Ủy viên Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Trương Minh Hoàng cho rằng, kê khai tài sản ngay từ đầu như vậy để “khung” lại khối tài sản có từ trước khi tham gia cơ quan Nhà nước. Ảnh: Thảo Nguyên

+ Theo ông, tại sao những người không thuộc cơ quan Nhà nước tự ứng cử ĐBQH, ĐB HĐND các cấp vẫn phải kê khai tài sản, thu nhập?

- Điều này là cần thiết! Đó là cách tốt nhất để minh bạch tài sản của bất cứ người nào tham gia ứng cử, phải rõ ràng tài sản ấy có từ đâu. Không phải chỉ công chức Nhà nước mới phải kê khai, mà cả những người ứng cử không làm trong các cơ quan Nhà nước, như người dân, người hoạt động trong các tổ chức, doanh nghiệp cũng phải kê khai.

Đâu phải chỉ có cán bộ là công chức, viên chức Nhà nước hay thuộc lực lượng vũ trang mới có tài sản không rõ nguồn gốc, không minh bạch, có thể từ nguồn bất chính? Người dân bình thường cũng có khả năng có tài sản bất chính, chẳng hạn tài sản có được từ việc tham gia chạy chọt cái này cái khác, hay cũng không loại trừ tài sản của họ có được từ một tổ chức nào đó lợi dụng rửa tiền.

Do vậy, bất cứ ai tham gia ứng cử ĐBQH, ĐB HĐND các cấp cũng cần kê khai tài sản, thu nhập để minh bạch nguồn gốc của tài sản, minh bạch nguồn thu nhập.

Điều 35 Luật Bầu cử ĐBQH và ĐB HĐND quy định, hồ sơ ứng cử của người ứng cử ĐBQH và ĐB HĐND các cấp bao gồm: Đơn ứng cử, sơ yếu lý lịch có chứng nhận của cấp có thẩm quyền của đơn vị, tóm tắt tiểu sử, bản kê khai tài sản, thu nhập theo quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng.

Khoản 2, Điều 46a của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2012 quy định: “Bản kê khai tài sản của người ứng cử ĐBQH, đại biểu HĐND phải được công khai tại hội nghị cử tri nơi công tác của người đó. Thời điểm, hình thức công khai được thực hiện theo quy định của Hội đồng Bầu cử”.

+ Như vậy, đây là thủ tục bắt buộc để “sàng lọc” nguy cơ lợi dụng vị trí dân cử để trục lợi, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực?

- Đúng vậy và đó là câu chuyện lâu dài! Trước hết, thấy rằng, việc kê khai, công khai, minh bạch tài sản, thu nhập là để tăng cường kiểm soát, phòng ngừa nguồn thu nhập bất chính cho cán bộ, công chức, cho những người tham gia cơ quan quyền lực kể cả ở Trung ương hay ở địa phương.

Kê khai tài sản ngay từ đầu như vậy để “khung” lại khối tài sản có từ trước khi tham gia cơ quan Nhà nước. Đó là cách để kiểm soát thu nhập, tài sản của ĐBQH, ĐB HĐND các cấp khi tham gia vào các cơ quan dân cử. Không chỉ thế, việc kê khai tài sản, thu nhập của người tham gia ứng cử ĐBQH, ĐB HĐND các cấp còn có giá trị bảo vệ chính bản thân họ, trong trường hợp bị khiếu nại, tố cáo về tài sản và thu nhập.

Ví dụ, gần tới ngày bầu cử nếu có đơn thư khiếu nại người A, người B có tài sản bất chính, vì sao có tài sản ấy và vì sao có tài sản lớn như thế? Có kê khai tài sản, thu nhập như vậy, cơ quan có trách nhiệm sẽ trả lời được ngay cho người khiếu kiện, để cử tri hiểu rõ vấn đề, không làm chậm trễ việc bầu cử và không làm lỡ cơ hội của người ứng cử. Nếu lỡ cơ hội cho một người tốt, một người có năng lực để làm đại diện cho nhân dân thì lại càng tiếc.

+ Kê khai tài sản, thu nhập tốt như vậy, cần thiết như vậy, nhưng cử tri vẫn băn khoăn cho rằng, còn mang tính hình thức, thưa ông?

- Nếu người ứng cử nào có tài sản lớn mà không giải trình được nguồn gốc thì nên đưa vào công quỹ. Xung công tài sản không giải trình được nguồn gốc rồi thì không phải kiểm điểm, kiểm thảo gì nữa.

Việc kê khai tài sản góp phần để các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền và cử tri xem xét, đánh giá một cách khách quan, toàn diện về các ứng cử viên và là cơ sở để phòng ngừa và ngăn chặn hành vi tham nhũng. Ảnh: Thảo Nguyên

Một người mà cố tình không kê khai đầy đủ tài sản mà người dân, tổ chức, cơ quan hoặc doanh nghiệp phát hiện thì phải có hình thức xử lý cho nghiêm. Một là kiểm điểm. Hai là, nếu nguồn gốc của tài sản đó không rõ ràng thì cương quyết thu hồi, xung vào công quỹ và nếu như đủ yếu tố thì chuyển qua xử lý bằng hình thức khác, nếu có dấu hiệu tham nhũng thì xử lý hình sự.

Thực hiện như vậy ở vài nơi, làm thật nghiêm khắc để tạo hồi chuông cảnh tỉnh cho người nào có sai sót hoặc có ý định tạo nguồn tài sản không rõ ràng thì dừng lại, họ sẽ giữ mình trước xã hội, giữ uy tín của mình và gia đình.

+ Xin trân trọng cảm ơn ông!

Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Trần Thanh Mẫn: Việc kê khai tài sản là nhằm minh bạch tài sản, thu nhập của người được giới thiệu ứng cử, góp phần để các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền và nhân dân xem xét, đánh giá một cách khách quan, toàn diện về người đó và là cơ sở phục vụ công tác quản lý, góp phần phòng ngừa và ngăn chặn hành vi tham nhũng, tiêu cực.

Để việc kê khai tài sản này thực sự phát huy hiệu quả, tránh hình thức, thì việc kê khai phải chính xác; xử lý đối với những dấu hiệu vi phạm phải kịp thời, nghiêm minh. Cùng với đó, cần tăng cường kiểm tra, xác minh kết quả kê khai, coi việc kiểm tra, xác minh là việc làm bình thường và thường xuyên. Đồng thời, khuyến khích, đề cao và phát huy vai trò “tai, mắt” của quần chúng nhân dân trong việc giám sát cán bộ, đảng viên, công chức, nhất là ở khu dân cư.

Thảo Nguyên