Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: Đ.X

Đưa ra con số chung, Bộ trưởng Bộ vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, theo số liệu tổng hợp của 63 địa phương và các bộ, ngành, từ 1/1/2020 đến 30/6/2022, số công chức, viên chức nghỉ việc, thôi việc là 39.552 người, bằng 1,94% tổng biên chế công chức, viên chức. Trong đó, số công chức nghỉ việc, thôi việc là 4.029 người (chiếm 10%), viên chức là 35.532 người (chiếm 90%).

Số công chức, viên chức nghỉ việc, thôi việc tập trung vào ngành giáo dục với 16.424 người (41,53%), y tế là 12.198 người (30,84%).

Mặt khác trong 2,5 năm qua, tổng số công chức, viên chức được tuyển dụng mới là hơn 143.961 người, trong đó hơn 18.867 công chức, 125.104 viên chức. Riêng viên chức giáo dục được tuyển dụng mới là 74.495 người, y tế là 38.147 người.

Theo bà Trà, từ số liệu trên có thể thấy số lượng công chức, viên chức nghỉ việc so với tổng biên chế là không lớn (1,94%), nhưng tập trung ở lĩnh vực trọng điểm giáo dục và y tế, nên đây là thách thức cho sự nghiệp công.

“Số công chức, viên chức thôi việc, nghỉ việc hàng loạt trong hơn 2 năm qua là điều cần nhìn nhận nghiêm túc và cũng là vấn đề đáng quan ngại”, Bộ trưởng Nội vụ nhìn nhận.

Sẽ tăng hỗ trợ phụ cấp với nhân viên y tế

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho hay, tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực y tế, “làn sóng” chuyển dịch từ khu vực công sang khu vực tư nhân xảy ra ở nhiều nước, không phải chỉ riêng Việt Nam.

“Qua đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới thì dự báo hệ thống y tế toàn cầu thiếu khoảng 15 triệu nhân lực vào năm 2022”, bà Lan nói.

Bên cạnh những đặc điểm tương đồng với tình hình chung của thế giới, theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, Việt Nam “có những đặc điểm đặc biệt hơn”.

“Ví dụ, Việt Nam thuộc nhóm nước có tỷ lệ nhân viên y tế trên quy mô dân số ở mức thấp hơn so với tỷ lệ trung bình của thế giới. Hiện nay chúng ta có khoảng 10 bác sỹ và 3 điều dưỡng trên 10 nghìn dân”, Bộ trưởng thông tin.

Cạnh đó, tình hình nhân viên y tế công nghỉ việc, chuyển sang tại khu vực tư cũng tăng gần đây. Theo bà Đào Hồng Lan, qua rà soát, đánh giá nhân viên y tế nghỉ việc, Bộ Y tế thấy quy mô và phạm vi dịch chuyển diễn ra ở nhiều cấp, nhiều tuyến từ cấp y tế cơ sở, trạm y tế đến các bệnh viện địa phương, trung ương.

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan. Ảnh: P.Thắng

Đề cập đến giải pháp, bà Lan cho biết, Bộ Y tế đã trình Chính phủ nghị định sửa đổi Nghị định 56 về hỗ trợ phụ cấp đối với nhân viên y tế cơ sở, y tế dự phòng. Bên cạnh đó là các chính sách nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Cần tuyển dụng 107 nghìn giáo viên từ nay đến năm 2026

Với ngành Giáo dục và Đào tạo, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói, việc thiếu giáo viên và giáo viên nghỉ việc là hai vấn đề khác nhau nhưng có mối quan hệ mật thiết.

Theo Bộ trưởng Sơn, từ nay đến năm 2026 cần bù đắp 107 nghìn giáo viên. Con số này có thể biến động trước tình hình giáo viên nghỉ việc, chứ không đứng yên.

Ông nêu, từ tháng 9/2015, tổng học sinh có trên 19 triệu nhưng đến 9/2022 tăng lên trên 23 triệu. Trong khi, tháng 9/2015 có 1,156 triệu giáo viên thì đến 9/2022 có 1,227 triệu giáo viên. Như vậy, sau 7 năm, số giáo viên chỉ nhích hơn 100.000 trong khi học sinh tăng trên 3 triệu. Đây là thiếu giáo viên do tăng dân số tự nhiên.

Cạnh đó, thiếu giáo viên do dịch bệnh các trường mầm non đóng cửa rất lớn; do nhu cầu phổ cập mầm non; do thời gian dài không tuyển được giáo viên, thiếu nguồn tuyển…

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: Đ.X

Về giải pháp, theo Bộ trưởng, Bộ Chính trị đã duyệt và giao 65.000 chỉ tiêu từ nay tới năm 2026. Riêng năm 2022, chỉ tiêu là 27.850 giáo viên, Sở Nội vụ đang phối hợp Sở Giáo dục Đào tạo các tỉnh tuyển dụng giáo viên.

