Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc. Ảnh: P.Thắng

Thừa ủy quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc vừa có tờ trình báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện ngân sách Nhà nước năm 2022, tình hình triển khai thực hiện dự toán ngân sách Nhà nước năm 2023 gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Quốc hội quyết định dự toán ngân sách Nhà nước năm 2022: tổng thu là 1.411,7 nghìn tỷ đồng (chưa bao gồm 1.707,58 tỷ đồng bổ sung dự toán thu từ nguồn Quỹ Thăm dò dầu khí đang theo dõi tại PVN); tổng chi là 1.816 nghìn tỷ đồng; bội chi ngân sách Nhà nước là 404,3 nghìn tỷ đồng (4,3%GDP).

Trước đó, tại kỳ họp 4 (vào tháng 10/2022), Chính phủ báo cáo Quốc hội, ước thu ngân sách Nhà nước đạt 1.614,1 nghìn tỷ đồng; chi ước đạt 2.035,4 nghìn tỷ đồng; bội chi ngân sách Nhà nước dự toán là 421,3 nghìn tỷ đồng (gồm tăng bội chi cho Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội).

Thu, chi ngân sách Nhà nước đều tăng

Cập nhật bổ sung, tại tờ trình, Chính phủ cho biết, thu ngân sách Nhà nước năm 2022, tăng 201,4 nghìn tỷ đồng so với báo cáo Quốc hội, tăng 403,8 nghìn tỷ đồng (+28,6%) so dự toán khi thực hiện đạt 1.815,5 nghìn tỷ đồng.

Tỷ lệ huy động vào Ngân sách Nhà nước đạt 19,1% GDP, riêng từ thuế và phí đạt 15,4% GDP.

Trong đó, thu nội địa đạt 1.443,9 nghìn tỷ đồng; thu từ dầu thô đạt 78 nghìn tỷ đồng; thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 285,4 nghìn tỷ đồng. Các con số này đều vượt so với dự toán và báo cáo Quốc hội.

Chính phủ cho hay, thu nội địa tăng so với báo cáo Quốc hội chủ yếu từ 3 khu vực kinh tế (tăng gần 80,5 nghìn tỷ đồng).

Cạnh đó, một số khoản thu có mức tăng lớn như: thuế thu nhập cá nhân (tăng 17,3 nghìn tỷ đồng); thu phí, lệ phí (tăng 15,1 nghìn tỷ đồng); thu khác ngân sách (tăng 10,5 nghìn tỷ đồng); thu tiền cho thuê đất, thuê mặt nước (tăng 7,4 nghìn tỷ đồng).

Phân tích nguyên nhân, theo Chính phủ, chủ yếu do những tháng cuối năm kinh tế vẫn duy trì được đà phục hồi, các doanh nghiệp thu nộp ngân sách tăng, bao gồm thuế thu nhập doanh nghiệp quý IV và tạm nộp cả năm (đảm bảo không thấp hơn 80% số thuế phải nộp theo quyết toán).

Giá dầu vẫn duy trì ở mức cao, các tập đoàn, tổng công ty đẩy mạnh khai thác, chế biến kinh doanh dầu khí, góp phần tăng thu ngân sách trong lĩnh vực này.

Ngoài ra, các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô cũng đẩy mạnh tiêu thụ, số thuế tiêu thụ đặc biệt nộp ngân sách tăng. Tờ trình dẫn chứng như Công ty Toyota và Honda nộp ngân sách tăng 5,1 nghìn tỷ đồng so với ước thực hiện; Tập đoàn Trường Hải nộp tăng 3,1 nghìn tỷ đồng…

Bên cạnh thu, chi ngân sách Nhà nước cũng tăng khi đạt 2.158,1 nghìn tỷ đồng.  Trong đó, chi đầu tư phát triển ước đạt 638,1 nghìn tỷ đồng, tăng 80,6 nghìn tỷ đồng (+14,5%) so dự toán, giảm 25,1 nghìn tỷ đồng so báo cáo Quốc hội.

Chi trả nợ lãi đạt 94,8 nghìn tỷ đồng, đảm bảo thanh toán đầy đủ, kịp thời các nghĩa vụ nợ đến hạn theo cam kết, giảm 8,9 nghìn tỷ đồng so dự toán, giảm 4,9 nghìn tỷ đồng so báo cáo Quốc hội.

Chi thường xuyên đạt gần 1.101,9 nghìn tỷ đồng, giảm 9,3 nghìn tỷ đồng (-0,8%) so dự toán, giảm 17,4 nghìn tỷ đồng so báo cáo Quốc hội. Khoản này giảm, theo Chính phủ, chủ yếu do điều hành chặt chẽ, cắt giảm, hủy dự toán các khoản chi chưa thực sự cần thiết, hoặc chưa triển khai, hạn chế tối đa việc chuyển nguồn sang năm sau…

Hết năm 2022, dư nợ công khoảng 38%GDP

Về bội chi ngân sách Nhà nước, Chính phủ cho hay, kết quả thực hiện khoảng 342,6 nghìn tỷ đồng, bằng 3,6% GDP thực hiện, giảm 61,7 nghìn tỷ đồng so dự toán. Trong đó, bội chi ngân sách Trung ương giảm 45,9 nghìn tỷ đồng; bội chi ngân sách địa phương giảm giảm 15,8 nghìn tỷ đồng.

Bội chi giảm, nhưng vẫn bảo đảm được nguồn lực cho chương trình phục hồi và bố trí kế hoạch vốn đầu tư cho 5 dự án đường bộ cao tốc được chuyển từ vay về cho vay lại, bảo lãnh Chính phủ thành vốn cấp phát ngân sách Nhà nước của Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) và Tổng Công ty Phát triển Hạ tầng và Đầu tư tài chính Việt Nam (VIDIFI) theo nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ khẳng định.

Đáng chú ý, nợ công giảm và thấp hơn mức trần ngưỡng cảnh báo theo nghị quyết của Quốc hội, tiếp tục cơ cấu bền vững nợ công.

Số liệu cho thấy, đến hết ngày 31/12/2022, dư nợ công khoảng 38%GDP, dư nợ Chính phủ khoảng 34,7%GDP, dư nợ nước ngoài của quốc gia khoảng 36,8%GDP, thấp hơn trần quy định (tương ứng là 60%GDP, 50%GDP và 50%GDP; ngưỡng cảnh báo tương ứng là 55%GDP, 45%GDP và 45%GDP).

Với năm nay, Chính phủ cho hay, 4 tháng đầu năm, tổng thu ngân sách Nhà nước đạt 632,5 nghìn tỷ đồng, bằng 39% dự toán, giảm 6,9% so cùng kỳ năm trước. Tổng chi đạt 500,3 nghìn tỳ đồng, bằng 24,1% dự toán, tăng 6,1% so cùng kỳ năm 2022.

Cân đối ngân sách Trung ương và ngân sách các cấp địa phương được đảm bảo. Tính đến ngày 30/4/2023, đã phát hành 139,7 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ với kỳ hạn bình quân 12,26 năm, lãi suất bình quân 3,93%/năm.

Chính phủ cho rằng, để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước năm nay đòi hỏi nỗ lực rất lớn của các ngành, các cấp từ Trung ương đến địa phương trong triển khai các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra.

Quốc hội quyết định dự toán ngân sách Nhà nước năm 2023 với: tổng số thu là 1.620,7 nghìn tỷ đồng; tổng số chi là 2.076,2 nghìn tỷ đồng; bội chi ngân sách Nhà nước là 455,5 nghìn tỷ đồng (4,42%GDP).