồi vào bàn đàm phán với một thái độ hợp tác và tuân thủ nghiêm túc hơn để bảo vệ lợi ích kinh tế của mình.

Thứ ba, là chiến lược "xây dựng và phát triển song hành". Bên cạnh việc đấu tranh với các nền tảng ngoại, Chính phủ chủ trương thúc đẩy các mạng xã hội trong nước phát triển, tạo ra một hệ sinh thái số "Made in Vietnam" đủ sức cạnh tranh và trở thành lựa chọn thay thế cho người dùng.

Thứ tư, là việc chủ động làm chủ mặt trận thông tin. Thay vì chỉ chạy theo xử lý thông tin tiêu cực, các cơ quan chức năng đã tăng cường chủ động định hướng, cung cấp thông tin chính thống một cách kịp thời, minh bạch để chi phối và làm chủ thông tin. Phương châm "lấy thông tin tích cực, chính thống lấn át, đấu tranh chống lại các thông tin sai trái, xấu độc" đã được triển khai hiệu quả, đặc biệt là thông qua việc kết nối, sử dụng đội ngũ các công ty truyền thông lớn và những người có ảnh hưởng để lan tỏa các chính sách, chủ trương đúng đắn.

Cuối cùng, là việc nâng cao nhận thức và sức đề kháng của cộng đồng. Các chiến dịch tuyên truyền, giáo dục được đẩy mạnh nhằm vận động người dùng Internet tuân thủ pháp luật, các chuẩn mực đạo đức xã hội, qua đó cùng chung tay xây dựng một văn hóa mạng lành mạnh.

Những thách thức và con đường phía trước

Dù đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận, báo cáo cũng thẳng thắn chỉ ra rằng cuộc đấu tranh trên không gian mạng vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Nguồn lực cả về nhân sự lẫn công nghệ của đội ngũ quản lý còn mỏng, chưa theo kịp tốc độ phát triển của công nghệ số. Hệ thống kỹ thuật để theo dõi, rà quét tự động nhằm phát hiện sớm thông tin vi phạm vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn.

Bài toán về nhân lực chất lượng cao là một trong những thách thức lớn nhất. Việc thiếu hụt các chuyên gia giỏi, cùng với cơ chế đãi ngộ chưa đủ hấp dẫn để thu hút và giữ chân nhân tài đang là một rào cản. Thêm vào đó, công tác đấu tranh với các nền tảng xuyên biên giới luôn phải đối mặt với những sức ép không nhỏ từ các tổ chức quốc tế thông qua con đường ngoại giao.

Để giải quyết những vấn đề này, phương hướng trong thời gian tới đã được vạch ra rõ ràng. Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo hoàn thiện hệ thống pháp luật, đặc biệt là các quy định quản lý hoạt động quảng cáo trên mạng. Mục tiêu duy trì tỷ lệ chặn gỡ nội dung xấu độc ở mức cao trên 90% và giám sát chặt chẽ việc tuân thủ Nghị định 147 được đặt lên hàng đầu.

Một giải pháp chiến lược và bền vững là tiếp tục "nắn chỉnh" dòng tiền quảng cáo, hướng các doanh nghiệp và thương hiệu dịch chuyển ngân sách từ các nền tảng chưa tuân thủ triệt để sang các cơ quan báo chí chính thống, các trang thông tin điện tử, các kênh nội dung trong nước đã được xác thực. Song song đó, việc đầu tư nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ, tăng cường phối hợp giữa các bộ, ngành theo nguyên tắc "ai quản lý lĩnh vực nào ở thế giới thực thì quản lý lĩnh vực đó trên không gian mạng" sẽ được đẩy mạnh.

Cuộc chiến vì một không gian mạng Việt Nam an toàn, lành mạnh là một hành trình dài hơi và không ngừng nghỉ. Những kết quả ban đầu là minh chứng cho thấy với một chiến lược đúng đắn, sự chỉ đạo quyết liệt và sự kiên trì, Việt Nam hoàn toàn có thể thiết lập một môi trường số có trật tự, kỷ cương, nơi các nền tảng toàn cầu phải tôn trọng và tuân thủ pháp luật của nước sở tại, góp phần vào sự phát triển ổn định và bền vững của quốc gia.