(Thanh tra) - Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, các bước từ quy hoạch chi tiết, lập dự án nghiên cứu tiền khả thi, nghiên cứu khả thi cho đến thiết kế kỹ thuật, bản vẽ thi công… đều đề cập. Song khi người dân, doanh nghiệp muốn xây dựng thế nào lại phải xin giấy phép thì “hết sức vô lý".
Sáng 14/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường Dự án Luật Xây dựng (sửa đổi). Vấn đề về giấy phép xây dựng được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm, Bộ trưởng Bộ Xây dựng giải trình làm rõ.
Góp ý, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Tạ Văn Hạ đề cập đến việc kiểm tra, nghiệm thu chất lượng công trình, đặc biệt với những công trình trọng điểm.
Dẫn chứng vụ trụ cầu Sông Lô xuống cấp trầm trọng, ông Hạ nhấn mạnh đây là vấn đề rất đáng quan ngại; đồng thời đặt nhiều câu hỏi về chất lượng kiểm định, nghiệm thu công trình và trách nhiệm trong những khâu này.
“Sửa luật phải kiên quyết chấm dứt tình trạng này. Làm công trình phải đảm bảo chất lượng và giá trị”, ông Hạ nói và đề nghị làm rõ trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này.
Về quy định miễn cấp giấy phép xây dựng với một số công trình, ông Hạ nhận định đây là bước đi tiến bộ. Trước ý kiến lo ngại “khi bỏ cấp phép, người dân sẽ xây dựng bừa bãi”, ông Hạ khẳng định bỏ thủ tục cấp phép chứ không phải bỏ quản lý Nhà nước.
“Một năm ở các TP lớn như Hà Nội, TP HCM, hàng trăm nghìn công trình cần cấp phép nhưng cấp phép thế nào vừa qua cũng thấy rõ rồi, cấp phép có giải quyết được vấn đề tại sao vẫn sai phạm rất nhiều không?”, ông Hạ đặt vấn đề.
Ông cũng chỉ ra thực tế, có việc thêm thủ tục cấp phép xây dựng làm tăng chi phí không chính thức của người dân, kéo dài thời gian, thậm chí phát sinh tiêu cực.
Theo đại biểu, đã có quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng được công khai, minh bạch nên chỉ cần bám vào đó để quản lý. Cùng với hậu kiểm, ông Hạ cho rằng, cần tăng cường hậu kiểm, kiểm tra và ứng dụng công nghệ, xử lý nghiêm vi phạm.
Vấn đề khác được ông Hạ góp ý là khi phân cấp, phân quyền, các cấp tỉnh, TP cần tính toán đảm bảo đủ năng lực, đủ điều kiện về đội ngũ cán bộ.
“Mỗi TP, một năm có hàng chục nghìn công trình xây dựng. Nếu đội ngũ cán bộ không đáp ứng được nhiệm vụ, lại tiếp tục phân cấp với những công trình quan trọng nữa thì cần tính toán thêm”, ông Hạ nêu quan điểm.
Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn TP Hà Nội) cũng ủng hộ sửa luật theo hướng giảm tiền kiểm và tăng cường hậu kiểm, nhất là với các công trình xây dựng riêng lẻ. Nhưng ông Cường băn khoăn về quy định miễn cấp giấy phép xây dựng với công trình xây dựng riêng lẻ có quy mô dưới 7 tầng xây dựng tại khu nông thôn.
“Nếu công trình xây dựng này xảy ra bất trắc, đổ, gây tai nạn, thiệt hại, Nhà nước có bỏ qua hay không? Tôi nghĩ Nhà nước vẫn phải điều tra, vẫn phải tìm nguyên nhân, vẫn phải xử lý”, ông Cường nhấn mạnh.
Đại biểu Quốc hội đoàn Hà Nội nhấn mạnh công trình dù của người dân hay của ai, việc đảm bảo an toàn về kỹ thuật, đảm bảo an toàn về tính mạng, Nhà nước vẫn phải quan tâm và quản lý.
Vẫn theo ông Cường, luật cần quy định công trình xây dựng, kể cả những công trình riêng lẻ (trừ nhà cấp 4) đều phải có bản vẽ thiết kế do một đơn vị tư vấn thiết kế chuyên nghiệp thực hiện. Đơn vị này sẽ chịu trách nhiệm không chỉ về kỹ thuật công trình, mà chịu trách nhiệm cả về các yếu tố tuân thủ theo quy hoạch, tuân thủ các quy chuẩn, quy trình về xây dựng.
Bên cạnh đó, công trình nhà ở đơn lẻ, kể cả nhà ở khu vực đô thị (không phải chỉ có nông thôn), trước khi khởi công phải nộp cho cơ quan quản lý Nhà nước bản vẽ thiết kế do đơn vị tư vấn thiết kế chuyên nghiệp làm, ông Cường đề xuất.
Đại biểu đoàn TP Hà Nội tiếp tục nhấn mạnh cần bổ sung trách nhiệm của đơn vị tư vấn thiết kế chuyên nghiệp về bản vẽ thiết kế tuân thủ đúng quy hoạch, đúng quy chuẩn xây dựng và các kiến thức theo quy định của Nhà nước.
Trước thực tế nhiều công trình xây dựng xong nhưng chất lượng không đảm bảo, theo ông Cường, cần quy định rõ trách nhiệm trong việc tổ chức thi công, nghiệm thu sản phẩm mà không đúng so với bản thiết kế.
Giải trình về cấp giấy phép xây dựng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh nói “khổ lắm”.
Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng, các bước từ quy hoạch chi tiết, lập dự án nghiên cứu tiền khả thi, nghiên cứu khả thi cho đến thiết kế kỹ thuật, bản vẽ thi công… đều đề cập. Song khi người dân, doanh nghiệp muốn xây dựng thế nào lại phải xin giấy phép thì “hết sức vô lý".
Vì vậy, Bộ trưởng Xây dựng cho biết luật sửa đổi theo hướng chỉ một trong những bước này cần thẩm định. Ví dụ, dự án được thẩm định xong thì không phải cấp giấy phép. “Còn những công trình không nằm trong quy hoạch và lớn hơn 7 tầng thì vẫn cần giấy phép xây dựng”, Bộ trưởng Trần Hồng Minh nói và cho biết đã hướng dẫn cho các địa phương thực hiện.
Với những dự án và công trình đặc biệt thì đơn giản hóa thủ tục cấp giấy phép cho người dân. Cụ thể vẫn yêu cầu tư vấn thiết kế, phường xã không phải cấp giấy phép, nhưng trong cam kết của người dân vẫn phải thực hiện chức năng bảo đảm an toàn về kết cấu, kiến trúc, về phòng cháy chữa cháy, điện nước…
