(Thanh tra) - Theo Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an, để đáp ứng yêu cầu triển khai chính quyền địa phương 2 cấp, cơ quan soạn thảo luật đã bổ sung thẩm quyền cho sao chép bí mật Nhà nước và các hoạt động bảo vệ bí mật Nhà nước với cấp xã.
Quốc hội chiều 7/11 thảo luận ở hội trường về Dự thảo Luật An ninh mạng và Dự thảo Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước (sửa đổi).
Giải trình về Dự thảo Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước (sửa đổi), Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, để đáp ứng yêu cầu triển khai chính quyền địa phương 2 cấp, cơ quan soạn thảo đã bổ sung thẩm quyền cho sao chép bí mật Nhà nước và các hoạt động bảo vệ bí mật Nhà nước với cấp xã.
Quy định này nhằm tháo gỡ khó khăn trong thực hiện công tác chuyên môn có liên quan đến bí mật Nhà nước, theo Bộ trưởng Bộ Công an.
Đại tướng Lương Tam Quang cũng khẳng định, cơ quan chủ trì soạn thảo cũng sẽ bổ sung quy định nhằm phân cấp triệt để cho cấp tỉnh, cấp xã, đặc biệt là cấp xã trong hoạt động bảo vệ bí mật Nhà nước để tăng thẩm quyền, trách nhiệm của địa phương trong hoạt động này.
Có nơi đóng dấu mật trở thành phản xạ hành chính
Góp ý vào dự thảo luật, đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) nhấn mạnh các hành vi nghiêm cấm là vấn đề quan trọng.
Song theo ông Hòa, dự thảo luật cần đảm bảo chặt chẽ, tránh trường hợp lạm dụng đóng dấu mật sai, đóng dấu mật nhằm che giấu thông tin. Bởi thực tế, theo ông Hòa, đã có trường hợp này.
“Không phải tài liệu mật nhưng vì thông tin gì đó mà sợ người ta phát hiện nên đóng dấu mật. Cho nên không ai dám xem hoặc giấu kín…”, ông Hòa nêu.
Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội chia sẻ thực tiễn kiểm tra, giám sát cho thấy có nơi, việc đóng dấu mật trở thành phản xạ hành chính, cứ tài liệu liên quan đến công tác cán bộ, tài liệu đang trong quá trình soạn thảo đều “mật”.
Thậm chí, theo đại biểu Thủy, có những nội dung đã được báo chí đưa tin rộng rãi nhưng vẫn tiếp tục được đóng dấu mật.
Bà Thủy cho rằng, hiện tượng này đang tạo ra một gánh nặng không nhỏ trong quản lý Nhà nước. Bởi, người được giao lưu trữ, in ấn, chuyển giao, sao chụp, bảo quản hay tiêu hủy tài liệu phải tuân thủ hàng loạt quy định nghiêm ngặt, tốn rất nhiều thời gian, công sức.
Tài liệu mật không thực sự có nội dung mật nhưng lại không thể tiếp cận, không thể viện dẫn công khai vì chưa được chính thức giải mật, bà Thủy nói.
Dự thảo luật quy định phạm vi bí mật Nhà nước là giới hạn thông tin quan trọng trong 13 lĩnh vực cụ thể chưa công khai, nếu bị lộ, bị mất có thể gây nguy hại đến lợi ích quốc gia, dân tộc.
Đại biểu Thủy cho biết, khi áp dụng, nhiều cơ quan có xu hướng chọn phương án “đóng mật cho chắc”, vì không có tiêu chí định lượng, không có hướng dẫn cụ thể để phân biệt đâu là bí mật cần bảo vệ, đâu là thông tin cần công khai, đến mức nào thì được coi là có thể gây nguy hại.
Cần nghiêm cấm đóng dấu mật để che dấu thông tin, né giải trình
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội đề nghị danh mục bí mật Nhà nước phải được rà soát chặt chẽ, chỉ giới hạn trong những trường hợp thực sự cần thiết, có tiêu chí rõ ràng, tránh suy diễn, tránh “mật hóa quá mức”.
“Cần nghiêm cấm hành vi cố ý hoặc lạm dụng việc xác định mật đối với thông tin không thuộc phạm vi danh mục bí mật Nhà nước; đóng dấu mật để che dấu thông tin, né tránh trách nhiệm giải trình”, bà Thủy góp ý.
Quy định này, theo bà Thủy, không chỉ mang ý nghĩa răn đe, mà còn tạo căn cứ pháp lý để xử lý những trường hợp lạm dụng quyền lực hành chính.
Bà Thủy cũng đề nghị đơn giản hóa thủ tục giải mật. Theo bà, chỉ áp dụng cơ chế Hội đồng Giải mật với nhóm tài liệu có độ tuyệt mật hoặc tài liệu có yếu tố ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng.
“Các thông tin, tài liệu mật hoặc tối mật đã không còn lý do bảo vệ, có thể giao thẩm quyền giải mật trực tiếp cho người đứng đầu cơ quan đã ban hành hoặc cơ quan có quyền sử dụng tài liệu đó”, bà Thủy nêu.
Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an khẳng định, sẽ tiếp thu tối đa ý kiến của các đại biểu Quốc hội để chỉnh lý quy định trong luật, đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học công nghệ và chuyển đổi số quốc gia.
Theo Đại tướng, cơ quan chủ trì soạn thảo cũng sẽ chỉnh sửa các quy định về thời hạn bảo vệ bí mật Nhà nước, gia hạn thời hạn bảo vệ bí mật Nhà nước, giải mật, tiêu huỷ tài liệu, vật chứa bí mật Nhà nước… để phù hợp với tình hình thực tiễn, vừa đáp ứng yêu cầu bảo vệ bí mật Nhà nước nhưng vừa tạo thuận lợi cho việc triển khai công tác chuyên môn có liên quan đến bí mật Nhà nước.
Ông cũng cho biết, sẽ tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội để chỉnh lý các quy định của luật theo hướng quy định trực tiếp thẩm quyền cho cấp phó và bỏ thủ tục uỷ quyền.
“Mục tiêu là đơn giản hoá thủ tục các hành chính”, Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an nhấn mạnh.
