Ruộng kia nay đã thành ao, thành đường. Ảnh: Ngân Hà

Càng sửa, càng sai

Ngày 14/4/2007, lãnh đạo thôn Yên  Lâm (xã Bằng An) gồm Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn, kế toán và chủ nhiệm hợp tác xã nông nghiệp đã đơn phương lập và ký “Hợp đồng mua thầu ruộng của dân” mà không cần có ý kiến của bất cứ một người dân nào, với tổng diện tích 18.560m², bao gồm 14.217m² đất sản xuất nông nghiệp (đã giao lâu dài) của 38 hộ dân và 4.343m² đất công do tập thể quản lý. Nội dung “Hợp đồng” ghi rõ: “Giá mua: 200.000 đồng/sào/vụ, tính 11 vụ, thành tiền là 2.200.000 đồng. Hết năm 2012, nếu Nhà nước không chia lại ruộng thì tập thể thôn Yên Lâm phải trả lại diện tích đất đã mua để các hộ dân tiếp tục sản xuất bình thường”.

Sau khi mua ruộng của dân, ngày 20/3/2007, lãnh đạo thôn ký tiếp hợp đồng thứ 2, bán lại cho ông Nguyễn Văn Tuyên để nuôi trồng thủy sản. Có điều, thời hạn mua, bán đã được nâng lên đến 50 năm và giá cũng được đẩy lên 250.000 đồng/sào/năm. Ngoài ra, ông Tuyên còn được địa phương ưu ái hỗ trợ thêm 10 triệu đồng để thực hiện dự án.

Tổng số tiền thu được từ việc bán ruộng, đất là 981.517.900 đồng, nhưng thôn Yên Lâm chỉ chi trả cho 38 hộ dân tổng cộng 81.185,500 đồng, số còn lại được chia đều để sử dụng cho các nhu cầu của thôn và xã.

Sau khi có ý kiến “thẩm định” của Phòng Kinh tế, ngày 2/7/2007, Chủ tịch UBND huyện Quế Võ ban hành Quyết định số 1241/QĐ-UBND, phê duyệt dự án làm kinh tế trang trại của ông Nguyễn Văn Tuyên.

Do việc mua bán, chuyển giao ruộng đất là trái pháp luật nên ngay sau khi ông Tuyên triển khai thực hiện dự án, khiếu kiện đã bùng phát.

Ngày 28/7/2008, Chủ tịch UBND huyện Quế Võ buộc phải ban hành Quyết định thứ 2 mang số 1153/QĐ-UBND, đình chỉ thực hiện dự án. Nhưng, có lẽ vì “đâm lao, phải theo lao” nên trong các ngày 18/2, 5/3 và 16/3/2009, Đảng ủy, UBND xã Bằng An và Phòng Tài nguyên - Môi trường huyện Quế Võ lại liên tiếp có nghị quyết, tờ trình và ngày 7/4/2009, Chủ tịch UBND huyện Quế Võ lại ban hành Quyết định thứ 3, mang số 520/QĐ-UBND, cho phép ông Nguyễn Văn Tuyên được chuyển từ hình thức mua đất sang hình thức thuê đất trong thời hạn 50 năm để tiếp tục thực hiện dự án.

Khiếu kiện lại tiếp tục kéo dài mãi đến năm 2013, khi Thanh tra tỉnh Bắc Ninh vào cuộc, các sai phạm của lãnh đạo từ cấp thôn, cấp xã ở Bằng An và UBND huyện Quế Võ mới tiếp tục được làm rõ. Chủ tịch UBND huyện Quế Võ được giao xem xét, trả lại toàn bộ diện tích đất nông nghiệp của 38 hộ dân đã cho ông Nguyễn Văn Tuyên thuê làm trang trại trái các quy định pháp luật.

Đến lúc này, toàn bộ mặt bằng diện tích đất nông nghiệp kể trên đã bị phá vỡ, một phần bị “bê tông hóa”, không còn khả năng cày cấy. Vả lại, phần lớn trong gần 1 tỷ đồng thu của ông Nguyễn Văn Tuyên đã được thôn, xã biến thành đường làng và một số công trình phúc lợi công cộng khác. Bí thế, xã lại báo cáo huyện và huyện lại đồng ý cho xã sử dụng diện tích đất công ích 5% để trả cho dân và hiện đã có 8/38 hộ dân đồng ý nhận ruộng từ diện tích đất công ích này.

