Ông Phạm Huỳnh Sơn cho biết có nhà ở thôn Quang Nam 4 đã xây dựng từ hàng chục năm nay. Ảnh: N.P

Tiếp chúng tôi trong căn nhà tạm bợ nhưng gắn bó hàng chục năm nay, ông Phạm Huỳnh Sơn, Chi hội phó Chi hội Nông dân thôn Quang Nam 4 tâm sự: “Tôi nhập ngũ rồi ra quân tại phường Hoà Hiệp Nam (quận Liên Chiểu, Đà Nẵng), sau đó vì kế sinh nhai phải tìm về Quang Nam 4, Hoà Liên cất công khai hoang đất, dựng nhà để ổn định cuộc sống cùng vợ con đến nay đã hàng chục năm trời. Thế nhưng gia đình không được lắp điện, nước sinh hoạt vì không có giấy xác nhận nhà ở; phải lắp nhờ của Hợp tác xã Sản xuất Hoa Vân Dương (HTX Vân Dương) nằm cạnh đó.

Nay có dự án (DA) khu tái định cư Tân Ninh (giai đoạn 1) do Ban Quản lý Khu công nghệ cao và các khu công nghệ TP Đà Nẵng làm chủ đầu tư, triển khai ngay khu vực này. Ban Giải phóng mặt bằng huyện Hoà Vang đã về đo đạc, kiểm đếm nhà cửa, tài sản, đất đai của tất cả các hộ dân ở đây để xúc tiến đền bù, tái định cư. Vừa qua, UBND xã Hoà Liên lại cho lực lượng chức năng lập biên bản vi phạm hành chính và ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với lý do xây dựng nhà trái phép trên đất nông nghiệp. UBND xã còn ra 5 quyết định cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả, làm người dân hoang mang khi họ có nhà ở ổn định, không tranh chấp...".

Theo tìm hiểu của chúng tôi, khu vực DA khu tái định cư Tân Ninh hiện nay, trước đây vào năm 2014 công bố là DA HTX Vân Dương rồi không triển khai.

Đến năm 2015, tiếp tục công bố là DA của HTX Vân Dương, rồi bỏ hoang.

Năm 2018, lại công bố thực hiện DA đường gom dân sinh; công tác đo đạc, kiểm đếm xong cũng không thực hiện.

Gần nhất là năm 2020, được công bố làm DA khu tái định cư Tân Ninh cho đến nay.

Người dân trong khu vực phản ánh, điện, nước sạch chỉ có vài nhà được ký hợp đồng sử dụng do có giấy tờ xác nhận nhà ở của chính quyền địa phương; còn lại phải dùng “ké” của người khác mà nhiều nhất là HTX Vân Dương với giá dịch vụ. Riêng đất sản xuất bình quân mỗi hộ có từ 150 - 400m² trồng lúa, nhưng từ năm 2014 khi thi công đường cao tốc La Sơn - Tuý Loan đã làm đất, đá sạt lở tràn xuống ruộng, nước tưới không có nên đành bỏ hoang hoá; nguồn lương thực chính của người dân bị đứt gãy, thiếu thốn…

Nhiều hộ dân trong khu vực bức xúc phản ánh với báo chí. Ảnh: N.P

 Theo ý kiến người dân, có nhà xây dựng trước hàng chục năm nay, có nhà mới xây, có nhà xây kiên cố 2 tầng, nhà được xác nhận quy chủ; có hộ đã có 2 -3 thế hệ cùng sinh sống… Chính quyền và lực lượng chức năng của xã không kiểm tra, ngăn chặn gì; đến nay kiểm đếm, quy chủ và chưa nhận tiền đền bù thì xã ra lệnh cưỡng chế…

Trao đổi về câu chuyện trên, ông Ngô Thanh Tâm, Phó Chủ tịch UBND xã Hoà Liên cho biết, để ra quyết định cưỡng chế thì dựa trên cơ sở là dân tự xây nhà trên đất nông nghiệp; địa chính xã tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính, sau đó xã ra quyết định cưỡng chế 5 trường hợp ban đầu, là do sau khi công bố quy hoạch, tiến hành quay phim hiện trường nhưng một số hộ tự ý xây nhà cấp 4 để đối phó. Qua tuyên truyền, vận động, đến nay đã có 2 hộ dân là Ngô Văn Dư và Ngô Quý tự nguyện tháo dỡ công trình.

“Quan điểm của xã là vận động, mời làm việc trước, hỗ trợ kinh phí để người dân tự tháo dỡ tránh gây thiệt hại tài sản. Vì an dân nên chính quyền không mong muốn cưỡng chế, đối đầu với người dân; còn người dân phải biết cái sai của họ. Nếu xã cưỡng chế sai thì dân khởi kiện là chuyện bình thường…”, ông Tâm nói.

Ông Tâm cho biết thêm, có một số hộ dân trong diện này sẽ được hội đồng đền bù giải phóng mặt bằng tiếp xúc và có hướng giải quyết cụ thể.

Vì sao người dân xây dựng nhà ở trái phép kéo dài nhiều năm mà chính quyền không kiểm tra, ngăn chặn ngay từ đầu để tránh gây thiệt hại kinh tế về sau? Trả lời câu hỏi của PV, ông Tâm cho rằng, tình trạng trên đã trải qua nhiều đời Chủ tịch UBND xã để lại như bây giờ.

Như vậy, nguyên nhân xảy ra tình trạng xây dựng nhà trái phép trên đất nông nghiệp tại Quang Nam 4 là do sự buông lỏng trách nhiệm từ phía chính quyền địa phương kéo dài nhiều năm. Hậu quả là, các quy định của pháp luật về đất đai và trật tự xây dựng không được thực thi nghiêm và kéo theo đó là người dân bị thiệt hại tiền bạc, tài sản; dễ phát sinh “điểm nóng” về khiếu kiện đền bù, giải toả…

Đề nghị lãnh đạo huyện Hoà Vang, TP Đà Nẵng xem xét trách nhiệm của các cán bộ liên quan trong các sai phạm trên, xúc tiến triển khai hoàn chỉnh dự án mới và cân nhắc nguyện vọng của người dân Quang Nam 4 là được đền bù, giải toả, tái định cư để ổn định cuộc sống lâu dài.