Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga

Chiều ngày 11/9, tiếp tục chương trình làm việc, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến báo cáo công tác giải quyết KN, TC năm 2019 của Chính phủ.

Tổ Công tác của Thủ tướng trực tiếp chỉ đạo giải quyết 35 vụ

Trình bày báo cáo, theo Tổng Thanh tra, trong năm 2019, Tổ Công tác của Thủ tướng do Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hoà Bình làm Tổ trường đã có kế hoạch kiểm tra tại 21 tỉnh, TP, chỉ đạo giải quyết 35 vụ việc KN, TC phức tạp, kéo dài.

Đến hết tháng 8, Tổ Công tác đã trực tiếp kiểm tra 8 tỉnh, TP, chỉ đạo giải quyết 18 vụ việc. Qua đó, đã ghi nhận những kết quả, chỉ ra những tồn tại, hạn chế, yêu cầu cấp ủy, chính quyền các địa phương tập trung thực hiện một số nhiệm vụ nhằm nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết KN,TC.

“Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã dành nhiều thời gian chủ trì các cuộc họp với Thanh tra Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương để chỉ đạo giải quyết các vụ việc KN, TC đông người, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm, vụ việc bộ, ngành và địa phương có ý kiến khác nhau”, ông Lê Minh Khái nói.

Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái

Bày tỏ “đặc biệt ấn tượng cách xử lý các vụ tồn đọng, phức tạp, kéo dài bằng cách thành lập Tổ Công tác của Thủ tướng”, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga cho hay, bà đánh giá cao sự nỗ lực quyết liệt của Chính phủ, các cơ quan chức năng trong giải quyết KN,TC thời gian qua.

“Tôi biết, Phó Thủ tướng Trương Hoà Bình cùng với Thanh tra Chính phủ, các bộ, ngành, Ban Dân nguyện làm việc hàng tuần với các địa phương và giải quyết rất hiệu quả”, bà Nga nói và đề nghị Tổ Công tác của Thủ tướng tiếp tục làm như hiện nay để giải quyết dứt điểm các vụ tồn đọng, phức tạp, kéo dài.

Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải cũng nhận định, công tác tiếp dân, giải quyết KN, TC đã có chuyển biến tích cực. Đặc biệt là thanh tra, kiểm tra trách nhiệm công vụ đã “nêu ra địa chỉ cụ thể” nên có tác dụng rất tích cực.

Bà Hải ví dụ, khi thanh tra, Thanh tra Chính phủ nêu đích danh Chủ tịch TP Đồng Xoài không tiếp công dân đầy đủ, đến khi đi giám sát thấy từ đầu năm tới nay đã tiếp công dân rất đầy đủ.

Không tiếp dân phải xử lý nghiêm

Đi vào vấn đề cụ thể, theo bà Hải, công tác tiếp dân của người đứng đầu vẫn chưa đạt theo định mức đề ra. Nhấn mạnh đến cấp xã, Trưởng ban Dân nguyện cho rằng, tiếp dân ở cấp này không chỉ giúp giải quyết KN, TC ngay ở cơ sở mà còn gắn với hoà giải.

“Như vụ việc ở Đan Phượng, nếu người đứng đầu tiếp công dân, hoá giải mâu thuẫn có thể không xảy ra những sự việc đau lòng như vậy”, bà Hải nói và cho hay, chất lượng cán bộ tiếp công dân thường xuyên chưa đảm bảo khi có Ban Tiếp công dân có 6 người thì cả 6 người không có hiểu biết pháp luật.

Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Thanh Hải

Cũng nói về công tác tiếp dân, bà Nga dẫn lại trường hợp Cục trưởng Cục Thuế một tỉnh phía Nam qua kiểm tra cho thấy suốt 5 năm liền không tiếp công dân một ngày nào cả nhưng không thấy bị kỷ luật.

“Do chúng ta xử lý không nghiêm nên các tỉnh khác cũng có thể không cần thực hiện tiếp công dân”, bà Nga nói và tán thành việc cần phải xử lý nghiêm các trường hợp người đứng đầu không thực hiện tiếp công dân theo quy định của pháp luật.

Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Uỷ ban Pháp luật đề nghị, cần đánh giá cụ thể, phân tích sâu sắc hơn về chất lượng, hiệu quả, cũng như trách nhiệm của người đứng đầu các ngành, các cấp trong việc tổ chức tiếp công dân, việc tổ chức đối thoại trong tiếp công dân và gắn việc tiếp công dân với giải quyết KN, TC.

