Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh có ý tưởng đề xuất dùng tiền kết dư quỹ bảo hiểm thất nghiệp để mua vaccine phòng COVID -19 tiêm cho người lao động. Ảnh: Đ.X

Sáng ngày 17/8, tiếp tục chương trình phiên họp thứ hai, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về tình hình thực hiện chính sách, chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH), quản lý và sử dụng Quỹ BHXH năm 2020 của Chính phủ.

Kết dư các quỹ bảo hiểm rất lớn

Theo báo cáo của Chính phủ, tính đến hết năm 2020, tổng số kết dư quỹ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) ước đạt gần 935,1 nghìn tỷ đồng, trong đó các quỹ kết dư chuyển sang năm 2021 lần lượt là: Quỹ Ốm đau, thai sản hơn 12,7 nghìn tỷ đồng; Quỹ Bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (BHTNLĐ-BNN) hơn 53,7 nghìn tỷ đồng; Quỹ BHTN hơn 89,1 nghìn tỷ đồng; Quỹ Hưu trí, tử tuất hơn 789,1 nghìn tỷ đồng.

Thẩm tra vấn đề này, Thường trực Ủy ban Xã hội thấy rằng số kết dư 3 quỹ ngắn hạn (Ốm đau, thai sản; BHTNLĐ-BNN, BHTN) như vậy là lớn.

Đáng lưu ý, qua nhiều năm, nhiều chế độ, chính sách liên quan đến các quỹ BHTNLĐ-BNN và BHTN “chưa đi vào cuộc sống và chưa phát huy được vai trò chủ động của chính sách BHTN là giá đỡ của thị trường lao động”.

Trong khi, Quỹ Ốm đau, thai sản dù có năm thứ 2 liên tiếp “số thu nhỏ hơn số chi” mà vẫn có nguồn kết dư chuyển sang năm sau.

“Có ý kiến cho rằng, các quỹ ngắn hạn mà có kết dư lớn sẽ gây gánh nặng cho người sử dụng lao động, ngân sách Nhà nước và mất công bằng đối với người thụ hưởng”, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh nêu.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh. Ảnh: Đ.X

Riêng Quỹ Hưu trí, tử tuất dù vẫn đang kết dư lớn, song theo Ủy ban Xã hội cần tính toán thận trọng, kỹ càng hơn để bảo đảm cân đối trong dài hạn, nhất là với sự thay đổi về đặc điểm của quy mô, cơ cấu dân số (tốc độ già hóa dân số), nguyên tắc đóng - hưởng và cân đối giữa mức đóng - hưởng.

Cho ý kiến sau đó, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh cho rằng, trong bối cảnh dịch bệnh COVID -19, Quỹ BHTN kết dư hơn 89 nghìn tỷ là “rất lớn”.

Từ đó, bà Thanh có ý tưởng đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội quyết định chi số tiền kết dư 89 nghìn tỷ này để hỗ trợ cho các tỉnh, thành có đông công nhân lao động mua vaccine phòng COVID -19 hoặc hỗ trợ để đảm bảo cuộc sống cho người lao động trong điều kiện không có việc làm, thu nhập.

“Tôi thấy điều này có thể làm được vì Quỹ BHTN của chúng ta đang có kết dư rất lớn”, Trưởng Ban Công tác đại biểu nêu ý kiến.

Quỹ bảo hiểm là đóng - hưởng, không ai được xâm phạm 1 xu

Nhắc lại con số kết dư của các quỹ ngắn hạn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng đánh giá là “quá lớn” và “không bình thường chút nào”. Theo ông, Chính phủ cần rà soát, báo cáo chi tiết các mục chi và giải trình rõ tại sao kết dư lại lớn như vậy.

Tuy quản lý quỹ còn nhiều bất cập, nhưng ông Vương Đình Huệ không đồng tình dùng số tiền kết dư để dùng vào việc khác.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Ảnh: Đ.X

“Không ai được xâm phạm 1 xu. Tất cả quỹ bảo hiểm là đóng - hưởng, người nào đóng người ấy hưởng, chứ không phải ngân sách. Không được dùng quỹ này để đi mua vaccine gì hết, mua vaccine là tiền khác”, Chủ tịch Quốc hội nói và nhấn mạnh, Thường vụ Quốc hội biểu quyết đa số thì ông chấp hành.

Ông Vương Đình Huệ cho hay, ở Trung Quốc, Bí thư Thành ủy Thượng Hải dùng tiền Quỹ Bảo hiểm để cho vay ứng trước mà bị cách hết chức vụ, bị tuyên tử hình. Còn ở Việt Nam thì cũng đã có lãnh đạo BHXH Việt Nam bị xử hình sự vì quản lý Quỹ BHXH không bảo đảm nguyên tắc.

“Lấy quỹ này mà sử dụng mục đích khác là tôi bỏ phiếu trống, dứt khoát vì không đúng”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh lại, như Quỹ BHYT thì chỉ dùng cho khám chữa bệnh.

Chủ tịch Quốc hội cho biết thêm, thời ông làm Bộ trưởng Bộ Tài chính rất thận trọng vấn đề này, ngoài lập 1 bộ phận riêng còn thành lập “đội đặc nhiệm” để tham mưu tư vấn trong sử dụng quỹ bảo hiểm vì đây là quỹ lớn.

“Chủ tịch Quỹ (Bộ trưởng Bộ Tài chính - PV) mà không chắc tay cái này thì ông đó chết”, ông Vương Đình Huệ nêu.

Ngoài ra, theo Chủ tịch Quốc hội, những hạn chế, nhược điểm của BHXH bắt buộc như trốn đóng, nợ đọng BHXH gần như “lặp đi, lặp lại” hay tình trạng gia tăng nhận BHXH một lần… Ông đề nghị, rà soát lại trách nhiệm quản lý Nhà nước; thanh tra, kiểm tra để tránh tiêu cực, trục lợi.