Trong số 65.000 chỉ tiêu, Bộ trưởng Sơn mong ngành nội vụ phối hợp với bộ, ngành dồn chỉ tiêu cho năm 2023, 2024. Bởi, đây là các năm nhu cầu giáo viên cho các môn học mới rất lớn, nếu đợi sau thời điểm này tuyển giáo viên không còn ý nghĩa.

“Các địa phương cần tuyển ngay, tránh để dồn 1-2 năm mới tuyển”, ông Sơn nêu.

Ông cũng đề nghị, các địa phương giám sát, thanh tra, kiểm tra để bảo đảm tuyển dụng công khai, minh bạch, tránh tiêu cực trong tuyển dụng giáo viên.

Đề cập đến vấn đề tăng lương, theo Bộ trưởng Sơn, đây là giải pháp quan trọng để giáo viên yên tâm công tác. Ông cũng cho hay, giáo viên thiếu và bỏ việc nhiều nhất là giáo viên mầm non, chiếm trên 40%.

Từ đó, ông đề nghị Quốc hội xem xét điều chỉnh phụ cấp ưu đãi cho giáo viên mầm non từ 35% lên tương tự phụ cấp ưu đãi y tế cấp cơ sở.

“Ngành Giáo dục Đào tạo đề nghị và hết sức mong muốn nâng phụ cấp ưu đãi, đặc biệt với giáo viên mầm non”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói và đề nghị cân nhắc giảm biên chế 10% với giáo viên.

Cải cách chính sách tiền lương, xây dựng môi trường làm việc công bằng

Phân tích nguyên nhân về việc cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc, thôi việc, theo Bộ trưởng Trà, cần “nhìn nhận toàn diện, tổng thể, khách quan, công bằng” vấn đề này.

Tại phiên thảo luận ở Quốc hội, 3 bộ trưởng giải trình chuyện gần 40 nghìn cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc, thôi việc. Ảnh: Đ.X

Bộ trưởng Nội vụ đề cập đến nhiều nguyên nhân khách quan, trong đó có thị trường lao động đòi hỏi khả năng kết nối, vận hành đồng bộ, tương tác thông suốt giữa các khu vực, các vùng trong cả nước.

“Việc công chức, viên chức dịch chuyển từ công sang tư là yếu tố khách quan trên cơ sở điều tiết của thị trường lao động, theo quy luật tất yếu của kinh tế thị trường”, tư lệnh ngành Nội vụ nói và cho rằng, điều này tạo động lực để thúc đẩy nhanh hơn sự cạnh tranh lành mạnh, công bằng giữa thị trường lao động khu vực công - tư.

Về chủ quan, Bộ trưởng cho rằng, thu nhập, tiền lương của công chức viên chức còn thấp hơn khu vực công dù cùng trình độ. Áp lực công việc của công chức, viên chức ngày càng cao, nhất là trong lĩnh vực y tế làm viện trong bối cảnh khó khăn, nguy hiểm của đại dịch Covid-19. Giáo dục thì phải đổi mới chương trình, thay đổi phương thức làm việc trong điều kiện đại dịch, trong khi đó điều kiện thực hiện còn nhiều khó khăn.

Thêm vào đó môi trường làm việc một số nơi chưa tạo động lực cho công chức, viên chức phát huy năng lực sở trường…

Bộ trưởng Phạm Thị Thanh tra đề cập loạt giải pháp. Trong đó, bà nhấn mạnh, cần tập trung cải cách chính sách tiền lương theo Nghị quyết 27 của Trung ương khóa XII, trước hết là tại kỳ họp này Quốc hội xem xét tăng lương cơ sở từ 1,49 triệu lên 1,8 triệu đồng (tăng 20,8%).

Giải pháp nữa là tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế; quan tâm rà soát, đổi mới công tác tuyển dụng, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, bố trí cán bộ, công chức, viên chức.

Cùng đó là sớm xây dựng chính sách thu hút người tài năng, chuyên gia trong các lĩnh vực, ngành trong cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập.

"Một vấn đề nữa là xây dựng đội ngũ lãnh đạo, quản lý có phẩm chất, năng lực, uy tín, gương mẫu; xây dựng môi trường văn hóa làm việc công bằng, dân chủ, đoàn kết, chuyên nghiệp, hiện đại và có điều kiện, môi trường để công chức, viên chức thể hiện tài năng của mình”, Bộ trưởng Nội vụ nhấn mạnh.