Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long: “Văn phòng công chứng tư nhân chỉ có 1 người thì có các bất trắc”

Tiếp tục phiên họp chuyên đề pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi), ngày 13/8.

Dự án luật đã được Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp 7 vào tháng 5 và dự kiến sẽ được thông qua tại kỳ họp 8 vào tháng 10 tới.

Đề nghị có văn phòng công chứng doanh nghiệp tư nhân 1 công chứng viên

Liên quan mô hình tổ chức của văn phòng công chứng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, quá trình thảo luận, một số ý kiến đề xuất bổ sung thêm loại hình văn phòng công chứng là doanh nghiệp tư nhân có một công chứng viên bên cạnh loại hình công ty hợp doanh có từ hai công chứng viên trở lên.

Theo ông Tùng, một số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành với cơ quan chủ trì soạn thảo, đề nghị tiếp tục kế thừa luật Công chứng hiện hành quy định mô hình tổ chức của văn phòng công chứng là công ty hợp danh có từ hai công chứng viên trở lên.

Trong khi đó, nhiều ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật lại tán thành bổ sung loại hình văn phòng công chứng doanh nghiệp tư nhân 1 công chứng viên theo hướng loại hình này chỉ áp dụng tại vùng vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn.

Theo ý kiến này, việc bổ sung mô hình này có ưu điểm là mở rộng sự lựa chọn của công chứng viên khi thành lập văn phòng công chứng.

“Luật hiện hành và dự thảo luật đều quy định cho phép văn phòng công chứng được thuê công chứng viên làm việc theo hợp đồng lao động, qua đó đã khắc phục được những bất cập của văn phòng công chứng theo mô hình doanh nghiệp tư nhân phụ thuộc vào 1 công chứng viên duy nhất”, ông Tùng nêu.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: P.Thắng

Góp ý, Tổng Thư ký Bùi Văn Cường thống nhất với đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị bổ sung loại hình văn phòng công chứng là doanh nghiệp tư nhân chỉ có một công chứng viên bên cạnh công ty hợp doanh.

“Trước mắt, loại hình này chúng ta cho phép áp dụng tại các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, còn các địa bàn khác thì áp dụng loại hình công ty hợp danh”, ông Cường nêu.

Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Đậu Anh Tuấn cũng cho biết, VCCI tán thành bổ sung mô hình doanh nghiệp tư nhân với một công chứng viên. Theo ông Tuấn, thời gian qua, việc bắt buộc hợp danh phải có 2 thành viên trở lên khiến rất nhiều địa bàn kinh tế khó khăn, quy mô thị trường bé gặp khó khăn, ảnh hưởng các giao dịch tại đây.

“Nếu yêu cầu phải có hai công chứng viên ở những vùng thị trường bé chắc chắn khó. Thực tế thời gian vừa qua đã có tình trạng những văn phòng công chứng chỉ có một công chứng viên là tương đối nhiều chứ không phải ít”, ông Đậu Anh Tuấn nói.

“Chúng ta đã thử một lần rồi nhưng thấy không ổn mới xin phép chỉnh lại”

Ngược lại, Chủ tịch Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam Nguyễn Chí Thiện cho biết, Luật Công chứng 2006 đã đưa ra loại hình văn phòng công chứng là doanh nghiệp tư với một công chứng viên. Nhưng sau 8 năm thực hiện, khi sửa luật vào năm 2014 thì thấy rằng mô hình này “không khả thi”.

Chủ tịch Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam Nguyễn Chí Thiện. Ảnh: P.Thắng

Theo ông Thiện, nếu cho phép thành lập văn phòng công chứng 1 công chứng viên thì số lượng văn phòng công chứng sẽ rất nhiều. Do đó, quan điểm của Hiệp hội Công chứng viên là duy trì văn phòng công chứng dưới hình thức là công ty hợp danh như hiện này là phù hợp.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long cũng nhấn mạnh Luật Công chứng 2006 đã quy định hai loại hình, nhưng đến Luật Công chứng 2014 phải điều chỉnh lại chỉ còn loại hình hợp danh.

Điều này xuất phát từ việc dịch vụ công chứng là dịch vụ công, lẽ ra Nhà nước làm toàn bộ, vì phải đảm bảo tính liên tục, bền vững và chịu trách nhiệm.

“Bây giờ, văn phòng công chứng tư nhân chỉ có 1 người thì có các bất trắc”, ông Long nói và cho hay, trong báo cáo của Bộ Tư pháp đã dẫn khá nhiều các trường hợp cụ thể.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp nói, một người chỉ cần ốm đau, chết, trái gió trở trời sẽ gây ra hệ quả pháp lý của việc chứng nhận tài sản. Điều này không đúng với bản chất của dịch vụ công là phải liên tục và chịu trách nhiệm.

“Vào năm 2014 Chính phủ vẫn trình 2 phương án và Quốc hội quyết định là chỉ chọn 1 phương án chỉ có 1 loại hình hợp danh. Quốc hội cũng đã trải nghiệm cả một quá trình rồi”, Phó Thủ tướng nói thêm.

Vẫn theo ông Long, trước đây công chứng viên khan hiếm. Vào năm 2014 cả nước có khoảng trên 1.300 công chứng viên và 600 tổ chức hành nghề công chứng. Nhưng hiện nay số công chứng viên đã khoảng 3.400 và 1.400 hành nghề. Do đó, nếu chia đôi số lượng công chứng viên để đảm bảo văn phòng công chứng có 2 công chứng viên trở lên thì vẫn đủ, thậm chí là 2,5 người.

Lý do khác, theo ông Long, nếu cho tự do thoải mái và số công chứng viên và văn phòng công chứng tách hết ra thì số lượng văn phòng công chứng sẽ tăng gấp đôi, thậm chí hơn sẽ tạo ra “đại vấn đề” về quản lý.

“Vì thế, Chính phủ vẫn đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỗ này tốt nhất chỉ đưa ra 1 phương án. Trong trường hợp vẫn đưa ra 2 phương án thì cố gắng làm sao để phương án 1 như Chính phủ trình với các lý do như tôi vừa báo cáo”, ông Long đề nghị.