Thủ tướng Nguyễn Tuấn Dũng trả lời chất vấn trước Quốc hội về tình hình Biển Đông và quan hệ Việt Nam - Trung Quốc. Ảnh: Thảo Nguyên

Gìn giữ hòa bình ổn định

Tại kỳ họp này, Thủ tướng Chính phủ nhận được 27 câu hỏi chất vấn của 18 ĐB. 

Thủ tướng đã có bài phát biểu và cho biết sẽ trả lời các ĐB bằng văn bản.

Trả lời các chất vấn về tranh chấp chủ quyền, diễn biến phức tạo trên biển Đông, quan hệ Việt Nam -

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng lần đầu trả lời chất vấn

Tại phiên chất vấn kỳ họp thứ 10, trả lời chất vấn ĐB Trần Du Lịch (TP. Hồ Chí Minh) về phân cấp trách nhiệm của Chính phủ và địa phương, Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng cho biết, QH đã thảo luận và ban hành một số luật nhưng chưa có hiệu lực ngay như Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi), Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Do đó không cần ban hành 1 luật riêng về phân cấp quan hệ giữa Trung ương và địa phương mà quan trọng là thực hiện tốt các luật trên.
“Phân cấp gì thì phân cấp nhưng trách nhiệm hành pháp tối cao là Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Không phải địa phương làm sai mà Chính phủ không phải chịu trách nhiệm, còn địa phương chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng”, Chủ tịch QH nhấn mạnh.
Trả lời câu hỏi thứ hai của ĐB về lỗi cá nhân, lỗi công vụ trong xử lý bồi thường oan sai có phân biệt không, hay cứ lấy tiền thuế của dân bồi thường? Luật có cần bổ sung gì?, theo Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng, luật liên quan bồi thường phân biệt khá rõ lỗi nào do cá nhân, lỗi nào do cá nhân nhưng cố ý, do trình độ, năng lực.
“Luật Tổ chức Toà án, Viện Kiểm sát và sắp có Luật Tổ chức các cơ quan điều tra đều nói rõ trách nhiệm của từng chủ thể. Trong cá nhân có phân biệt do yếu kém hay cố ý, và cố ý có cả bị xử lý hình sự chứ không chỉ bồi thường. QH ban hành luật quy định tương đối đủ, tương đối rõ ràng. Tôi cho rằng chưa cần đề xuất QH bổ sung luật này, trong quá trình làm có gì xuất hiện thì chúng ta cùng nhau nghiên cứu thêm”, Chủ tịch QH trả lời.
Trước băn khoăn của ĐB Trần Du Lịch về quy trình ban hành luật, bởi lâu nay hầu hết xây dựng luật do Chính phủ đề xuất, theo Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng, “Chính phủ là chủ thể quan trọng vì là cơ quan hành pháp. Trong hành pháp thực tiễn đòi hỏi, người điều hành nắm được thực tiễn, nhu cầu của cuộc sống, nắm được yêu cầu công tác quản lý để tình QH ban hành luật pháp, từ đó quản lý Nhà nước thực hiện nhiệm vụ QH giao tốt hơn. Đây là chủ thể chính hiện nay”.

Về cá nhân ĐBQH, Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng cho biết, chưa có ĐB đề xuất sáng kiến luật nào. Quy trình đã có và rất rộng nên về luật pháp không cần bổ sung gì nữa, vấn đề là tổ chức thực hiện cho tốt.

“Câu hỏi của ĐB thể hiện sự lo lắng, muốn làm sao lựa chọn thông qua luật trọng tâm, trọng điểm là rất tốt. Xin ghi nhận để cùng nhau hợp tác trong quá trình xây dựng chương trình ban hành văn bản pháp luật, chương trình các kỳ họp vì đây là vấn đề rất quan trọng”, Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng nói.

Trung Quốc của ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP. Hồ Chí Minh), ĐB Lê Nam (Thanh Hóa), Thủ tướng cho biết, theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ đã nhiều lần trình bày trước QH về lập trường, quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước ta là rõ ràng, nhất quán, cơ bản phù hợp và đã đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng cũng còn không ít khó khăn, thách thức. “Chúng ta cần tiếp tục kiên định, kiên trì thực hiện sáng tạo, hiệu quả các lập trường, quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước với các vấn đề mà ĐB đã nêu”, Thủ tướng nói.

Thủ tướng nhấn mạnh, chúng ta chân thành làm hết sức mình để tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác, bình đẳng, cùng có lợi, cùng phát triển với Trung Quốc trên tất cả các lĩnh vực. Đồng thời kiên quyết đấu tranh bảo vệ độc lập, chủ quyền, lãnh thổ, lợi ích quốc gia theo đúng các chủ trương, nghị quyết của Đảng, Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước cũng như Hiến chương của Liên Hợp quốc, Luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Luật Biển năm 1982, các cam kết DOC, tuyên bố giữa Asean và Trung Quốc về ứng xử của các bên liên quan trên biển Đông.

“Với phát triển kinh tế xã hội, chúng ta phải tăng cường quốc phòng, an ninh, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại, bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, tăng cường khối đại đoàn kết và sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, phải tranh thủ sự ủng hộ, đồng tình của cộng đồng quốc tế về chân lý, lẽ phải của chúng ta, gìn giữ hòa bình ổn định để tạo môi trường và điều kiện thuận lợi cho xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN của chúng ta”, Thủ tướng khẳng định. 

