Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cho biết, “chúng tôi đã yêu cầu các địa phương làm tốt chính sách, khuyến khích cơ quan bảo hiểm khởi kiện và thanh tra thu hồi tiền nợ ở một số DN". Ảnh: Thảo Nguyên

Tiền lương mới đạt 60% so với yêu cầu mức sống tối thiểu

Là người đầu tiên chất vấn, ĐB Nguyễn Ngọc Bảo (Vĩnh Phúc) đặt câu hỏi, lương trong doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) và DNNN cổ phần hóa có thực theo Bộ Luật Lao động hay không? Nếu chưa thực hiện thì khi nào sẽ thực hiện vì bộ luật này đã có hiệu lực từ ngày 1/5/2013.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Lao động Thương binh Xã hội Phạm Thị Hải Chuyền cho biết Bộ Luật Lao động sửa đổi năm 2012 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/5/2013 đã được thực hiện tất cả các điều của luật, trong đó có lĩnh vực tiền lương. Vấn đề lương trong DNNN đã được thực hiện và có lộ trình thực hiện. 

Trong tổng số 242 điều đến nay đã có 17 Nghị định của Chính phủ ban hành hướng dẫn và Bộ cũng đã ban hành một số Thông tư hướng dẫn. Bộ cũng đã tham mưu thành lập Hội đồng Tiền lương quốc gia và Hội đồng này đã tham mưu tư vấn Thủ tướng xây dựng thang bảng lương khu vực hàng năm. Cùng với đó, Bộ đã có hướng dẫn về triển khai thực hiện tiền lương của các DN. Tuy nhiên vẫn còn một nội dung tiền lương trong DN chưa giải quyết xong đó là DN chịu trách nhiệm xây dựng thang bảng lương theo quy định. 

ĐB Phạm Tất Thắng chất vấn về những bất cập trong chính sách tiền lương. Ảnh: Thảo Nguyên

Theo Bộ trưởng Chuyền, Bộ Lao động Thương binh Xã hội có trách nhiệm hướng dẫn các DN xây dựng thang bảng lương. Vấn đề đặt ra là khi xây dựng thang bảng lương mới, các DN thực hiện theo thang bảng lương đó, không còn lương tối thiểu như luật cũ. Bộ đã, đang làm và trong tháng 12 này sẽ hướng dẫn các đơn vị xây dựng thang bảng lương. Song trong quá trình hướng dẫn, thì nhiều doanh nghiệp có ý kiến kiến nghị. 

“Hiện nay, lương thực tế chiếm tới 60 - 70% thu nhập, khi xây dựng thang bảng lương, DN sẽ áp dụng theo lương mới theo hướng dẫn quy định của luật, trong đó người lao động đóng bảo hiểm gồm lương, phụ cấp lương và các khoản thu nhập khác. Nhưng vẫn chưa xác định được các “khoản thu nhập khác” là gì để đưa vào phần đóng bảo hiểm xã hội của người lao động”, Bộ trưởng nói và cam kết, với trách nhiệm của mình sẽ tiếp tục hướng dẫn thang bảng lương của các đơn vị DNNN.

Trả lời ĐB Phạm Tất Thắng (Vĩnh Long) về những bất cập trong chính sách tiền lương, lộ trình tăng lương hiện nay, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cho biết, vừa qua, Quốc hội đã quyết định dành 1 khoản 11 nghìn tỷ đồng để giải quyết một phần tiền lương cho cán bộ công chức, viên chức thu nhập thấp và người có công, người nghỉ hưu. “Đây là quyết định rất nhân văn, thực chất là một giải pháp chứ chưa giải quyết căn cơ vấn đề tiền lương”, Bộ trưởng nói.

Tuy nhiên, Bộ trưởng thừa nhận hiện nay tiền lương so với yêu cầu  mức sống tối thiểu mới đạt 60%. “Nâng lương lần này mặc dù Nhà nước đã dành 11 nghìn tỷ đồng nhưng cũng chưa phải thỏa đáng. Trong phương án cũng có lộ trình tiến tới 2015 - 2016  tiền lương phải bảo đảm mức sống tối thiểu, nhưng do điều kiện kinh tế và khả năng ngân sách nên  khi trình Bộ Chính trị chúng ta phải đi từng bước, tính theo  khả năng ngân sách của mình nên qua 2 lần trình  thấy rằng trước mắt phải giãn lộ trình tiền lương”, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền cho biết thêm.

Lo ngại hàng nghìn sinh viên thất nghiệp

Tình trạng thất nghiệp của sinh viên sau khi tốt nghiệp được ĐB Trương Minh Hoàng (Cà Mau) và một số ĐBQH quan tâm. ĐB Trương Minh Hoàng chất vấn, 174 nghìn sinh viên tốt nghiệp chưa có việc làm, đâu là nguyên  nhân và trách nhiệm của Bộ trưởng? Tại sao lại có tình trạng phân biệt địa phương trong tuyển dụng lao động vừa qua ở một số DN tại Đông Nam Bộ gây bất bình trong dư luận?

Theo Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền, hiện nay một năm, tuyển sinh đào tạo, dạy nghề khoảng 220 - 230.000 sinh viên; tuyển sinh cao đẳng khoảng 500 - 600.000 sinh viên, nghĩa là 1 năm ra trường khoảng trên 800.000 sinh viên và “rất cần có việc làm”.

