Quang cảnh buổi nghiệm thu

Trên thực tế, đã có nhiều quyết định hành chính và hành vi hành chính gây ra những thiệt hại về vật chất, tổn thất về tinh thần cho công dân, tổ chức, doanh nghiệp. Tổng hợp kết quả giải quyết khiếu nại (KN) giai đoạn 2005 - 2009 cho thấy, 55% KN đúng; 27% KN có đúng, có sai; còn 18% KN được kết luận là sai. Con số này phần nào phản ánh được thực tế sai phạm của các cơ quan hành chính Nhà nước, hậu quả gây thiệt hại là khó tránh khỏi.

Cơ quan thanh tra phải xem xét thiệt hại đó để đưa vào nội dung giải quyết KN. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, rất ít các vụ việc được bồi thường. Về mặt nguyên tắc, cơ quan, cá nhân có thẩm quyền giải quyết KN có trách nhiệm xem xét yêu cầu bồi thường, nhưng thẩm quyền của cơ quan thanh tra trong xác định bồi thường thiệt hại do quyết định hành chính, hành vi hành chính gây ra đến đâu, làm thế nào để xác định yêu cầu bồi thường thiệt hại có đúng không, trong trường hợp nào thì thì yêu cầu bồi thường thiệt hại được chấp nhận, những thiệt hại nào được bồi thường… đều chưa được đề cập rõ ràng. Điều đó dẫn đến tình trạng các cơ quan thanh tra chưa phát huy hết vai trò của mình trong việc xác định bồi thường thiệt hại trong quá trình giải quyết KN hành chính.

Mặt khác, theo số liệu Ban Chủ nhiệm đề tài thu thập được tại Thanh tra thành phố Hà Nội, trong quá trình giải quyết KN, chưa có trường hợp nào công dân, cơ quan tổ chức có yêu cầu về việc thực hiện bồi thường trách nhiệm Nhà nước do bị thiệt hại từ quyết định hành chính, hành vi hành chính gây ra.

Khi xác định bồi thường thiệt hại, cơ quan thanh tra còn lúng túng trong việc xác định quyết định, hành vi hành chính liên quan trực tiếp hay không trực tiếp gây thiệt hại cho người khiếu nại. Bên cạnh đó, việc xác định thiệt hại và mức bồi thường còn hình thức, chưa khách quan; các kiến nghị của cơ quan thanh tra về xác định nội dung bồi thường thiệt hại chưa mang tính độc lập…
 
Các thành viên Hội đồng Nghiệm thu đánh giá, đề tài đã đề cập đến một vấn đề mới và khó, đặc biệt là phần khảo sát thực trạng. Hội đồng đã đóng góp nhiều ý kiến để Ban Chủ nhiệm đề tài hoàn thiện công trình như cần bổ sung nguyên tắc, trình tự bồi thường thiệt hại. Về lý luận, cần bổ sung xu thế bồi thường thiệt hại trong hoàn cảnh thế giới hiện nay, việc xác định mức độ thiệt hại ở những trường hợp khác nhau, từ đó khái quát những trường hợp nào phải bồi thường, cơ quan thanh tra nhằm vào tài sản nào… Về giải pháp, cần bổ sung giải pháp hoàn thiện quy định pháp luật về xác định bồi thường thiệt hại trong lĩnh vực này.

Đề tài đạt tổng 296 điểm, trung bình 89,7 điểm, được xếp loại xuất sắc.

Dương Ngọc