(Thanh tra) - Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh, việc giao quyền sâu rộng cho địa phương sẽ đi kèm với trách nhiệm. Đây không phải là sự buông lỏng quản lý, mà là thiết lập lại trật tự phân công.
Tại Hội nghị toàn quốc tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ liên quan đến công tác tổ chức xây dựng Đảng, quản lý Nhà nước, hoạt động của mặt trận và các đoàn thể chính trị cấp xã mới, diễn ra sáng 15/6, Bộ trưởng Bộ Y tế đã có báo cáo chi tiết về kế hoạch phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền trong lĩnh vực y tế, nhằm thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Chủ tịch xã đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ quan trọng
Theo Bộ trưởng, việc phân định thẩm quyền lần này đã giao một khối lượng lớn nhiệm vụ và thủ tục hành chính từ Trung ương và cấp huyện về cho cấp tỉnh và cấp xã, hướng tới một hệ thống y tế tinh gọn, hiệu quả và sát với thực tiễn cơ sở hơn.
Trên tinh thần đó, Bộ đã thực hiện rà soát pháp lý quy mô lớn, với 169 văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến cấp huyện và xã đã được xem xét. Từ đó, thấy sự cần thiết phải sửa đổi 59 văn bản hiện hành, bao gồm: 3 luật, 17 nghị định của Chính phủ, 4 quyết định của Thủ tướng và 35 văn bản cấp Bộ.
Hiện, Bộ Y tế đang xây dựng 4 nghị định và 15 thông tư mới. Đáng chú ý, 2 nghị định trong số này sẽ quy định riêng về việc phân cấp, phân quyền, trong khi 2 Nghị định còn lại sẽ lồng ghép các nội dung này vào việc quy định chi tiết Luật Dược và Luật Bảo hiểm y tế mới được thông qua năm 2024.
Điểm nhấn của dự thảo nghị định phân định thẩm quyền gồm 6 chương, 29 điều, xác định cụ thể 35 nhiệm vụ hành chính từng được giao cho cấp huyện, nay được phân định rõ ràng cho cấp xã và cấp tỉnh thực hiện.
Theo đó, Chủ tịch UBND cấp xã sẽ đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ quan trọng thuộc các lĩnh vực bảo trợ xã hội, trẻ em, phòng bệnh, khám chữa bệnh, thi đua khen thưởng… “Đây là sự trao quyền thực chất cho chính quyền cấp cơ sở - cấp gần dân nhất, sát thực tiễn nhất”, Bộ trưởng nói.
Trong lĩnh vực bảo trợ xã hội, Chủ tịch UBND cấp xã giờ đây có thẩm quyền trực tiếp quyết định hưởng trợ cấp xã hội, hỗ trợ mai táng, nuôi dưỡng đối tượng yếu thế tại cộng đồng...
Tương tự, trong lĩnh vực bảo vệ trẻ em, các cấp xã cũng được trao quyền đánh giá tình trạng xâm hại, tổ chức chăm sóc thay thế và can thiệp khi cần thiết. Đây là chuyển biến lớn, thể hiện rõ sự “chuyển quyền - gắn trách nhiệm” trong cải cách hành chính.
Một trong những điểm nổi bật là phân quyền trong công tác phòng chống dịch bệnh, lĩnh vực có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống Nhân dân.
Theo đó, Chủ tịch UBND cấp xã sẽ được quyết định tạm đình chỉ cơ sở dịch vụ ăn uống, hạn chế tụ tập đông người hoặc cách ly tại chỗ nếu phát hiện dấu hiệu dịch bệnh. Đây là bài học lớn từ đại dịch Covid-19: Chính quyền cơ sở phải đủ quyền để hành động nhanh chóng khi có nguy cơ bùng phát dịch.
“Phân cấp phải đi liền với nâng cao năng lực đội ngũ và điều kiện thực thi”, không thể trao quyền mà không đảm bảo năng lực”, Bộ trưởng cho biết, đồng thời kiến nghị, các địa phương chuẩn bị điều kiện về nhân lực, vật lực và cơ chế phối hợp để đảm bảo các quyết định hành chính được thực hiện nhanh chóng, hiệu quả, không gây gián đoạn.
Bãi bỏ nhiều thủ tục không phù hợp
Bên cạnh phân định thẩm quyền, ngành Y tế cũng đang thực hiện đồng bộ việc phân quyền, phân cấp sâu rộng nhằm tạo đà tự chủ, tăng tốc hiệu quả điều hành.
“Chúng tôi xác định, phân quyền, phân cấp là đòn bẩy thúc đẩy chuyển đổi mô hình quản trị, tạo chuyển biến mạnh từ hành chính sang phục vụ”, Bộ trưởng cho biết.
Hiện, Bộ Y tế đã rà soát 457 nhiệm vụ quản lý Nhà nước thuộc ngành Y tế. Trong đó, 318 nhiệm vụ quy định chi tiết và 139 nhiệm vụ điều hành, nhiều nội dung trước đây do Bộ trực tiếp thực hiện nay được chuyển giao cho cấp tỉnh.
Bên cạnh đó, 236 thủ tục hành chính đang thực hiện tại Bộ sẽ được rút gọn mạnh, với kế hoạch phân cấp 72 thủ tục và bãi bỏ 88 thủ tục không còn phù hợp.
Đáng chú ý, Chủ tịch UBND cấp tỉnh sẽ được phân quyền thực hiện các nhiệm vụ, như: Bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên pháp y, cấp giấy phép hành nghề y, tổ chức khám chữa bệnh nhân đạo, cấp phép thiết bị y tế, thực phẩm chức năng, cấp phép cơ sở thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm, thí điểm khám chữa bệnh từ xa…
Những quyền hạn này không chỉ giải phóng áp lực cho cơ quan Trung ương mà còn khuyến khích địa phương chủ động cải tiến chất lượng dịch vụ y tế, từ đó tăng mức độ hài lòng của người dân.
Bộ trưởng nhấn mạnh: “Việc giao quyền sâu rộng cho địa phương đi kèm với trách nhiệm. Đây không phải là sự buông lỏng quản lý, mà là thiết lập lại trật tự phân công, để ai được giao việc thì phải chịu trách nhiệm đến cùng, không né tránh, không đùn đẩy”.
Thực tế cũng đặt ra nhiều thách thức với việc triển khai chính quyền 2 cấp. Đó là sự chênh lệch về năng lực thực thi giữa các địa phương, tình trạng ngại va chạm, sợ trách nhiệm, thiếu nhân lực chất lượng cao ở cơ sở...
Từ thực tế này, Bộ trưởng đề nghị, các địa phương cần có kế hoạch đào tạo cán bộ, chuẩn bị hạ tầng và bố trí nguồn lực phù hợp, đồng thời cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế tài chính và cơ sở dữ liệu ngành…
