(Thanh tra) - Theo đại biểu Quốc hội, cần quy định trách nhiệm của cơ quan thu thuế và hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT) vì đây là vấn đề đang bức xúc, bởi “thu rất dễ nhưng hoàn thuế VAT rất khó”.
Đề nghị quy trách nhiệm cơ quan thuế vì “thu rất dễ nhưng hoàn thuế VAT rất khó” được đại biểu Quốc hội nêu ra khi thảo luận về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế VAT, chiều 28/5.
Giảm thuế VAT, người tiêu dùng hưởng lợi ngay
Ủng hộ phương án giảm thuế VAT đế hết năm 2026, đại biểu Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam tha thiết đề nghị Quốc hội đưa vào nghị quyết về trách nhiệm của cơ quan thu thuế VAT và cơ quan hoàn thuế VAT.
“Vấn đề này đang rất bức xúc trong trong doanh nghiệp, bởi lúc thu thì rất dễ nhưng lúc hoàn thuế thì rất khó. Tôi nghĩ trách nhiệm này phải rất sòng phẳng về luật pháp. Tức là, nếu có nghi ngờ trốn thuế thì phải đưa ra pháp luật, ai thua người ấy phải chịu trách nhiệm”, ông Thân nói.
Ông ví dụ, doanh nghiệp chậm nộp thuế VAT là bị phạt. Nếu người ta chứng minh được người ta đúng mà cơ quan chức năng của Nhà nước hoàn thuế muộn thì cũng phải trách nhiệm tương tự.
Cũng ủng hộ giảm thuế VAT, đại biểu Trần Khánh Thu (Thái Bình) cho rằng, những lần giảm thuế VAT trước, nhiều nhóm hàng hóa, dịch vụ bị loại trừ. Lần này Chính phủ đã đề xuất mở rộng đối tượng được giảm thuế, như bổ sung sản phẩm, dịch vụ công nghệ thông tin, sản phẩm từ kim loại đúc sẵn, dầu mỏ tinh chế…
Bên cạnh đó, xăng dầu thuộc nhóm đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt cũng được mở rộng đối tượng giảm thuế đợt này.
“Khi giảm thuế VAT, người tiêu dùng được hưởng lợi ngay do giảm được giá mua hàng hóa, dịch vụ. Việc mở rộng đối tượng giảm thuế với nhóm đối tượng là những hàng hóa, nguyên liệu dùng trong quá trình sản xuất cũng giúp chi phí sản xuất giảm, dẫn đến giảm giá thành sản phẩm nên người tiêu dùng được lợi ngay khi mua, còn doanh nghiệp tăng được sức cạnh tranh, mở rộng hoạt động”, bà Thu phân tích.
Báo cáo giải trình nêu lý do không giảm thuế cho sản phẩm thuộc lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bảo hiểm do những dịch vụ này đều thuộc đối tượng không chịu thuế VAT và đều có mức tăng trưởng tốt. Nhưng với hoạt động tín dụng, bà Thu góp ý nên giảm thuế xuống 8% để tạo điều kiện cho doanh nghiệp, người dân tiếp cận nguồn vốn rẻ hơn.
Không phải nộp thuế VAT thì không phải giảm
Giải trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng ghi nhận ý kiến của đại biểu Nguyễn Văn Thân về việc hoàn thuế VAT.
Theo ông Thắng, trong quản lý thuế có hai trường hợp. Một là, có những trường hợp thuộc đối tượng hoàn thuế trước. Các cơ quan thuế khi thực hiện hoàn thuế sẽ làm rất nhanh.
Hai là trường hợp hoàn thuế sau. Cụ thể, sau khi kiểm tra chứng từ theo quy định của Luật Quản lý thuế tối đa là 40 ngày các cơ quan phải có nghĩa vụ hoàn thuế cho doanh nghiệp.
“Đúng như đại biểu nói cũng có những trường hợp thời gian dài hơn. Vấn đề này, chúng tôi ghi nhận và sẽ có chấn chỉnh để đảm bảo làm sao thời gian hoàn thuế sớm nhất có thể cho các doanh nghiệp”, Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh.
Với những dịch vụ như tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, ông Thắng nêu rõ, do không thuộc đối tượng chịu thuế VAT, mà “không phải nộp thuế thì không phải giảm”.
Không kiểm soát tốt, chính sách giảm thuế có thể không hiệu quả
Đại biểu Dương Tấn Quân (đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) nhấn mạnh, cần đảm bảo chính sách giảm thuế thực sự đến tay người tiêu dùng chứ không bị giữ lại ở khâu trung gian.
Ông cho biết, trên thực tế, không ít trường hợp doanh nghiệp được giảm thuế đầu ra nhưng không giảm giá bán làm cho người tiêu dùng không được hưởng lợi từ chính sách.
“Nếu không kiểm soát tốt thì chính sách giảm thuế có thể trở thành hình thức hỗ trợ không hiệu quả”, ông Quân đề nghị Chính phủ tăng cường cơ chế theo dõi, kiểm soát giá bán trên thị trường đối với các mặt hàng thiết yếu nằm trong diện được giảm thuế để đảm bảo chính sách đúng mục tiêu là hỗ trợ người dân và kích cầu tiêu dùng.
Ông Quân cũng cho rằng, hiệu quả chính sách giảm thuế VAT thời gian qua chưa được đánh giá toàn diện, đến nay chưa có báo cáo tổng kết đánh giá chính thức về mức độ hưởng lợi của từng ngành ảnh hưởng đến thu ngân sách và những tác động đến người tiêu dùng.
Do đó, ông đề nghị Quốc hội giao Chính phủ tổ chức đánh giá hiệu quả chính sách giảm thuế giai đoạn 2022-2024 làm cơ sở khoa học cho việc điều chỉnh chính sách thuế trong trung hạn, tránh tình trạng chính sách ưu đãi kéo dài nhưng thiếu giám sát và mục tiêu cụ thể.
Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định, về danh mục giảm thuế, giai đoạn đầu có khó khăn nhất định. Còn hiện nay, tất cả các việc liên quan đến danh mục, hàng hóa được miễn, giảm đang triển khai, không có vướng mắc gì.
