(Thanh tra) - Để thực hiện thành công và sớm hoàn thành dự án đường sắt kết nối với Trung Quốc theo tiến độ, Chính phủ đề xuất chính sách loại trừ, miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm với người đứng đầu cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức tham gia, thực hiện dự án này.
Chiều 13/2, Quốc hội nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Đây là dự án kết nối với Trung Quốc.
Thừa ủy quyền của Thủ tướng, trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Trần Hồng Minh cho biết, tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng điểm đầu tại vị trí kết nối ray qua biên giới giữa ga Lào Cai mới và ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc); điểm cuối tại khu bến Lạch Huyện (TP Hải Phòng).
Tuyến đường sắt này được xây dựng mới, vận chuyển chung hành khách và hàng hóa. Dự án đi qua địa phận 9 tỉnh, TP; chiều dài tuyến chính khoảng 390,9 km và 3 tuyến nhánh khoảng 27,9 km.
Dự án tuyến đường sắt kết nối với Trung Quốc đầu tư theo hình thức đầu tư công với nguồn vốn sơ bộ khoảng 203.231 tỷ đồng (khoảng 8,369 tỷ USD), phấn đấu hoàn thành vào năm 2030.
Để thực hiện thành công và sớm hoàn thành dự án theo tiến độ, ông Minh cho biết, Chính phủ đề xuất áp dụng 19 cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt, trong đó có 15/19 cơ chế, chính sách được quốc hội cho phép áp dụng với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam và 4 cơ chế, chính sách mới.
Trong 4 chính sách mới, Chính phủ đề xuất loại trừ, miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm với người đứng đầu cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức tham gia, thực hiện dự án.
Thẩm tra nội dung này, theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, có ý kiến cho rằng với tiến độ cấp bách của dự án thì việc chuẩn bị đầu tư sẽ có thể xảy ra những bất cập, chưa thể đánh giá được. Vì vậy, chính sách này sẽ góp phần bảo vệ cán bộ, công chức, viên chức có tinh thần trách nhiệm.
Để bảo đảm tính khả thi trong quá trình triển khai thực hiện, quan điểm trên đề nghị làm rõ phạm vi đối tượng, các loại hành vi được miễn trừ, xác định rõ các yếu tố lỗi do vô ý, không vụ lợi, các trách nhiệm cụ thể được miễn trừ.
Ý kiến khác lại cho rằng, pháp luật hiện hành đã có quy định về miễn trừ hoặc giảm nhẹ trách nhiệm đối với cán bộ, công chức, viên chức khi thực hiện nhiệm vụ; quy định về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.
Theo quan điểm này, dù được triển khai trong thời gian gấp nhưng quá trình xây dựng hoàn thiện hồ sơ dự án đều đã tuân thủ theo quy trình thủ tục của pháp luật. Việc áp dụng cơ chế có thể tạo ra chính sách không đồng đều đối với các cán bộ, công chức đã tham gia tham mưu các dự án có tính chất tương tự. Do đó, chính sách nêu trên là không cần thiết.
Nêu quan điểm của Ủy ban Kinh tế, ông Thanh nhấn mạnh, chính sách loại trừ, miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm với người đứng đầu cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức tham gia, thực hiện dự án “chính sách chưa có tiền lệ”.
“Trường hợp cần thiết Chính phủ cần báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền trước khi trình Quốc hội xem xét, quyết định”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nhấn mạnh.
Cơ chế, chính sách đặc thù nữa được Chính phủ đề xuất là về chỉ định thầu. Cơ quan thẩm tra thấy, để đáp ứng yêu cầu về tiến độ cấp bách của dự án thì đề xuất này là có cơ sở.
Ủy ban Kinh tế đề nghị trong quá trình triển khai, thực hiện cần có cơ chế kiểm soát chặt chẽ nhằm giảm thiểu các tác động tiêu cực có thể gây ra khi áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù.
“Việc chỉ định thầu cần giám sát chặt chẽ để bảo đảm lựa chọn được nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm, tránh thất thoát, lãng phí”, theo Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh.
Chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng sẽ được Quốc hội thảo luận tại tổ vào chiều 14/2, trước khi thảo luận tại hội trường vào chiều 15/2.