Thất thoát lớn, định lượng bao nhiêu, không đơn giản

Trước đó, trả lời chất vấn về “thất thoát, lãng phí vẫn còn nghiêm trọng trong việc quản lý, sử dụng các nguồn lực của nền kinh tế; nhất là thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn Nhà nước. Có thể ước tính được những thất thoát, lãng phí đó chiếm bao nhiêu phần trăm GDP trong nhiệm kỳ QH khóa XIII, từ năm 2011 đến nay", Bộ trưởng Kế hoạch Đầu tư Bùi Quang Vinh nhận định, "Ba bộ (Kế hoạch Đầu tư, Tài chính, Xây dựng) có thể định lượng, tuy nhiên chính xác thì khó có thể”.

“Chúng ta đều đồng ý là thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng các công trình sử dụng vốn Nhà nước còn nghiêm trọng, là hiện tượng ta chưa kiềm chế được. Đảng, Chính phủ, QH đã và đang làm rất quyết liệt, nhưng vẫn còn lớn. Nhưng lớn là bao nhiêu, định lượng được nó trên tất cả các lĩnh vực thì không đơn giản, nhưng cần làm", ông Vinh nói và dẫn Nhà máy Gang thép Thái Nguyên là một ví dụ.

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư kể cách đây hai năm, khi ĐB Đỗ Văn Đương (TP. Hồ Chí Minh) chất vấn một câu tương tự nhưng cụ thể hơn, ông đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương báo cáo để trả lời ĐB. "Sau 7 tháng, đôn đốc nhiều lần, chỉ có 7 địa phương và 5 tập đoàn lớn gửi lại. Nhưng con số đó không phản ánh hết thực tế", ông Vinh cho biết câu hỏi lớn của Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Phúc cần thời gian để tính toán.

Nhưng "thế nào là lãng phí", Bộ trưởng Vinh đặt vấn đề: "Đã từng có một vụ bắt đội trưởng thi công cầu ở Lào Cai do 'rút' thép cầu. Người này khai vì thiết kế thừa, quá an toàn, người thiết kế được 'ăn' theo tỉ lệ phần trăm giá trị công trình. Do đó, đảm bảo 'rút cũng không sập'. Cho thấy thất thoát, lãng phí có thể xảy ra ngay ở các khâu thẩm định chứ không chỉ trong thi công".

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh nhấn mạnh: Chúng ta đều đồng ý là thất thoát, lãng phí trong đầu tư xây dựng các công trình sử dụng vốn Nhà nước còn nghiêm trọng, là hiện tượng ta chưa kiềm chế được.

Ông Bùi Quang Vinh cho biết nếu cộng số liệu của Kiểm toán, Thanh tra Chính phủ và các bộ, ngành thì có thể có con số, nhưng vẫn không đủ.

"Trong sử dụng ngân sách Nhà nước thì đi học ngoài không hiệu quả cũng là lãng phí. Trong mua sắm cũng có thể thất thoát. Nhiều vấn đề nhức nhối mà Việt Nam cần ngăn chặn. Đất nước muốn phát triển, dứt khoát các thất thoát như vậy phải được ngăn chặn", ông Vinh cho rằng dù không thể chính xác hoàn toàn, vẫn cần định lượng thất thoát, lãng phí và có thể làm được nếu quyết tâm.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Vinh cũng lưu ý, Bộ Kế hoạch Đầu tư chỉ quản lý Nhà nước, bộ chủ quản mới là người tiêu tiền và quản lý công trình.

Chất vấn đến cùng với những vấn đề

Như vậy, sau 2,5 ngày chất vấn và trả lời chất vấn, đã 54 lượt ĐB đặt câu hỏi đối với Thủ tướng Chính phủ, 1 ĐB có câu hỏi dành cho Chủ tịch QH, 6 ĐB đặt câu hỏi với các Phó Thủ tướng, 7 ĐB đặt câu hỏi với Viện trưởng Viện KSND Tối cao và Chánh án TAND Tối cao và có khoảng 140 câu hỏi dành cho các Bộ trưởng, trưởng ngành.

Phó Chủ tịch QH Huỳnh Ngọc Sơn nhấn mạnh, việc QH thực hiện hoạt động chất vấn đã bám sát tình hình thực tế, tập trung vào những vấn đề bức xúc nổi lên được cả tri, dư luận xã hội đồng tình đánh giá cao. 

“Việc tổ chức đánh giá lại việc thực hiện các Nghị quyết của QH đã ban hành là hết sức cần thiết, có tác động tích cực đến các cơ quan chịu sự giám sát, làm chuyển biến mạnh mẽ nhiều lĩnh vực, nâng cao trách nhiệm thực hiện của các cơ quan chịu sự giám sát”, Phó Chủ tịch nói.

Về cách thức tổ chức chất vấn, theo Phó Chủ tịch đã diễn ra trong không khí sôi nổi, công bằng, dân chủ, thẳng thắn, xây dựng. “Lần đầu tiên QH thực hiện chất vấn với sự tham gia đầy đủ của các thành viên Chính phủ, đây cũng là 1 cách để thực hiện chủ trương chất vấn đến cùng với những vấn đề mà QH, ĐBQH quan tâm”.

Tuy nhiên, do đây là cách làm mới, vừa làm vừa rút kinh nghiệm nên không tránh khỏi những điểm còn bất cập …

Thảo Nguyên