Bà Bùi Kim Bình (đại diện nguyên đơn) kháng cáo bản án sơ thẩm và yêu cầu cấp phúc thẩm tuyên hủy các GCNQSDĐ đã thế chấp ngân hàng. Ảnh: Chu Tuấn

Tại Bản án sơ thẩm (lần 2) số 03/2023/DS-ST ngày 16/1/2023, TAND tỉnh An Giang nhận định: Quá trình sử dụng, bà Ngô Thị Quạ tự ý đăng ký kê khai được cấp GCNQSDĐ số 00219hK (không xác định được ngày cấp), diện tích 5.004m² (thửa 273, 274, tờ bản đồ số 2), bao trùm cả phần đất phía ngoài cặp lộ thuộc quyền sử dụng của bà Xuyến.

Xét việc cấp GCNQSDĐ cho bà Quạ là sai đối tượng (đang có nhiều hộ ở nhờ trên đất nhưng không thể hiện vị trí nhà cũng như ý kiến trình bày của họ); sai về hình thức (không thể hiện ngày cấp); sổ địa chính lưu giữ tại UBND xã An Phú, huyện Tịnh Biên ghi tên Ngô Thị Hoa mà không có tên Ngô Thị Quạ. Không có hồ sơ khai thuế do Chi cục Thuế lưu giữ, hồ sơ không được bảo quản theo đúng quy định. Do đó, hội đồng Xét xử (HĐXX) đã chấp nhận yêu cầu hủy GCNQSDĐ cấp lần đầu cho bà Quạ và các GCNQSDĐ có được từ giao dịch chuyển nhượng giữa bà Quạ với những người đang đứng tên giấy, ngoại trừ các GCNQSDĐ đã thế chấp vay ngân hàng.

Các GCNQSDĐ đã thế chấp ngân hàng gồm: GCNQSDĐ số 02365hK, cấp ngày 27/11/2001 tờ bản đồ số 23, thửa số 13, diện tích 896,3m² cấp cho ông Cao Hùng Sơn, bà Ngô Thị Ngởi đứng tên; GCNQSDĐ số H0781hK cấp ngày 16/6/2008, thửa số 40, tờ bản đồ số: 23, diện tích: 159,9m², cấp cho ông Ngô Phương Sang, Trần Thị Oanh đứng tên; GCNQSDĐ số CH02347 cấp ngày 20/8/2013, diện tích 617,8m² cấp bà Ngô Thị Thẳng và ông Đường Minh Thuận đứng tên và GCNQSDĐ số CHO2348 cấp ngày 20/8/2013, diện tích 339m² cấp cho bà Ngô Thị Thẳng và ông Đường Minh Thuận đứng tên.

TAND tỉnh An Giang cho rằng, do các ngân hàng thực hiện giao dịch cho các hộ này vay thế chấp tài sản là QSDĐ tuân thủ hình thức và nội dung, nhằm bảo đảm thực hiện nghĩa vụ tài sản, là giao dịch hợp pháp nên ngân hàng là người thứ ba ngay tình được pháp luật bảo vệ quyền về tài sản đối với giao dịch có bảo đảm.

Người thân của bà Ngô Thị Xuyến bên phần đất đang tranh chấp. Ảnh: Chu Tuấn

Trước kết quả này, bà Bùi Kim Bình (đại diện cho nguyên đơn - bà Ngô Thị Xuyến) cho biết, vụ án tranh chấp đất được UBND huyện Tịnh Biên thụ lý, giải quyết từ năm 2013; năm 2015 tòa án huyện Tịnh Biên đã thụ lý, xét xử, cho đến thời điểm hiện này chưa xong. Cả 3 trường hợp đem thế chấp, đăng ký giao dịch bảo đảm để vay vốn tại ngân hàng đều nằm trong thời điểm đang giải quyết tranh chấp, có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Do đó, nội dung không hủy các GCNQSDĐ đã thế chấp vay ngân hàng là chưa phù hợp, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn, nên cần bị hủy bỏ.

Luật sư Nguyễn Đức Phương - Văn phòng Luật sư Thiên Dương, Chi nhánh TP HCM, thuộc Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, GCNQSDĐ số H0781hK cấp cho ông Ngô Phương Sang, Trần Thị Oanh đứng tên, được thế chấp tại ngân hàng theo hợp đồng thế chấp ký ngày 30/9/2020, khi phần đất thế chấp nằm trong tổng diện tích đất có tranh chấp và đang trong thời gian giải quyết tranh chấp giữa bà Xuyến và bà Quạ.

Còn GCNQSDĐ số CH02347 và số CHO2348 cấp ngày 20/8/2013 cho ông Đường Minh Thuận và bà Ngô Thị Thắng được thế chấp ngân hàng vào ngày 16/11/2017, đăng ký giao dịch bảo đảm ngày 17/11/2017. 2 GCNQSDĐ này đều được cấp trong thời điểm đang giải quyết tranh chấp.

“Cả 3 GCNQSDĐ này có cùng đặc điểm với các GCNQSDĐ đã bị TAND tỉnh An Giang hủy do các giấy chứng nhận này cùng có nguồn gốc là nhận chuyển nhượng từ bà Quạ, trong khi GCNQSDĐ lần đầu cấp cho bà Quạ đã được kết luận là cấp sai đối tượng vì đang có nhiều hộ ở nhờ trên đất nhưng hồ sơ không thể hiện vị trí nhà cũng như không có ý kiến của họ; sai về hình thức, không thể hiện ngày cấp; không có hồ sơ khai thuế; hồ sơ cấp giấy cho bà Quạ không được lưu tại cơ quan có thẩm quyền…”, luật sư Nguyễn Đức Phương phân tích.

Luật sư Nguyễn Đức Phương cũng cho rằng: “Các ngân hàng khi ký kết hợp đồng thế chấp trong 3 trường hợp nêu trên đều có vi phạm vì giao dịch đảm bảo đối với tài sản đang diễn ra tranh chấp kéo dài, không thể coi là trường hợp tham gia của bên thứ 3 ngay tình theo quy định của Luật Dân sự nên việc tòa án cấp sơ thẩm không hủy 3 GCNQSDĐ trên là không phù hợp, trái quy định pháp luật và làm ảnh hưởng tới quyền lợi của nguyên đơn…”

Bà Bùi Kim Bình cũng cho biết, nội dung bản án sơ thẩm tuyên công nhận quyền sử dụng đất cho các hộ ở nhờ là chưa phù hợp. Bà Bình mong muốn tại phiên phúc thẩm, HĐXX sẽ xem xét lại việc công nhận quyền sử dụng đất cho các hộ ở nhờ trên đất của nguyên đơn theo hướng công nhận quyền sử dụng đất cho nguyên đơn và các hộ ở nhờ nếu có nhu cầu nhận chuyển nhượng phần đất ở nhờ thì cùng thống nhất, thương lượng về giá và vị trí để nhận chuyển nhượng theo quy định của pháp luật...

Ngày 10/7/2023, TAND Cấp cao tại TP HCM đã ban hành Quyết định số 1769/2023/QĐ-PT đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm.

Ngày 18/8/2023, TAND Cấp cao tại TP HCM đã mở phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ án. Tuy nhiên, do có người trong hàng thừa kế của bị đơn mất nên tòa cấp phúc thẩm đã tuyên bố kéo dài phiên xét xử để đương sự bổ sung tài liệu, chứng cứ…

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin vụ việc.