Bộ trưởng cho rằng, nguyên dân “sinh viên ra trường thất nghiệp” là do tình hình khó khăn của kinh tế - xã hội. “Nếu không có vài trăm nghìn DN khó khăn, giải thể thì trên 174 nghìn lao động qua đào tạo chưa có việc làm có thể có chỗ làm”. Cùng với đó, còn có nhiều nguyên nhân khác như đào tạo có hạn chế nhất định; chưa gắn kết giữa lao động và đào tạo…

Sắp tới chúng tôi sẽ chỉ đạo Trung tâm xúc tiến việc làm địa phương, tạo điều kiện, cơ hội cho thanh niên sớm tiếp cận việc làm!”, Bộ trưởng khẳng định trước Quốc hội.

ĐB Trương Minh Hoàng bày tỏ ngai ngại trước tình trạng sinh viên ra trường vẫn "mòn mỏi" chờ việc. Ảnh: Thảo Nguyên

Về việc phân biệt đối xử khi tuyển dụng lao động, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền khẳng định, “ở góc độ người quản lý tôi hoàn toàn phản đối việc phân biệt tiếp nhận lao động. Trong quy định của pháp luật Việt Nam, người lao động Việt Nam được quyền lao động ở tất cả các địa phương trong cả nước khi nghề nghiệp ấy phù hợp với họ. Chúng tôi sẽ yêu cầu đơn vị đó phải rút ngay phân biệt ấy. Đó là trách nhiệm của cơ quan Nhà nước đối với người sử dụng lao động. Đây là việc làm hoàn toàn trái với các quy định hiện hành về việc tuyển tiếp nhận lao động”.

Trấn an lo lắng của ĐB Nguyễn Đức Hiền (Nghệ An) về đạo tạo, hỗ trợ ngư dân đóng tàu vỏ sắt đánh bắt xa bờ, Bộ trưởng nhấn mạnh, Tổng cục Dạy nghề đã làm việc và hỗ trợ cho ngư dân hai tỉnh Quảng Nam và Quảng Ngãi. “Chúng tôi đã làm việc với các địa phương với tinh thần ưu tiên hỗ trợ cho bà con được huấn luyện phù hợp với thiết bị mới này”.

Chưa biết gao giờ chấm dứt nợ đọng BHXH?

Quan tâm đến vấn đề nợ đọng bảo hiểm xã hội (HBXH), ĐB Ngô Văn Minh (Quảng Nam) chất vấn, theo báo cáo của Bộ đến ngày 30/9/2014, vẫn còn nợ đóng bảo hiểm xã hội hơn 7 nghìn tỷ đồng. Bộ có nêu nhiều nguyên nhân, nhưng tôi cho rằng nguyên nhân hết sức quan trọng là do công tác lãnh đạo, quản lý. “Đề nghị Bộ trưởng làm rõ vấn đề này?”

Theo Bộ trưởng Chuyền, nguyên nhân nợ đọng BHXH có nhiều, trong đó có trách nhiệm của chủ sử dụng lao động không thực hiện nghiêm; cũng có một số doanh nghiệp còn khó khăn ngay bản thân lương cũng không có để trả.

“Nhưng có một nguyên nhân mà ta có thể khắc phục được là xử phạt đối với doanh nghiệp nợ BHXH. Hiện mức xử phạt nhẹ nên các doanh nghiệp cố tình nợ để không phải vay ngân hàng. Đấy là một trong những nguyên nhân để doanh nghiệp ỷ lại, nợ BHXH. Chúng tôi theo dõi đến tháng 7 - 8 nợ cao, nhưng từ tháng 9 -10 trở đi thì giảm”, Bộ trưởng cho biết thêm.

Tư lênh ngành Lao động Thương binh Xã hội cũng thừa nhận trách nhiệm trong việc kiểm tra, giám sát, xử lý và lý giải, trong toàn ngành có trên 400 cán bộ thanh tra. Ở Bộ có 55 cán bộ thanh tra, còn ở địa phương có khoảng 7 cán bộ thanh tra, nhưng thanh tra rất nhiều lĩnh vực như việc làm, người có công, giảm nghèo…Cho nên số lượng đã thanh tra, kiểm tra trên số lượng cần thanh tra, kiểm tra rất ít. Chính vì vậy, Bộ đồng ý giao cho bảo hiểm xã hội thực hiện thanh tra về thu BHXH.

Trả lời câu hỏi “bao giờ chấm dứt nợ đọng BHXH” của ĐB Huỳnh Tuấn Dương (Hải Dương), Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền nói,“chúng tôi đã yêu cầu các địa phương làm tốt chính sách, khuyến khích cơ quan bảo hiểm khởi kiện và thanh tra thu hồi tiền nợ ở một số DN. Giải pháp là chế tài xử lý nặng hơn, đề xuất trong dự thảo Luật BHXH bổ sung quyền thanh tra cho cơ quan BHXH, cung cấp thông tin định kỳ về quá trình đóng BHXH để người lao động giám sát, nâng mức phạt chậm đóng, những DN cố tình trốn thì chuyển cơ quan điều tra. Tình trạng nợ đọng có nhiều nguyên nhân nên chấm dứt hẳn thì khó, luật thông qua thì cơ bản chấm dứt”.

Thảo Nguyên