Việc “sửa sai” kể trên của lãnh đạo xã Bằng An và huyện Quế Võ lại càng… sai thêm, bởi Luật Đất đai hiện hành không cho phép sử dụng quỹ đất công ích 5% do UBND cấp xã quản lý vào việc giao lâu dài cho các hộ dân để sản xuất nông nghiệp hoặc nuôi trồng thủy sản.

Cần khởi tố vụ án hình sự

Liên quan đến những sai phạm tại thôn Yên Lâm, xã Bằng An, ở một câu chuyện khác, ngày 12/1/2006, Chủ tịch UBND huyện Quế Võ ban hành Quyết định số 20/QĐ-UBND, thu hồi và giao 13.515m² đất ở cho 118 hộ dân thôn Yên Lâm. Mặc dù không có tên trong danh sách được cấp đất, nhưng “bỗng dưng” lô đất số 208, tờ bản đồ số 15, diện tích 279m² lại thuộc quyền quản lý, sử dụng của vợ chồng ông bà Lê Thị Ngọc, Nguyễn Văn Thuyên (không phải công dân thôn Yên Lâm), còn người đóng tiền mua lô đất lại là… ông Nguyễn Văn Tác, Trưởng thôn Yên Lâm.

Vụ việc trôi đi trong im lặng. Mãi 6 năm sau, khi Thanh tra tỉnh Bắc Ninh vào cuộc mới được làm rõ. Thì ra, năm 2007, ông Nguyễn Văn Tuyên, Bí thư Chi bộ thôn Yên Lâm đăng ký mua lô đất này và đã nộp cho ông Tác 108.500.000 đồng. Mặc dù đã cấp trả ông Tuyên tới 3 phiếu thu, nhưng ông Tác vẫn “ém nhẹm” số tiền trên rồi lấy 75.280.000 đồng từ nguồn quỹ chung của thôn để… nộp bù!.

Cùng với việc biển thủ 108.500.000 đồng tiền bán đất công, Trưởng thôn Yên Lâm Nguyễn Văn Tác còn tự ý ký kết hợp đồng thi công xây dựng, thanh quyết toán, nghiệm thu, bàn giao toàn bộ hệ thống đường giao thông trong thôn, trị giá gần 1 tỷ đồng (cả 2 giai đoạn) với một “lão nông chi điền” là ông Nguyễn Văn Bộ mà “không thèm” xin ý kiến UBND xã, cũng không lập hồ sơ thiết kế và dự toán công trình theo luật định. Thậm chí, sau khi phát hiện vụ việc, UBND xã Bằng An đã yêu cầu dừng thi công, ông Tác cũng không chấp hành và vẫn cho thi công tới khi hoàn thiện, đồng thời thanh toán cho ông Bộ 837.180.000 đồng!

Sau “sự đã rồi” của Trưởng thôn Yên Lâm, thay vì xem xét, xử lý kỷ luật, thậm chí đề nghị xử lý về hình sự đối với người sai phạm, thì 2 đời Chủ tịch UBND xã Bằng An (ông Nguyễn Đức Khẩn và ông Nguyễn Văn Sen) đã kế tiếp nhau bắt tay với lãnh đạo Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện Quế Võ, lập một bộ hồ sơ khống dự án đường giao thông nông thôn thôn Yên Lâm với Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Trường Thịnh, tạo điều kiện cho công ty này “rút ruột” ngân sách 150.000.000 đồng.

Sai phạm nghiêm trọng là thế, nhưng Thanh tra tỉnh Bắc Ninh đã “giơ cao, giáng khẽ”, chỉ thu hồi tiền (tổng cộng 2 khoản là 258.500.000 đồng) về tài khoản tạm giữ, đồng thời “đề nghị các cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân có liên quan”.

Đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh chỉ đạo Chủ tịch UBND huyện Quế Võ, cấp ủy, chính quyền xã Bằng An dừng ngay việc sử dụng nguồn đất dự trữ 5% vào việc “trả nợ” cho dân, có phương án bồi thường thỏa đáng quyền lợi các hộ nông dân mất đất sản xuất, đồng thời chỉ đạo Thanh tra tỉnh Bắc Ninh chuyển hồ sơ vụ việc sang Cơ quan Cảnh sát điều tra để xem xét, xử lý theo luật định các hành vi cố ý làm trái, tham ô, lập khống hồ sơ bòn rút ngân sách Nhà nước của ông Nguyễn Văn Tác, nguyên Trưởng thôn Yên Lâm, các cá nhân là lãnh đạo UBND xã Bằng An và lãnh đạo các cơ quan chức năng huyện Quế Võ có liên quan.

Ngân Hà