“Báo cáo của Chính phủ cũng cần chỉ rõ người đứng đầu các ngành, các cấp nào không trực tiếp thực hiện quy định tiếp công dân, ủy quyền cho cấp phó thực hiện việc tiếp công dân định kỳ để có biện pháp xử lý nghiêm đối với những người không thực hiện nhằm đưa công tác này vào nề nếp, hạn chế việc KN, TC vượt cấp, bức xúc, kéo dài”, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định nêu.

KN, TC tập trung vào lĩnh vực đất đai

Báo cáo của Chính phủ cho hay, tỉ lệ giải quyết KN, TC năm 2019 đạt cao 85,4%, cao hơn mục tiêu đề ra là 85%, nhiều đơn vị tỉ lệ giải quyết cao trên 90%.

Bày tỏ băn khoăn, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình nói, “tôi lo ngại tỉ lệ 90% này là đã giải quyết xong hay là chỉ nhận đơn thư KN rồi để đó vì báo cáo không thấy nêu rõ”.

Theo ông Bình, cần phân tích số liệu giải quyết KN, TC  theo lĩnh vực, địa phương, bộ ngành để có bức tranh tổng thể đồng thời đặt trong mối liên hệ với sự phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình 

Trong khi đó, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp dẫn lại số liệu phân tích kết quả giải quyết KN, TC của Chính phủ cho thấy, trong số 17.389 vụ việc KN thì có hơn 3.500 KN đúng và đúng một phần, trong 7.086 vụ việc TC thì có 1.910 TC đúng, đúng một phần.

“Với số liệu hàng nghìn đơn KN,TC đúng và đúng 1 phần thì cần phải đánh giá về chất lượng, hoạt động của các cơ quan bí KN, TC”, bà Nga nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, bà Nga cho rằng, trong những năm qua, KN tập trung chủ yếu ở lĩnh vực đất đai, nhất là ở việc thu hồi đất của dân bằng con đường hành chính để giao cho doanh nghiệp đầu tư, thực hiện các dự án có mục đích thương mại.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, đây là nơi xảy ra nhiều sai phạm, tham nhũng vì thu hồi đất của dân với giá rẻ rồi bán lại rất đắt dẫn đến người dân bức xúc.

“Đề nghị Chính phủ phải có đánh giá tổng kết, nhất là từ vụ khu đô thị Thủ Thiêm tại TP Hồ Chí Minh để xem chỗ nào là do Luật Đất đai, do Điều nào, chỗ nào là do tổ chức thực hiện để có biện pháp khắc phục”, bà Nga kiến nghị.

Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp cũng đề nghị, sớm phải có cơ sở giữ liệu quốc gia về KN, TC; có đề xuất cụ thể về chế độ, năng lực của cán bộ tiếp dân; cũng như bài học kinh nghiệm rút ra từ các vụ phức tạp như Thủ Thiêm…

Tiếp thu các ý kiến để hoàn thiện báo cáo, Tổng Thanh tra Lê Minh Khái cũng giải trình, làm rõ một số vấn đề.

Theo ông, trong đánh giá, nhận xét, nhận định để đưa ra giải pháp đòi hỏi số liệu phải chính xác. Thanh tra Chính phủ được giao quản lý Nhà nước, đã hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương, nhưng vẫn có những nơi, những lúc chưa kịp thời, do đó, số liệu đến thời điểm hiện nay vẫn chưa đầy đủ. Vì vậy, từ nay đến thời điểm trình ra QH sẽ hoàn thiện báo cáo.

Tổng Thanh tra cũng cho rằng, để tránh chuyển đơn “lòng vòng” cần phải có hệ thống cơ sở giữ liệu quốc gia về KN,TC.

Theo ông, Chính phủ giao Thanh tra Chính phủ xây dựng và hiện đã có cơ sở. Khi thử nghiệm thì còn thiếu một số yếu tố như muốn có dữ liệu đầy đủ thì 63 tỉnh, thành, bộ, ngành phải nhập dữ liệu nhưng lại chưa có chế tài để các địa phương thực hiện… Mới đây, Thanh tra Chính phủ đã họp, yêu cầu hoàn thiện nhưng có lẽ phải mất 1 thời gian nữa cơ sở dữ liệu mới đầy đủ.

“Trong cuộc họp thẩm tra của Uỷ ban Pháp luật có đề nghị, khi chưa cơ sở dữ liệu quốc gia chưa đầy đủ, trước mắt với Thanh tra Chính phủ thì giao 1 đầu mối là Ban Tiếp công dân Trung ương để xử lý đơn thư, còn phía Quốc hội là Ban Dân nguyện, nếu được chấp nhận thì sẽ thuận lợi hơn”, ông Lê Minh Khái nói.

Hương Giang