(Thanh tra) – Lãnh đạo Bộ Tài chính khẳng định đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng, điều hòa nhiệt độ để nâng cao nhận thức của người tiêu dùng, bảo vệ môi trường.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) chiều 10/3. Việc đánh thuế này với mặt hàng xăng, điều hòa nhiệt độ, nước giải khát có đường là vấn đề còn ý kiến khác nhau.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho hay, đại diện hiệp hội, doanh nghiệp lo ngại việc bổ sung nước giải khát có đường vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ làm giảm sức mua, ảnh hưởng tăng trưởng kinh tế.
Ông đề nghị Bộ Tài chính giải thích thêm vấn đề này. “Các doanh nghiệp mong muốn có lộ trình tăng thuế phù hợp để khoan sức doanh nghiệp trong bối cảnh thị trường nhiều khó khăn”, theo lời Chủ tịch Quốc hội.
Dự thảo luật quy định tăng thuế suất và mức thuế với thuốc lá, rượu bia, nước giải khát có đường, theo Chủ tịch Quốc hội, sẽ góp phần định hướng tiêu dùng. Nhưng ông đề nghị hết sức lắng nghe ý kiến của doanh nghiệp.
“Chúng ta cần phải tính toán lộ trình tăng thuế suất sao cho phù hợp, hạn chế tác động tiêu cực người dân ở vùng trồng nguyên liệu, doanh nghiệp, người lao động tại doanh nghiệp, tránh tạo cơ hội cho thuốc lá lậu, rượu bia lậu phát triển”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.
Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cân nhắc phương án lùi thời điểm áp thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát có đường khoảng 1-2 năm so với thời hạn dự kiến trong dự thảo luật hoặc áp dụng theo lộ trình. Theo đó, Ủy ban này đề xuất năm 2025 áp thuế suất 5% và đến 2028 là 10%.
Giải trình sau đó, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn nêu, với nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) có hàm lượng đường trên 5g/100ml, Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) và Bộ Y tế kiến nghị cần áp dụng thuế suất 30 – 40% ngay khi luật có hiệu lực.
Cho rằng đây là mặt hàng mới được đề xuất bổ sung vào đối tượng chịu thuế, ông Tuấn nhấn mạnh, việc quy định thuế suất 10% đã cân đối các luồng ý kiến.
Mức thuế suất này để khuyến khích doanh nghiệp sản xuất nước giải khát có hàm lượng đường thấp, cũng như nâng cao nhận thức của người tiêu dùng và điều chỉnh hành vi tiêu dùng sang sản phẩm có lợi hơn cho sức khỏe, ông Tuấn giải thích.
Lãnh đạo Bộ Tài chính cũng giải trình lý do vì sao đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng, điều hòa nhiệt độ.
Theo ông Tuấn, những năm qua nhu cầu tiêu dùng với mặt hàng thiết bị lạnh, điều hòa nhiệt độ ở nước ta tăng cao. Dù một số loại điều hòa nhiệt độ đã thay đổi công nghệ để tiết kiệm điện, giảm gây tác hại đến môi trường, nhưng mặt hàng này vẫn sử dụng dung môi chất lạnh khác nhau, trong đó, nhiều chất tác hại đến môi trường, làm suy giảm tầng ozone. Hay công nghệ Inverter được sử dụng nhưng chỉ giúp tiết kiệm điện khoảng 20%.
Thứ trưởng Bộ Tài chính cho hay, hiện nhiều nước vẫn thu thuế tiêu thụ đặc biệt với điều hòa như Hàn Quốc, Ấn Độ...
Tại châu Âu để tiết kiệm năng lượng, nhiều nước quy định hạn chế sử dụng điều hòa, như Tây Ban Nha cấm để điều hòa dưới 27 độ C; ở Anh lắp đặt điều hòa, chủ nhà phải xin giấy phép, sau đó phải thường xuyên kiểm tra về mức độ tiết kiệm năng lượng, khả năng vận hành. Còn, ở Thụy Sĩ để xin giấy phép lắp đặt điều hòa “không hề đơn giản”.
Với Việt Nam, Quyết định 496 của Thủ tướng đưa ra kế hoạch hạn chế sử dụng các chất gây hại môi trường, tầng ozon.
“Do vậy, cần tiếp tục thu thuế tiêu thụ đặc biệt với điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống để nâng cao nhận thức hạn chế tiêu dùng và tiêu dùng tiết kiệm điện, bảo vệ môi trường”, ông Tuấn nêu.
Với xăng, ông Tuấn nói đây là mặt hàng có nguồn gốc hóa thạch, nên cần được sử dụng tiết kiệm. Hiện hầu hết các nước thu thuế tiêu thụ đặc biệt ở mức thấp với xăng sinh học như Pháp, Đức, Italy.
Việt Nam thu thuế này với xăng trong 20 năm qua và "khá ổn định". Dự thảo luật cũng đưa ra mức thuế với xăng E5 và E10 lần lượt 8% và 7%. Đây là các mặt hàng có tỷ lệ pha chế 90-95% thành phần sinh học.
Trong khi đó các mặt hàng xăng truyền thống RON 92, RON 95... có tỷ lệ thành phần sinh học 5-10%. Do đó, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng sinh học thấp hơn xăng thông thường nhằm khuyến khích sử dụng nhiên liệu thân thiện môi trường.
"Chúng ta đã thu thuế ổn định rồi, không nên đặt vấn đề ra khỏi đối tượng chịu thuế thu nhập đặc biệt”, ông Tuấn nói thêm.
Nếu tiếp cận xăng, điều hòa nhật độ là mặt hàng thiết yếu của cuộc sống, không nên đánh thiếu tiêu thụ đặc biệt thì có thể tính toán xem xét tăng thuế bảo vệ môi trường, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi.
Ông Mãi cho hay, cơ quan thẩm tra và cơ quan chủ trì soạn thảo dự luật sẽ “ngồi lại” để đánh giá, thống nhất phương án; trường hợp cần thiết sẽ tiếp tục xin ý kiến.
