Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Ảnh: Đ.X

Ngày 5/12, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Ban Kinh tế Trung ương, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam phối hợp tổ chức Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2021 với chủ đề “phục hồi và phát triển bền vững”.

Huy động nguồn lực ở đâu, phân bổ thế nào?

Phát biểu khai mạc tại diễn đàn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, 2 năm nay dịch bệnh đã gây ra những thiệt hại nặng nề cả về kinh tễ xã hội trên phạm vi toàn cầu. Việt Nam, dự kiến cả năm thì hiện tại vẫn có tăng trưởng dương nhưng cả năm sẽ không đạt được mục tiêu đặt ra.

Để đối phó với dịch bệnh, khắc phục thiệt hại, phục hồi phát triển kinh tế xã hội, các nước trên thế giới đã đưa ra nhiều giải pháp tài khoá tiền tệ khác nhau, tuỳ vào điều kiện nguồn lực.

Theo ông Vương Đình Huệ, 2 năm qua, để ứng phó với dịch bệnh, hỗ trợ kinh tế, Việt Nam cũng sử dụng linh hoạt đồng bộ các chính sách tài khoá tiền tệ cùng các giải pháp khác.

Chủ tịch Quốc hội thông tin, tổng các gói hỗ trợ của Việt Nam trong 2 năm vừa qua ước tính khoảng 4%GDP, trong đó gói tài khoá là 2,9%, gói tiền tệ 1,1%.

Vừa qua, nghị quyết của Quốc hội đã giao Chính phủ xây dựng các gói chính sách tài khoá tiền tệ, phục hồi phát triển kinh tế - xã hội.  “Dự kiến sẽ xem xét đề nghị Quốc hội tổ chức kỳ họp bất thường cuối năm nay để xem xét vấn đề rất cấp bách này”, Chủ tịch Quốc hội cho biết.

Các đại biểu tham dự Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2021 với chủ đề “phục hồi và phát triển bền vững”. Ảnh: Đ.X

Diễn đàn Kinh tế năm 2021 là cơ hội để Quốc hội, các cơ quan hữu quan lắng nghe các hiến kế về huy động phân bổ các nguồn lực với chính sách tài khoá, tiền tệ với quy mô, nguồn lực hợp lý nhất, cũng như sự phối hợp giữa các chính sách này để đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, vừa đáp ứng được mục tiêu trước mắt, vừa đảm bảo mục tiêu dài hạn.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, chủ đề của diễn đàn là phát triển bền vững. Chúng ta vừa chú ý giải pháp cấp bách, vừa kiểm soát được dịch bệnh, hỗ trợ phục hồi.

“Giải pháp ngắn hạn, trung hạn phải bám mục tiêu dài hạn, đảm bảo phát triển nhanh nhưng bền vững. Không chỉ vấn đề kinh tế mà còn xã hội, môi trường, kiểm soát lạm phát, ổn định vĩ mô. Nhiệm vụ rất nặng nề trong nghiên cứu, thiết kế chính sách này”, Chủ tịch Vương Đình Huệ nói.

Một nội dung quan trọng theo Chủ tịch Quốc hội, cần được bàn tài và giải đáp câu hỏi: Huy động nguồn lực ở đâu, phân bổ vào nguồn lực thế nào, năng lực hấp thụ của nền kinh tế ra sao khi Việt Nam vẫn còn những điểm nghẽn, vướng mắc về cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước, giải ngân đầu tư công.

“Làm sao giải quyết được các điểm nghẽn, đưa vốn vào đâu cho đúng mục đích, đảm bảo công khai minh bạch hiệu quả, phòng chống lợi ích nhóm khi thực hiện các nhóm giải pháp”, Chủ tịch nhấn mạnh.

Chấp nhận tăng nợ công, thâm hụt ngân sách, nghĩa vụ trả nợ

Đại diện nhóm nghiên cứu của Thường trực Ủy ban Kinh tế và các chuyên gia, TS Cấn Văn Lực đưa ra một số gợi ý chính sách tài khóa và tiền tệ hỗ trợ phục hội và phát triển kinh tế - xã hội.

Chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực. Ảnh: Đ.X

Theo ông Lực, Việt Nam đang có dấu hiệu “lỡ nhịp”, lỡ cơ hội, tụt hậu; người dân và doanh nghiệp rất khó khăn; chi phí sinh hoạt và sản xuất kinh doanh tăng; cải cách thể chế, môi trường đầu tư - kinh doanh, cơ cấu lại nền kinh tế còn chậm, giải ngân đầu tư công chậm, trong khi nợ xấu gia tăng…

Vì vậy, đòi hỏi phải có các chính sách, gói hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế.

Ông Lực cho biết, theo tính toán của nhóm nghiên cứu, quy mô các chính sách, gói hỗ trợ (tài khóa, tiền tệ, an sinh xã hội và chính sách khác) có giá trị lên đến 843.845 tỷ đồng (10,38% GDP 2021); quy mô giá trị thực tế là 445.760 tỷ đồng  (5,48% GDP 2021), thực hiện trong 2 năm 2022-2023.

Trả lời câu hỏi huy động nguồn lực ở đâu để có 445.760 tỷ đồng? Nhóm nghiên cứu cho rằng, lấy từ tiết giảm chi phí; đẩy mạnh cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước; sử dụng bảo hiểm tiền gửi, bảo hiểm xã hội để mua trái phiếu Chính phủ; phát hành trái phiếu chính phủ; rà soát các quỹ ngoài ngân sách; và sử dụng một phần dự trữ ngoại hối (nếu cần).

Quy mô các chính sách, gói hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Ảnh: Đ.X

Để bảo đảm các chính sách phát huy hiệu quả, chuyên gia nhấn mạnh phải hết sức quan tâm tháo gỡ các rào cản thể chế để tăng khả năng hấp thụ; tính toán tác động và có giải pháp kiểm soát rủi ro các cân đối lớn (nợ công, thâm hụt ngân sách, nghĩa vụ trả nợ…); kiểm tra, giám sát chống lãng phí, lợi ích nhóm…

Nhóm nghiên cứu cũng đưa ra 2 kịch bản khi tung ra các chính sách, gói hỗ trợ; kịch bản “bình thường” khả năng xảy ra cao hơn kịch bản “tích cực, lạc quan”.

Chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực nêu rõ, nghĩa vụ trả nợ sẽ tăng thêm 0,17% điểm % năm 2022 và 0,34 điểm % năm 2023 với kịch bản “bình thường”; tăng thêm 0,16 điểm % năm 2022 và 0,31 điểm % năm 2023 với kịch bản “tích cực, lạc quan”.

Nguồn tiền được giải ngân cũng sẽ khiến áp lực lạm phát tăng. Theo đó, lạm phát năm 2022-2023 được dự báo ở mức 3,5-3,9%. Tăng vay nợ, thâm hụt ngân sách nhà nước cũng tăng.  “Chính sách, gói hỗ trợ có thể khiến cho giá trị VND giảm nhẹ. Dự báo tỷ giá USD/VND sẽ tăng từ 0,5-1,5% trong năm 2022-2023”, ông Lực nêu.

Đưa ra một số kiến nghị, theo ông Lực, cần phải phối hợp nhịp nhàng chính sách (nhất là chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ). “Chúng ta cần chấp nhận tăng nợ công, thâm hụt ngân sách, nghĩa vụ trả nợ và tín dụng trong tầm kiểm soát”, ông nói.

Ngoài ra, cần tăng bảo lãnh phát hành trái phiếu của Chính phủ cho ngân hàng chính sách xã hội; có giải pháp tăng vốn cho các ngân hàng thương mại; gắn kết chặt chẽ phục hồi và phát triển kinh tế với chiến lược phòng, chống dịch; đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế; cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư – kinh doanh; kiên quyết tháo gỡ rào cản, vướng mắc nhanh nhất có thể…