Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng. Ảnh: P.Thắng

Tiếp tục chương trình kỳ họp 7, Quốc hội nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra Dự án Luật Di sản văn hóa sửa đổi, chiều 18/6.

Dự thảo Luật Di sản văn hóa sửa đổi gồm 9 chương 102 điều, tăng 2 chương, 29 điều so với luật hiện hành.

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho hay, trên cơ sở kế thừa các nội dung còn phù họp của luật hiện hành, Luật Di sản văn hóa sửa đổi tập trung vào 3 nhóm chính sách.

Trong đó, theo ông Hùng, dự thảo luật quy định rõ quyền sở hữu, quyền khác đối với di sản văn hóa. Việc này tạo cơ sở để xác định rõ quyền lợi, nghĩa vụ, trách nhiệm của chủ sở hữu, chủ thể di sản trong bảo vệ và phát huy giá trị di sản.

Dự thảo luật cũng quy định di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc sở hữu chung, sở hữu riêng được chuyển nhượng thông qua mua bán dân sự, trao đổi, tặng cho, thừa kế ở trong nước để gia tăng giá trị của di sản.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, dự luật chỉ cấm kinh doanh mua bán bảo vật quốc gia thuộc sở hữu chung, sở hữu riêng theo quy định của Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư.

“Cấm kinh doanh xuất khẩu di vật, cổ vật nhằm tránh mất mát di sản văn hoá ra nước ngoài”, ông Hùng nêu.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh. Ảnh: P.Thắng

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh nói, ủy ban này đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát, quy định chặt chẽ, đặc biệt làm rõ nội hàm “chuyển nhượng”, “mua bán”, “kinh doanh” để tránh có nhiều cách hiểu khác nhau; đồng thời quy định cụ thể về “chế độ đặc biệt” trong việc bảo vệ và bảo quản bảo vật quốc gia.

Theo ông Vinh, trong cơ quan thẩm tra có ý kiến cho rằng, quy định không được kinh doanh đối với bảo vật quốc gia là giới hạn quyền sở hữu tài sản của công dân theo quy định của Bộ luật Dân sự. Bởi quyền sở hữu bao gồm: Quyền chiếm hữu, quyền sử dụng, quyền định đoạt.

Thêm nữa, quy định trên cũng chưa bảo đảm tính thống nhất trong nội dung dự thảo luật. Cụ thể, điểm c khoản 1 Điều 41 giới hạn quyền sở hữu đối với tài sản nhưng khoản 3 Điều 42 lại quy định việc chuyển nhượng di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thực hiện theo quy định của Bộ luật Dân sự.

“Đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu quy định để bảo đảm thống nhất với Bộ luật Dân sự”, ông Vinh nhấn mạnh.

Chưa rõ lý do sửa đổi các hình thức sở hữu di sản văn hóa

So với luật hiện hành, dự thảo luật chuyển từ quy định “Nhà nước thống nhất quản lý di sản văn hóa thuộc sở hữu Nhà nước” thành “Nhà nước đại diện chủ sở hữu di sản văn hóa thuộc sở hữu toàn dân”.

Cơ quan thẩm tra nhận thấy, tờ trình của Chính phủ chưa đề cập lý do sửa đổi các hình thức sở hữu di sản văn hóa; chưa xác định thẩm quyền, tiêu chí công nhận loại hình sở hữu.

Vì vậy, Ủy ban Văn hóa Giáo dục đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo giải trình nội dung này; đồng thời quy định cụ thể thẩm quyền, tiêu chí xác định các hình thức sở hữu đối với di sản văn hóa; nguyên tắc quản lý, bảo vệ, phát huy di sản văn hóa; giải quyết tranh chấp về quyền sở hữu đối với di sản văn hóa (nếu có).

Cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát, nghiên cứu quy định để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, bảo đảm quyền sở hữu tài sản hợp pháp của tổ chức, cá nhân.