Vấn đề này được đại biểu đưa ra khi thảo luận Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách ngày 26/3. Dự thảo luật quy định “vàng mã, hàng mã không bao gồm hàng mã là đồ chơi trẻ em, đồ dùng dạy học”, là đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt với mức thuế suất 70%.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Cảnh cho rằng, người dân đốt vàng mã không phải vì giá rẻ hay đắt, mà vì tín ngưỡng, nên tăng thuế sẽ không khiến họ từ bỏ thói quen này. Ảnh: P.Thắng

Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (Hà Nội) cho rằng trong văn hóa Việt Nam, vàng mã là vật phẩm thường được đốt cho cõi âm trong ngày lễ, dịp cúng, đám giỗ. Dù hiện nay chúng ta không khuyến khích việc này, song trên thực tế vẫn diễn ra.

Còn đồ chơi trẻ em, đồ dùng học tập, theo đại biểu Mai, là công cụ hỗ trợ trẻ em, học sinh, sinh viên vui chơi giải trí và học tập không dùng để đốt, nên không thể đánh đồng với khái niệm vàng mã, hàng mã.

Bà đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc kỹ quy định này, không đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với hàng mã được dùng làm đồ chơi trẻ em, đồ dùng học tập cho học sinh, sinh viên.

Đại biểu Nguyễn Văn Cảnh (đoàn Bình Định) nhấn mạnh mục tiêu áp thuế tiêu thụ đặc biệt với một số sản phẩm là để hạn chế, nhưng thực tế có nhiều sản phẩm dù hạn chế, người ta vẫn sử dụng.

Điển hình như vàng mã, hàng mã. “Sản phẩm này dù áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt như thế nào đi nữa, người ta vẫn sử dụng. Bởi vì mức thuế này không là bao nhiêu so với nhu cầu của người ta”, ông Cảnh nói.

Theo ông Cảnh, người dân đốt vàng mã không phải vì giá rẻ hay đắt, mà vì tín ngưỡng, nên tăng thuế sẽ không khiến họ từ bỏ thói quen này. Thay vào đó, nếu đẩy mạnh tuyên truyền và khuyến khích các hình thức thay thế, sẽ hiệu quả hơn trong việc thay đổi hành vi tiêu dùng.

Nêu giải pháp, đại biểu tỉnh Bình Định cho rằng thay vì đốt nhiều tệp tiền vàng mã gây ô nhiễm, có thể khuyến khích người dân đốt những chiếc thẻ Visa, Mastercard với giá trị vài tỷ đồng. "Chúng ta chỉ cần đốt một tờ đó là đủ tiền cho người ở dưới dùng rồi, như vậy tâm lý rất tốt", ông Cảnh nói.

Ông cũng nhắc tới thói quen khi đưa tang người mất ra nghĩa trang, một số nơi có văn hóa rải tiền dọc đường. Thay vì việc này, đại biểu góp ý chỉ rải tiền ở các ngã tư đường.

Như vậy dọc đường chỉ cần rải 5-6 tờ tiền là đủ, không cần rải nhiều như hiện nay, theo lời đại biểu.

Từ thực tế đã nêu, ông Cảnh cho rằng nếu tuyên truyền tốt sẽ giúp hài hòa giữa mục tiêu tín ngưỡng và mục tiêu môi trường. “Đánh thuế vàng mã thật cao đi nữa thì người ta vẫn đốt bình thường. Bởi vì là vấn đề tâm linh thì thuế không quan trọng”, ông Cảnh nhắc lại.

Về việc này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, chủ trương chuyển đổi số đang được đẩy mạnh nên tiến tới vàng mã cũng nên chuyển đổi số thay vì các hình thức như hiện nay, hay hình thức mà đại biểu Cảnh đề xuất.

“Chúng tôi thấy ở Nhật và một số nước đã áp dụng những hình thức nhất gọn, khi vào các cơ sở tín ngưỡng thờ tự không đốt vàng mã, đốt hương nhiều. Hiện nay chuyển sang hương điện cũng nhiều rồi”, ông Hải nói 

Sẽ giảm thuế thu nhập doanh nghiệp với báo chí về 10%

Thảo luận về Dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi, đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình cho biết ông rất băn khoăn khi nội dung về thuế suất với cơ quan báo chí đã được phát biểu nhiều nhưng chưa được cơ quan soạn thảo tiếp thu và điều chỉnh.

Đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình. Ảnh: P.Thắng

Hiện Điều 10 của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) quy định cơ quan báo chí vẫn phải chịu mức thuế suất thu nhập doanh nghiệp chung là 20%. Tuy nhiên, ở điểm d khoản 2 Điều 13, dự thảo luật lại quy định mức thuế ưu đãi 10% đối với thu nhập của cơ quan báo chí từ hoạt động báo in thuộc ngành, nghề báo chí, bao gồm cả quảng cáo trên báo theo Luật Báo chí.

“Tôi thấy có một sự bất cập trong chính sách thuế suất đối với cơ quan báo chí”, ông Bình nói và chỉ rõ 2 điều bất cập lớn.

Thứ nhất là mâu thuẫn giữa thực tiễn hoạt động báo chí và chính sách thuế. Điều này thể hiện ở 3 nội dung.

Một, hiện nay báo chí trực tuyến đang trở thành phương thức chủ đạo, trong khi báo in ngày càng giảm sút, nhiều tòa soạn đã cắt giảm hoặc ngừng xuất bản báo giấy để tập trung vào báo điện tử.

Hai, báo in được hưởng mức thuế ưu đãi 10%, trong khi báo điện tử lại phải chịu mức thuế 20%, dù cả 2 đều phục vụ mục tiêu cung cấp thông tin chính thống, định hướng dư luận và thực hiện nhiệm vụ truyền thông của Đảng, Nhà nước.

Ba, theo xu hướng hiện tại, báo điện tử có nguồn thu lớn từ quảng cáo, thu phí nội dung và các dịch vụ kỹ thuật số. Tuy nhiên, các nguồn thu này vẫn bị áp dụng mức thuế suất 20%, trong khi báo in có thể được hưởng thuế suất 10% đối với quảng cáo trên báo giấy.

Bất cập thứ hai là ảnh hưởng tiêu cực đến báo chí trong bối cảnh cạnh tranh số. Đặc biệt, theo ông Bình, hiện nay các nền tảng như Google, Facebook chiếm phần lớn doanh thu quảng cáo nhưng chỉ chịu thuế gián tiếp tại Việt Nam, trong khi đó báo chí trong nước vừa chịu thuế cao, vừa phải cạnh tranh khốc liệt với các nền tảng này.

“Để đảm bảo công bằng, khuyến khích báo chí phát triển trong bối cảnh chuyển đổi số thì cần áp dụng mức thuế suất 10% cho toàn bộ cơ quan báo chí, không phân biệt báo in hay báo điện tử”, đại biểu góp ý.

Với quy định này, theo đại biểu Thạch Phước Bình, mang lại nhiều lợi ích như hỗ trợ cơ quan báo chí vượt qua khó khăn tài chính, duy trì hoạt động và đảm bảo chất lượng nội dung thông tin; tạo sự công bằng giữa các loại hình báo chí, phù hợp với xu hướng chuyển đổi số…

Làm rõ hơn, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn thừa nhận việc phân biệt báo in với các loại hình báo chí cũng không phù hợp.  “Chúng tôi sẽ phối hợp với Ủy ban Kinh tế và Tài chính để tiếp thu phương án quy định một mức thuế suất là 10%”, ông Tuấn nói.