Nhiều điểm kè bê tông không kết nối và bị hổng cả phần móng dọc tuyến kênh. Ảnh: Nguyên Phê

Năm 2017, UBND tỉnh Gia Lai có quyết định phê duyệt đầu tư dự án (DA) công trình thủy lợi Plei Keo với kinh phí hơn 41,5 tỷ đồng. Đến năm 2018, UBND tỉnh tiếp tục phê duyệt DA hệ thống kênh dẫn của thủy lợi Plei Keo với tổng kinh phí 77,7 tỷ đồng, trong đó, nguồn vốn ngân sách Trung ương là 70 tỷ đồng, còn lại ngân sách huyện hơn 7,7 tỷ đồng. Thời gian thực hiện hệ thống kênh dẫn của DA trong năm 2018 - 2019. Như vậy, công trình này có tổng số vốn hơn 119 tỷ đồng, khi đi vào hoạt động sẽ tưới tiêu khoảng 500ha cây trồng của người dân xã Ayun, huyện Chư Sê.

DA được giao cho UBND huyện Chư Sê làm chủ đầu tư. UBND huyện chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung DA, các giải pháp kỹ thuật, đảm bảo an toàn, chất lượng, hiệu quả kinh tế. Là DA trọng điểm và ý nghĩa, làm thay đổi vùng “rốn hạn” này, thỏa niềm mong ước về nguồn nước tưới, biến vùng đất khô cằn quanh năm trở thành những cánh đồng từ 1 vụ thành 2 vụ lúa. Từ đó, nỗi lo về an ninh lương thực của hơn 800 hộ dân và 3.000 nhân khẩu, mà đa phần là người đồng bào dân tộc thiểu số Gia Rai và Ba Na, cũng dần được hạn chế...

Đến nay, tuy công trình đã hoàn thành, chưa bàn giao, nhưng trên thực tế, tại hệ thống kênh dẫn nước với kênh chính dài 560m được tách thành 2 tuyến kênh (kênh N1, N2, có tổng mức đầu tư hơn 77 tỷ đồng) xuất hiện nhiều điểm bị hư hỏng nặng.

Dọc theo tuyến kênh N1, chúng tôi ghi nhận nhiều vị trí bê tông bị nứt, sau đó được trám bằng lớp xi măng mỏng. Đoạn kênh đi qua làng Achông (Ayun), vị trí nối giữa ống dẫn nước (xi phông) với kênh máng bê tông bị vỡ thành từng mảng lớn, lộ ra sau vài trận mưa. Cũng trên tuyến kênh này, hàng trăm thanh sắt nằm trên các trụ bê tông ngang tầm mắt, gây nguy hiểm cho người dân khi đi ngang qua.

Trên tuyến kênh N2, xuất hiện nhiều điểm nối giữa ống dẫn nước và kênh máng bị hư hỏng. Thậm chí, nhiều điểm đất xung quanh bị sụt lún, khiến kênh dẫn nước hẫng cả phần đáy và có thể gãy đổ bất cứ lúc nào. Tại các điểm sụt lún gây hổng đất nền xung quanh kênh, lỗ hổng lớn đến mức người lớn có thể chui vào lọt.

Tại một điểm kè bê tông chỉ được đắp một lớp xi măng mỏng, mưa xuống trồi cả đất lên. Chưa kể, nhiều phần bê tông khác ở các điểm đấu nối, thanh giằng, nắp đậy kém chất lượng, chỉ trải qua nắng mưa chưa được bao lâu đã trơ cả lõi sắt, thép...

Dọc theo tuyến kênh chính, nhiều điểm bị gãy nứt, đất đá vùi lấp hết phần kênh có nguy cơ ngăn dòng chảy của kênh và phá vỡ nhiều đoạn.

Từ các điểm sụt lún này bộc lộ ra những vấn đề ảnh hưởng đến chất lượng công trình, nhất là nền đất bị yếu... và lo ngại của đông đảo người dân về chất lượng công trình xây dựng là có thật.

“Có hệ thống thủy lợi phục vụ tưới tiêu, bà con mừng lắm, giờ có thể trồng 2 vụ lúa là bà con đỡ phải lo cái ăn rồi. Nhưng nhìn nó hư hỏng, bà con mình buồn lắm, xót lắm. Chỉ mong chờ công trình này làm tốt để bà con có nước tưới cho cây lúa thôi” - một người dân làng Pă Leng (xã Ayun) chia sẻ.

UBND huyện Chư Sê đã có biên bản xác nhận Cty TNHH Xây dựng Nghĩa Thành đã hoàn thành 100% khối lượng xây lắp hạng mục kênh dẫn công trình thuỷ lợi Plei Keo với giá trị 64 tỷ đồng, và đề nghị Kho bạc Nhà nước chi 63,9 tỷ đồng từ vốn ngân sách Trung ương cấp để trả cho đơn vị thi công. Như vậy, tại hạng mục này, chỉ còn giữ lại khoảng 100 triệu đồng của nhà thầu.

Lãnh đạo Cty TNHH Xây dựng Nghĩa Thành (đơn vị thi công, trụ sở tại Quảng Nam) cho biết, công trình hoàn thành từ cuối năm 2019, nhưng do ảnh hưởng mưa gió, dịch bệnh, nên chưa bàn giao được. Việc kênh dẫn bị hỏng là do tuyến kênh chủ yếu đi dọc sườn núi. Trong thời gian tới sẽ khắc phục những vị trí bị hư hỏng và tiến hành bàn giao.

Chủ đầu tư công trình trong giai đoạn này là UBND huyện Chư Sê (thời điểm ông Nguyễn Hồng Linh làm Chủ tịch UBND huyện).

Như Báo Thanh tra đã thông tin, nhiều lần bị UBND tỉnh Gia Lai yêu cầu chấn chỉnh việc chậm trễ trong giải quyết khiếu nại của người dân địa phương về bồi thường, giải phóng mặt bằng tại một số DA trên địa bàn huyện, nhưng vẫn không thực hiện nghiêm, ngày 5/8/2020, UBND tỉnh có quyết định điều động ông Linh về làm Phó Giám đốc Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Gia Lai.

Trước thực trạng công trình thủy lợi chưa bàn giao đã hỏng, UBND tỉnh Gia Lai đã có văn bản chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng chủ đầu tư và các đơn vị liên quan khẩn trương kiểm tra, làm rõ hư hỏng tại công trình thủy lợi Plei keo và xử lý theo thẩm quyền, báo cáo kết quả về UBND tỉnh.

Ngày 11/9, ông Nguyễn Hồng Hà, Bí thư Huyện ủy Chư Sê cho biết, đã chỉ đạo Ban Quản lý DA đầu tư xây dựng huyện Chư Sê thuê đơn vị kiểm định chất lượng độc lập, để kiểm tra chất lượng công trình thủy lợi Plei Keo. Đơn vị được chọn thuê kiểm định chất lượng xây dựng thuộc Đại học Đà Nẵng.

“Mục đích là để kiểm tra chất lượng thi công có đạt hay không. Kết quả kiểm định sẽ công khai toàn bộ. Việc chỉ đạo này xuất phát từ thực tế, vì đây là công trình lớn, chưa nghiệm thu đã hư hỏng nặng” - ông Hà thông tin thêm.

Nguyên Phê