Văn nghệ chào mừng lễ kỷ niệm. Ảnh: Lê Hữu Chính

Tham dự buổi lễ có đại diện lãnh đạo Ban Dân vận Tỉnh uỷ, lãnh đạo Sở Văn hoá và Thể thao, Sở Nội Vụ, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, lãnh đạo Hội Truyền thống Trường Sơn Việt Nam và Binh đoàn 12.

Diễn văn kỷ niệm 65 năm Ngày Mở đường Hồ Chí Minh - Ngày Truyền thống Bộ đội Trường Sơn, do ông Nguyễn Quốc Trưởng, Chủ tịch Hội Trường Sơn Việt Nam tỉnh Quảng Bình trình bày tại buổi lễ nêu rõ: 65 năm trước, ngày 19/5/1959, Quân ủy Trung ương và Bác Hồ đã chính thức thành lập và giao nhiệm vụ cho “Đoàn Công tác Quân sự Đặc biệt” - Đoàn 559, do Thượng tá Võ Bẩm làm Đoàn trưởng, có nhiệm vụ mở đường Trường Sơn, chi viện cho cách mạng miền Nam. Khó khăn, gian khổ không kể xiết, hoạt động của Đoàn 559 trong điều kiện “ở không nhà, đi không dấu, nấu không khói, nói không tiếng”.

Vì sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Đoàn 559 vừa thực hiện nhiệm vụ chi viện chiến lược vừa xây dựng và phát triển nhanh chóng. Sau 2 năm thành lập chỉ với gần 500 cán bộ, chiến sĩ ban đầu, ngày 23/10/1961, Đoàn 559 đã trở thành đơn vị tương đương cấp sư đoàn.

Ngày 16/4/1961, theo đồng ý của 2 Đảng và 2 Nhà nước Lào - Việt Nam, Đoàn 559 đã chính thức lật cánh sang Tây Trường Sơn, mở ra thời cơ, điều kiện mới để xây dựng và phát triển tuyến chi viện. Chưa đầy 5 năm thành lập, ngày 3/4/1965, Đoàn Công tác Quân sự Đặc biệt ngày nào đã trở thành Bộ Tư lệnh 559 - đơn vị tương đương cấp quân khu và cũng từ thời điểm này, Bộ Tư lệnh 559 từ vận chuyển chi viện chiến trường bằng gùi, thồ, kết hợp xe cơ giới đã chuyển sang vận chuyển chủ yếu bằng cơ giới.

Đối mặt với sự ngăn chặn tàn bạo và sức mạnh khủng khiếp của bom, đạn Mỹ, Ngụy cùng biết bao khó khăn, cạm bẫy từ rừng thẳm Trường Sơn, ngày 29/7/1970, theo quyết định của Quân ủy Trung ương, Bộ Tư lệnh 559 được đổi tên và phát triển thành Bộ Tư lệnh Trường Sơn - đơn vị cấp quân khu. Từ thời điểm này, Trường Sơn chính thức trở thành một chiến trường quan trọng và rộng lớn trải rộng trên địa bàn của 11 tỉnh Việt Nam, 7 tỉnh Nam Lào và 4 tỉnh Đông bắc Campuchia; đồng thời Bộ Tư lệnh Trường Sơn được Quân ủy Trung ương giao nhiệm vụ thống nhất chỉ huy các lực lượng của Việt Nam hoạt động ở Trung và Hạ Lào.

Tính đến năm 1973 - 1975, Bộ Tư lệnh Trường Sơn đã có lực lượng hùng hậu với 9 sư đoàn binh chủng, cùng 21 trung đoàn binh chủng trực thuộc; quân số hơn 10 vạn cán bộ, chiến sĩ và hơn 1 vạn thanh niên xung phong.

16 năm (1959 - 1975) ngăn chặn tuyến chi viện Trường Sơn, giặc Mỹ đã thực hiện 733 nghìn trận oanh kích bằng đủ loại máy bay, trút xuống Trường Sơn hơn 4 triệu tấn bom đạn các loại - bằng tổng số bom đạn sử dụng trong chiến tranh Thế giới lần thứ 2 và chiếm một nửa tổng số bom đạn mà đế quốc Mỹ dội xuống toàn Việt Nam.

Cùng với đó, Bộ đội Trường Sơn còn trực tiếp tham gia chiến đấu và phục vụ hiệu quả các chiến dịch: Giải phóng Khe Sanh; tổng tấn công Xuân Mậu Thân 1968; trực tiếp chiến đấu và phục vụ chiến đấu, đảm nhận xuất sắc hướng Tây trong Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào, tháng 1/1971; tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu trong chiến dịch giải phóng Quảng Trị và bảo vệ Thành Cổ mùa Hè năm 1972; tham gia Chiến dịch giải phóng Buôn Mê Thuột, giải phóng Tây Nguyên, tháng 3/1975; tham gia Chiến dịch giải phóng Huế - Đà Nẵng và các tỉnh duyên hải miền Trung; tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng Sài Gòn, thống nhất Tổ quốc mùa Xuân 1975.

Đông đảo các cựu binh Trường Sơn tham dự buổi lễ. Ảnh: Lê Hữu Chính

Trong bài diễn văn, ông Nguyễn Quốc Trưởng cũng tự hào cho biết: Trong 10 năm qua, Hội Trường Sơn tỉnh Quảng Bình đã thành lập tổ chức Hội ở 8 huyện, thị và thành phố; 88 xã phường; tập hợp 5.500 hội viên, bằng sự đóng góp đã xây dựng được 5 ngôi nhà tình nghĩa; tặng các hội viên khó khăn và các đối tượng chính sách hàng ngàn phần quà trị giá hàng trăm triệu đồng…