(Thanh tra) - Bên cạnh tăng mức xử phạt do quảng cáo sai sự thật, đại biểu Quốc hội đề nghị bổ sung cơ chế bồi thường của người chuyển tải quảng cáo, nhất là với người nổi tiếng.
Sáng 10/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo. Những quy định liên quan hoạt động quảng cáo của người nổi tiếng, người có ảnh hưởng được đặc biệt quan tâm.
Theo dự thảo luật, ngoài nghĩa vụ chung của người chuyền tải sản phẩm quảng cáo, người có ảnh hưởng khi quảng cáo còn phải thực hiện một số nghĩa vụ đặc thù, gồm: Xác minh về độ tin cậy của người quảng cáo; kiểm tra tài liệu liên quan đến sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ quảng cáo; nếu chưa sử dụng hoặc chưa hiểu rõ về hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ thì không được giới thiệu về hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ.
Người có ảnh hưởng phải thông báo trước cho người tiêu dùng về việc mình thực hiện hoạt động quảng cáo.
Yêu cầu ca sĩ, diễn viên kiểm tra tài liệu sản phẩm khi quảng cáo có khả thi?
Nêu ý kiến, đại biểu Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình) nói, “qua các vụ sữa giả, thuốc giả, thực phẩm chức năng giả vừa bị phát hiện cho thấy, các công ty này đều có giấy tờ kiểm định, kiểm nghiệm, công bố sản phẩm. Nhưng thực tế các sản phẩm được sản xuất qua điều tra, kiểm định của cơ quan công an lại được xác định là hàng giả”.
Vậy nên, theo bà Thu, việc yêu cầu người quảng cáo, nhất là các ca sĩ, nghệ sĩ, diễn viên có trách nhiệm kiểm tra tài liệu liên quan đến sản phẩm, hàng hoá có thực sự khả thi?
“Việc thông báo trước đến người tiếp nhận quảng cáo về việc mình thực hiện hoạt động quảng cáo sẽ như thế nào? Phải chăng là viết lên Facebook, đăng lên TikTok, YouTube nói tôi chuẩn bị sẽ quảng cáo cho nhãn hàng này, sản phẩm kia?”, bà Thu nêu và đề nghị sửa đổi, bổ sung các nội dung này để đảm bảo khả thi hơn.
Về cơ chế bồi thường với hoạt động quảng cáo sai của người chuyển tải quảng cáo, nhất là những người nổi tiếng, bà Thu thấy cần quy định rõ hơn trong luật.
“Có thể bổ sung thêm nghĩa vụ của họ, phải chịu trách nhiệm liên đới bồi thường vì hành động quảng cáo sai của mình...”, đại biểu đoàn Thái Bình góp ý.
Dẫn kinh nghiệm ở các nước, bà Thu cho biết, tại Mỹ, Ủy ban Thương mại Liên bang yêu cầu người nổi tiếng phải tiết lộ rõ ràng mối quan hệ tài chính với thương hiệu khi quảng cáo sản phẩm. Quảng cáo phải trung thực, không gây hiểu lầm về hiệu quả hoặc tính năng của sản phẩm.
Hay ở Hàn Quốc cấm các hoạt động quảng cáo trá hình trên mạng xã hội. Nếu vi phạm có thể bị phạt tối đa 2% doanh thu quảng cáo hoặc tối đa 500 triệu won (khoảng 8,7 tỷ đồng); cấm nghệ sĩ làm gương mặt đại diện cho các hãng rượu để hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đến giới trẻ.
Các quy định của các nước, theo bà Thu, nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và đảm bảo tính trung thực trong hoạt động quảng cáo.
“Người nổi tiếng cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật khi tham gia quảng cáo để tránh các hậu quả pháp lý và ảnh hưởng đến uy tín cá nhân.
Nếu người nổi tiếng đã thực hiện đầy đủ các biện pháp thẩm định hợp lý, dựa trên giấy tờ, hồ sơ pháp lý do doanh nghiệp cung cấp, thì thông thường họ không bị xem là cố tình quảng cáo gian dối, mà chủ doanh nghiệp, nhà sản xuất sẽ chịu trách nhiệm chính”, bà Thu cho hay.
Cần tăng mức xử phạt quảng cáo sai sự thật để tăng tính răn đe
Đại biểu Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) đề cập đến tình trạng quảng cáo thực phẩm chức năng sai sự thật, các mặt hàng tiêu dùng xã hội từ xa xỉ đến thiết yếu, thậm chí là những thực phẩm truyền thống trong các bữa ăn hàng ngày cũng được quảng cáo dưới nhiều hình thức khác nhau.
Với việc sửa đổi Luật Quảng cáo lần này, bà Phúc đề nghị, cùng với quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ quảng cáo, người chuyển tải sản phẩm quảng cáo là người nổi tiếng, thì cần tăng mức xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động quảng cáo, bởi những tác động của nó đến tính mạng, sức khỏe người dân.
“Đề nghị Chính phủ sớm sửa đổi nghị định về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo, nâng mức phạt để đảm bảo tính răn đe”, bà Phúc nêu.
Cạnh đó, đại biểu đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu đề nghị, bổ sung, rà soát các quy định về đạo đức, trách nhiệm nghề nghiệp của người có ảnh hưởng chuyển tải sản phẩm quảng cáo, nhất là với người nổi tiếng.
Về quảng cáo sản phẩm hàng hóa dịch vụ đặc biệt như thuốc chữa bệnh, thực phẩm chức năng, hóa mỹ phẩm, theo bà Phúc, phải đặt trong mối liên hệ bảo vệ sức khỏe cộng đồng với an toàn xã hội, tránh lợi dụng kẽ hở của pháp luật để quảng cáo sai, nhất là trên các nền tảng truyền thông mới theo hướng căn cứ theo hợp đồng quảng cáo để tính tỷ lệ xử phạt vi phạm hành chính.
Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cũng nhấn mạnh nghĩa vụ của người chuyể tải quảng cáo cực kỳ quan trọng. “Họ chuyển tải sản phẩm quảng cáo phải đúng, trúng, thật, rõ ràng, cụ thể”, ông nói.
Theo đại biểu thời gian qua, có những người quảng cáo phản cảm. Cho nên, cần quy trách nhiệm của chủ thể quảng cáo và người chuyền tải sản phẩm quảng cáo.
“Tôi rất đồng tình tăng mức xử phạt hành chính với người chuyển tải sản phẩm quảng cáo, đặc biệt là với người có ảnh hưởng, người nổi tiếng. Bởi người tiêu dùng xem, nghe thì rất tin tưởng người nổi tiếng. Cũng chính vì thế, chủ thể quảng cáo mới thuê người nổi tiếng, người có uy tín quảng cáo sản phẩm. Người nổi tiếng nói đúng thì được, nói sai thì có khi người tiêu dùng vẫn tin họ nói đúng”, đại biểu Phạm Văn Hòa nói.
