Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Hoàn (đoàn Thanh Hóa). Ảnh: P.Thắng

Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 4, cho ý kiến một số vấn đề lớn về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý Dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) sáng ngày 29/8.

Bị doanh nghiệp bất động sản lừa đảo, nhiều gia đình suy sụp

Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho hay về công chứng, chức thực hợp đồng kinh doanh bất động sản còn nhiều ý kiến khác nhau.

Theo ông Vũ Hồng Thanh, Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, tổ chức, cá nhân bán, cho thuê, cho thuê mua nhà, công trình xây dựng thuộc quyền sở hữu hợp pháp, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của mình không nhằm mục đích kinh doanh không thuộc phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật này.

Do vậy, dự thảo luật quy định theo hướng, hợp đồng kinh doanh bất động sản, hợp đồng kinh doanh dịch vụ bất động sản mà một bên tham gia là doanh nghiệp thì “công chứng hoặc chứng thực theo yêu cầu của các bên”.

Nêu ý kiến sau đó, Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Hoàn (đoàn Thanh Hóa) cho rằng, hợp đồng mua bán bất động sản giữa người dân và doanh nghiệp bất động sản mà không yêu cầu công chứng là “chưa hợp lý”.

Theo ông Hoàn, quá trình chuyển quyền sở hữu bất động sản cần phải được quản lý chặt chẽ. “Khi niềm tin được bảo đảm sẽ thúc đẩy mua bán, đầu tư vào tài sản và sự phát triển minh bạch của thị trường bất động sản”, ông nói.

Trong khi đó, cơ chế mua bán bất động sản “hoàn toàn riêng tư”, không có tổ chức trung gian kiểm soát như tổ chức công chứng có nhiều bất cập.

“Hàng nghìn người dân đã bị một số doanh nghiệp lừa đảo với nhiều vụ tranh chấp đã xảy ra. Tranh chấp về các giao dịch gian lận này thực sự tốn thời gian, tiền bạc, và có thể dẫn đến người mua không được hoàn trả lại số tiền đã thanh toán, làm nhiều phải gánh khoản nợ không nhỏ, dẫn đến sự suy sụp của nhiều gia đình”, ông Hoàn phát biểu.

Đại biểu đoàn Thanh Hóa nhận định, hầu hết cá nhân tham gia giao dịch mua nhà ở không thường xuyên. Do vậy, sự hiểu biết của cá nhân người dân về cách thực hiện giao dịch thường bị hạn chế.

“Chúng ta không nên tiếp tục phó mặc người dân bước vào những giao dịch này với hành trang duy nhất là lòng tin vào sự tử tế của doanh nghiệp bất động sản. Vì vậy, cần một chuyên gia là công chứng viên - bên thứ ba tham gia kiểm soát hoạt động này, trên cơ sở thực hiện đúng và đầy đủ quy định của pháp luật”, ông Hoàn nhấn mạnh.

Từ đó, ông Hoàn đề nghị dự thảo luật quy định theo hướng hợp đồng kinh doanh bất động sản nếu một bên là cá nhân thì phải công chứng, chứng thực theo quy định của pháp luật về công chứng.

Chung mối quan tâm, đại biểu Đồng Ngọc Ba (đoàn Bình Định) nhận định, dự thảo luật đã “bãi bỏ” một số trường hợp giao dịch bất động sản mà theo quy định hiện hành phải công chứng, chứng thực.

“Những nội dung này lại chưa đánh giá tác động, lý do được đưa ra cho quy định này cũng không thuyết phục”, ông Ba nói và đề nghị, phương án thay đổi phải có giải trình thuyết phục.

Nhà ở bán “2 giá” phổ biến, “cò đất” tràn lan

Vấn đề nữa, dự thảo luật trình ra Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách đã bỏ quy định bắt buộc các giao dịch bất động sản phải qua sàn, theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh. Ảnh: P.Thắng

Thay vào đó, dự thảo bổ sung quy định: “Nhà nước khuyến khích tổ chức, cá nhân thực hiện giao dịch mua bán, chuyển nhượng, cho thuê mua, cho thuê nhà ở, công trình xây dựng và quyền sử dụng đất thông qua sàn giao dịch bất động sản”. Đồng thời, bổ sung, hoàn thiện các quy định về tổ chức, hoạt động của sàn giao dịch bất động sản.

Bày tỏ quan điểm tán thành, đại biểu Lê Thanh Hoàn đề nghị xem xét bổ sung cơ chế kiểm soát chặt chẽ hơn nữa về các giao dịch bất động sản diễn ra tại sàn.

Ông nêu thực trạng “hàng hóa bán theo 2 giá đang diễn ra khá phổ biến”. Từ xe máy, ô tô, đến nhà ở không khó để tìm kiếm trên mạng giá bán của chủ đầu tư được đăng công khai, nhưng mua được theo bán niêm yết rất khó.

Vậy giá trị giao dịch thật của bất động sản do các doanh nghiệp bán ở đâu? “Xin thưa, giá cũng đăng đầy dẫy trên mạng nhưng được hô biến bằng các suất đối ngoại, nhượng lại, giá chủ đầu tư, nhưng được cộng thêm một khoản không hề nhỏ, đó là khoản tiền chênh, không được ghi trong hợp đồng mua bán, mà bản chất là trốn thuế”, ông Hoàn nêu.

Thực trạng này, theo ông Hoàn, không đánh đồng tất cả, bởi thời gian qua, nhiều doanh nghiệp bất động sản bán hàng minh bạch thông qua giá niêm yết công khai, tổ chức bán hàng trực tiếp, đặc biệt là tổ chức bán đấu giá công khai, không hạn chế người tham gia.

“Đây là giải pháp rất đáng được nghiên cứu để quy định trong luật, để vừa kiểm soát được giá giao dịch, tránh thất thu thuế, vừa hình thành cơ sở dữ liệu đầu vào của giá thị trường bất động sản”, ông Hoàn góp ý.

Đại biểu đoàn Thanh Hóa cũng góp ý để hoàn thiện các quy định về hành nghề môi giới bất động sản.

Theo ông, hoạt động môi giới bất động sản thực tế diễn ra rất phong phú, đa dạng mà không có sự kiểm soát.

“Hiện tượng “cò đất” diễn ra tràn lan, ảnh hưởng đến hoạt động chân chính của những người hành nghề môi giới bất động sản. Cạnh đó, còn tình trạng hoạt động chộp giật, kiếm lời, cài giá… của một số bộ phận người hành nghề môi giới, gây thiệt hại cho khách hàng”, đại biểu đoàn Thanh Hóa nói và đề nghị bổ sung quy định trách nhiệm của tổ chức, cá nhân môi giới bất động sản theo hướng quy định rõ các trường hợp nghiêm cấm.

Ông Hoàn đề nghị nghiêm cấm môi giới bất động có quyền lợi trực tiếp với bất động sản, loại trừ khoản hoa hồng được chiết khấu mà không tiết lộ quyền lợi đó với người mua bất động sản; nghiêm cấm xúi giục một bên vi phạm hợp động đặt cọc, hợp đồng mua bán để giao kết hợp đồng với người khác.

Tự ý tăng giá, cài giá bất động sản để trục lợi trái ý muốn với các bên tham gia giao dịch; tham gia môi giới các bên ký kết hợp đồng nhưng không thông báo đầy đủ, trung thực các thông tin liên quan đến bất động sản với các bên cũng phải nghiêm cấm, theo đề xuất của đại biểu Lê Thanh Hoàn.