Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình. Ảnh: L.Sơn

Ngày 3/4, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã chủ trì phiên họp lần thứ 9 Ban Chỉ đạo xử lý các yếu kém của một số dự án và doanh nghiệp chậm tiến độ thuộc ngành Công thương.

Phát biểu khai mạc, theo Phó Thủ tướng, qua báo cáo của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, một số phương án đã hoàn thành hướng xử lý bước đầu nhưng bước triển khai tiếp theo không còn phù hợp và khả thi. Một số phương án đưa ra nhiều lựa chọn, chưa xác định tiến độ, thời hạn xử lý...

Từ đó, ông đề nghị, làm rõ dự án nào cần tiếp tục được tái cơ cấu để phục hồi? dự án nào cần khẩn trương xử lý kiên quyết, cho dừng hoạt động, phá sản?

“Không thể phục hồi thì kiên quyết giải thể, phá sản chứ không nói chung chung là đang tốt hơn nhưng thực tế là vẫn đang lỗ, có khi còn lỗ nặng, càng xử lý càng mất vốn”, Phó Thủ tướng Thường trực nhấn mạnh.

Khó xử lý dứt điểm

Tại cuộc họp, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tập đoàn Hóa chất Việt Nam Nguyễn Phú Cường cho biết, trong 4 dự án yếu kém của tập đoàn, ngoài DAP-1 Hải Phòng có lãi trong năm 2019, 3 dự án còn lại là DAP-2 Lào Cai, Đạm Hà Bắc, Đạm Ninh Bình đều lỗ.

Theo ông Cường, 3 dự án làm ăn thua lỗ đã hút toàn bộ nguồn lãi của các doanh nghiệp khác. Tập đoàn đồng tình với phương án của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp là bán 3 công ty này, trường hợp bán không thành công thì tiến hành thủ tục phá sản.

Còn Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tổng Công ty Thép Việt Nam Nghiêm Xuân Đa cho hay, với các phương án hiện nay thì rất khó hoàn thành mục tiêu xử lý dứt điểm yếu kém 2 dự án mà Tổng Công ty tham gia là Thép Việt Trung và Dự án mở rộng giai đoạn 2 - Công ty Gang thép Thái Nguyên (TISCO-2).

Ông Đa kiến nghị, thay vì phải bảo toàn vốn Nhà nước tại doanh nghiệp thì chấp nhận giảm thiểu tối đa tổn thất tại các dự án. Lấy mục tiêu hiệu quả kinh tế - xã hội của dự án là chủ đạo trong quá trình xử lý.

“Chủ đầu tư là Tổng Công ty Thép có thể thiệt hại trong quá trình xử lý, tuy nhiên, lợi ích kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng của dự án về tổng thể sẽ lớn hơn, tốt hơn. Nhà nước, chủ đầu tư, ngân hàng, các bên liên quan, các địa phương cùng chia sẻ khó khăn”, ông Đa nói.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An cho rằng, nên có lộ trình giải quyết dứt điểm 12 dự án trên. Ông nhất trí với quan điểm của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp là bán toàn bộ phần vốn của Tổng Công ty Thép tại dự án TISCO-2, nhưng phải chuyển trách nhiệm bảo lãnh sang nhà đầu tư mới.

Trong khi đó, Trung tướng Lương Tam Quang, Thứ trưởng Bộ Công an lưu ý, nhiều dự án đang dở dang và còn tranh chấp hợp đồng EPC, chưa quyết toán dự án hoàn thành, chưa xác định được hậu quả thiệt hại.

Vì vậy, Bộ Công an sẽ chỉ đạo các đơn vị ở các địa phương có dự án tổ chức nắm, phát hiện dấu hiệu sai phạm và điều tra xử lý theo quy định, nhất là với các vụ án kinh tế, chú trọng công tác thu hồi tài sản.

Dự án thua lỗ thì cho giải thể, phá sản

Trước vướng mắc pháp lý quyết toán các hợp đồng EPC, quyết toán và xử lý tài sản các dự án, doanh nghiệp, Phó Thủ tướng Thường trực yêu cầu, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chỉ đạo, đôn đốc và giám sát các tập đoàn, tổng công ty thực hiện đúng ý kiến chỉ đạo tại Thông báo số 86/TB-VPCP của Văn phòng Chính phủ.

Xác định rõ trách nhiệm thuộc về tập đoàn, tổng công ty và doanh nghiệp chủ đầu tư dự án để tập trung xử lý dứt điểm các vướng mắc này trong năm 2020.

Các tập đoàn, tổng công ty khẩn trương thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Tài chính về xử lý các vướng mắc thực hiện quyết toán và xác định giá trị thanh toán theo hợp đồng EPC; báo cáo Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp để báo cáo Ban Chỉ đạo trong tháng 4/2020.

