Thông tin nợ công an toàn, Việt Nam giảm phụ thuộc vào nguồn vay nước ngoài được đề cập trong báo cáo Chính phủ gửi Đại biểu Quốc hội về tình hình nợ công 2024, dự kiến 2025. Báo cáo này do Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, thừa ủy quyền của Thủ tướng ký ban hành.

Nợ Chính phủ có 76% từ nguồn vay trong nước

Theo báo cáo của Chính phủ, dự kiến đến cuối năm 2024, nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài quốc gia đều nằm trong giới hạn trần và ngưỡng cảnh báo an toàn đã được Quốc hội quyết định.

Cụ thể, nợ công ước khoảng 36-37% GDP, tương đương năm 2023 (mức trần dưới 60%).

Nợ Chính phủ 33-34% GDP; nợ nước ngoài của quốc gia khoảng 32-33% GDP, thấp hơn nhiều so với mức trần 50%.

Các khoản trả nợ nước ngoài năm nay chiếm khoảng 8-9% kim ngạch xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ. Số này cũng nằm trong giới hạn được Quốc hội cho phép (25%).

Chính phủ cho hay, các khoản nợ Chính phủ có 76% từ nguồn vay trong nước, trong đó chủ yếu là trái phiếu. Hiện khối công ty bảo hiểm, Bảo hiểm xã hội Việt Nam và các quỹ đầu tư, công ty tài chính nắm 62,5% tổng dư nợ trái phiếu Chính phủ. Phần còn lại do các ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư và các nhà đầu tư khác nắm giữ.

Còn các chủ nợ nước ngoài chủ yếu là đối tác phát triển đa phương và song phương như Ngân hàng Thế giới (World Bank), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Nhật Bản và Hàn Quốc...

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, thừa ủy quyền của Thủ tướng ký báo cáo về tình hình nợ công 2024, dự kiến 2025. Ảnh: P.Thắng

Năm nay, Thủ tướng giao huy động 670.679 tỷ đồng vốn vay. Số này chủ yếu vay để cân đối ngân sách Trung ương (659.934 tỷ đồng), còn lại là vay về cho vay lại (10.745 tỷ đồng).

Cơ cấu vay chủ yếu từ trong nước, chiếm 95% kế hoạch, tương đương 639.399 tỷ đồng. Khoản vay ODA, ưu đãi từ các nhà tài trợ nước ngoài khoảng 31.280 tỷ.

Tổng nhu cầu vay năm 2025 dự kiến khoảng 815.238 tỷ đồng

Chính phủ đánh giá, quản lý nợ công bám sát nghị quyết của Quốc hội, đảm bảo an toàn nợ. Cùng với đó, cơ cấu nợ Chính phủ đến cuối năm nay cải thiện tích cực. Nợ được Chính phủ bảo lãnh được quản lý chặt chẽ, tỷ trọng giảm từ mức 3,8% GDP năm 2021 xuống còn 2-3% GDP năm nay.

Việc trả nợ được thực hiện đầy đủ theo cam kết, trong dự toán đã duyệt. Chỉ tiêu nghĩa vụ nợ trực tiếp của Chính phủ trên thu ngân sách khoảng 21-22%.

“Chiến lược quản lý nợ chủ động giúp làm giảm thiểu rủi ro thanh khoản của Chính phủ. Vị thế nợ được cải thiện, giảm sự phụ thuộc vào các nguồn huy động bên ngoài, tỷ trọng nợ bằng ngoại tệ giảm dần giúp giảm rủi ro tỷ giá”, báo cáo nêu.

Chính phủ cũng nhìn nhận việc đàm phán, ký thỏa thuận vay nước ngoài chậm hơn. Chi phí vay nước ngoài đang cao hơn so với mức bình quân trong nước và tiềm ẩn các rủi ro về biến động tỷ giá. Giải ngân vốn đầu tư công từ nguồn vay nước ngoài đạt thấp.

Các nguyên nhân được lý giải là do các vướng mắc liên quan đến đầu tư công, đấu thầu vẫn chưa được xử lý triệt để; vướng mắc về pháp luật nên việc thực hiện thỏa thuận vay vốn không kịp tiến độ…

Năm 2025, Chính phủ dự báo dư nợ công ở mức 36-37% GDP, nợ Chính phủ 34-35%, nợ nước ngoài 33-34%, nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ so với thu ngân sách khoảng 24%.

Tổng nhu cầu vay của Chính phủ năm 2025 dự kiến ở mức 815.238 tỷ đồng (tăng 20,6% so với kế hoạch vay năm nay); nghĩa vụ trả nợ trực tiếp khoảng 468.542 tỷ đồng.

Để quản lý chặt chẽ nợ công, giữ vững an ninh, an toàn nền tài chính quốc, Chính phủ cho biết sẽ tiếp tục thực hiện các giải pháp tăng giải ngân vốn đầu tư công, cũng như sử dụng linh hoạt các công cụ để hoàn thành mục tiêu huy động đủ nguồn vốn trong và ngoài nước.

Cạnh đó, tiếp tục rà sát các vướng mắc, chồng chéo trong các quy định pháp luật liên quan đến tài chính - ngân sách, đầu tư công, vay vốn ODA, ưu đãi nước ngoài.