Phó Thủ tướng Thường trực cũng đưa ra hướng xử lý với các dự án cụ thể. Đồng thời lưu ý, quá trình xử lý thoái vốn Nhà nước tại các dự án, các tập đoàn, tổng công ty đề nghị Công ty Trách nhiệm hữu hạn Mua bán nợ Việt Nam (DATC) nghiên cứu, tham gia quá trình tái cơ cấu các dự án, doanh nghiệp này theo đúng vai trò, chức năng của DATC.

Bộ Tài chính chỉ đạo và tạo điều kiện để DATC tham gia tái cơ cấu các dự án, doanh nghiệp theo quy định của pháp luật, cố gắng giảm thiểu thiệt hại tối đa cho nhà nước.

“Vấn đề đặt ra đối với xử lý các dự án là Nhà nước không phải tiếp tục gánh nợ treo lơ lửng. Cần đánh giá kỹ, dự án nào phát triển được thì đưa ra khỏi danh sách 12 dự án yếu kém. Dự án nào cần liên doanh, bán đứt hoặc cho thuê tài sản thì tìm kiếm, kêu gọi các đối tác hợp tác, vận hành dự án. Dự án thua lỗ, nếu có thể thì cho giải thể, phá sản, không để kéo dài đeo đẳng”, Phó Thủ tướng Thường trực nêu rõ.

Chỉ 2 dự án nhà mày có lãi

Báo cáo của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho thấy, trong 6 dự án có hoạt động sản xuất kinh doanh nhưng thua lỗ trước đây thì đến nay chỉ có 2 nhà máy có lãi là DAP-1 Hải Phòng và Thép Việt Trung.

4 dự án từng bước khắc phục khó khăn, giảm lỗ là Đạm Hà Bắc, Đạm Ninh Bình, DAP-2 Lào Cai, Công nghiệp tàu thủy Dung Quất DQS.

Trong 3 dự án đã bị dừng sản xuất kinh doanh thì có Dự án Xơ sợi polyester Đình Vũ PVTex đã vận hành trở lại; 2 dự án đủ điều kiện vận hành trở lại, nhưng chưa khởi động do điều kiện thị trường khó khăn là Nhiên liệu Sinh học Quảng Ngãi và Bình Phước.

Công tác thanh tra, kiểm toán, điều tra làm rõ sai phạm, vi phạm pháp luật ở từng dự án, doanh nghiệp đã được thực hiện khẩn trương.

Theo Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, toàn bộ 12 dự án, doanh nghiệp đều đã được tiến hành thanh tra các cấp, có 7/12 dự án đã được kiểm toán, điều tra và khởi tố 4 dự án, từ đó làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan và xử lý nghiêm minh theo đúng quy định của pháp luật.

Theo yêu cầu của Phó Thủ tướng Thường trực, với 5 dự án, doanh nghiệp không có vốn góp trực tiếp của các tập đoàn, tổng công ty 100% vốn Nhà nước (2 dự án của Tổng Công ty Thép, 3 dự án Nhà máy Nhiên liệu sinh học Bình Phước, Phú Thọ, Quảng Ngãi thuộc đơn vị thành viên của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam - PVN), Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chỉ đạo PVN quyết định việc xử lý vốn Nhà nước tại các dự án này theo đúng thẩm quyền và quy định của pháp luật; chỉ đạo Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước xử lý việc thoái vốn của Tổng Công ty Thép tại hai dự án: Thép Việt Trung và TISCO-2.

4 dự án thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem), Ủy ban chỉ đạo Vinachem trình cấp thẩm quyền xử lý thoái vốn của tập đoàn tại dự án DAP-1 Hải Phòng theo trình tự, thủ tục quy định của pháp luật. 3 dự án còn lại, Ủy ban tiếp thu ý kiến các cơ quan dự họp, chỉ đạo Vinachem hoàn thiện phương án xử lý, phân tích kỹ ưu, nhược điểm, đánh giá tính khả thi từng giải pháp trong mỗi phương án, có tính đến khả năng Ngân hàng Phát triển Việt Nam cho cơ cấu nợ, giảm lãi suất vay nếu được cấp thẩm quyền chấp thuận, báo cáo Ban Chỉ đạo trước ngày 15/4.

Về dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam, Bộ Công Thương chỉ đạo Tổng Công ty Giấy Việt Nam khẩn trương hoàn thành sớm nhất việc thẩm định giá toàn bộ tài sản cố định và hàng tồn kho dự án theo quy định của pháp luật, chuyển kết quả định giá cho Kiểm toán Nhà nước để kiểm toán, làm căn cứ tổ chức triển khai bán đấu giá lần thứ 2 đối với dự án, báo cáo Thủ tướng kết quả thực hiện trong tháng 4/2020. 

Hương Giang