DA KDL Thiên Đàng sau nhiều lần gia hạn tiến độ nhưng đến nay chưa làm xong. Ảnh: N.P

DA được Ban Quản lý Khu công nghiệp Dung Quất (sau này là Ban Quản lý Khu kinh tế Dung Quất và các Khu công nghiệp Quảng Ngãi, gọi tắt là BQL) cấp giấy chứng nhận đầu tư từ năm 2005. Đến năm 2008, nhà đầu tư DA được giao đất, với tổng diện tích hơn 106ha. KDL Thiên Đàng được chia làm 2 giai đoạn đầu tư xây dựng hạ tầng.

Sau khi đầu tư giai đoạn I có quy mô hơn 32ha, do bị ảnh hưởng của bão số 9 năm 2009, nên nhiều hạng mục công trình bị hư hỏng. Đối với giai đoạn II từ năm 2007, nhà đầu tư chỉ triển khai một số ít hạng mục theo quy hoạch được duyệt; Tỉnh ủy, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã nhiều lần có văn bản chỉ đạo xử lý, cho chủ trương điều chỉnh DA… Tuy nhiên, nhà đầu tư không thực hiện cho đến khi tiến hành thanh tra toàn bộ DA (năm 2021).

Theo quan sát của chúng tôi tại hiện trường, DA chỉ xây được một số hạng mục giai đoạn 1, gồm: Nhà nghỉ, biệt thự, nhà ở công nhân, nhà hàng hải sản… nhưng đã hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng; nhiều hạng mục bỏ hoang không sử dụng. Riêng khu vực cảnh quan, kè đá ven biển đã bị sóng đánh sập, nham nhở nhiều vết nứt, sụt lún; rác rưởi xâm nhập vào.

Trước diễn biến trì trệ của DA, ngày 11/4/2018, Thường trực Tỉnh uỷ Quảng Ngãi đã tổ chức kiểm tra thực địa và có kết luận thống nhất chủ trương đầu tư, khảo sát, lập điều chỉnh, bổ sung quy hoạch 1/500 DA KDL Thiên Đàng phù hợp với tình hình mới; báo cáo Ban Thường vụ Tỉnh uỷ cho ý kiến. Thời gian hoàn thành chậm nhất trước ngày 30/6/2018.

Dù đã được hướng dẫn hoàn chỉnh hồ sơ, thủ tục để làm cơ sở điều chỉnh DA nhưng nhà đầu tư vẫn không thực hiện với nhiều lý do như thay đổi pháp nhân, nhân sự… và tiếp tục xin gia hạn. Mãi đến khi UBND tỉnh chuẩn bị thanh tra toàn DA thì nhà đầu tư mới nộp hồ sơ điều chỉnh DA và BQL trả lời là tạm thời chưa thể cho điều chỉnh DA vì chờ kết quả thanh tra.

Nhiều công trình, hạng mục xuống cấp, hư hỏng. Ảnh: N.P

Kết luận thanh tra của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi nêu rõ: Từ năm 2009 đến nay, nhà đầu tư đã có 4 văn bản cam kết đưa DA vào hoạt động (tại các năm 2012, 2014 - 2015, 2017 và năm 2019); nhưng đều không thực hiện đúng nội dung cam kết.

Trong quá trình triển khai thực hiện DA 16 năm qua, nhà đầu tư mới triển khai đầu tư giai đoạn 1 với diện tích hơn 324 ngàn m² đất và đưa vào hoạt động; còn giai đoạn 2 chỉ triển khai bồi thường giải phóng mặt bằng và một số ít hạng mục công trình trên diện tích 741 ngàn m² đất. Việc vi phạm tiến độ đầu tư từ năm 2009 đến năm 2020, dù đã nhiều lần xử lý, giải quyết thủ tục điều chỉnh DA nhưng đều không có kết quả khả quan.

Trong thời gian này, BQL không lập các thủ tục xử lý vi phạm theo đúng quy định của Luật Đầu tư năm 2005, 2014; dẫn đến hệ lụy là dù DA tiếp tục vi phạm tiến độ đầu tư nhưng căn cứ Luật Đầu tư năm 2020 (có hiệu lực thi hành đầu năm 2021) thì việc xử lý chấm dứt DA hiện nay càng khó khăn hơn.

Theo kết luận thanh tra, còn nhiều vi phạm tại DA trên xuất phát từ các cơ quan quản lý Nhà nước liên quan…

Cụ thể: Sở Tài nguyên và Môi trường cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để xây dựng KDL sinh thái Thiên Đàng bốn mùa với mục đích sử dụng đất là đất khu công nghiệp là không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất; không đúng quyết định giao đất của BQL là đất sản xuất - kinh doanh.

DA chưa thực hiện xong đền bù, giải phóng mặt bằng nhưng BQL bàn giao lại đất thực địa cho nhà đầu tư là không đúng quy định.

Đối với 4 khu đất gồm: KDL Thiên Đàng mùa Xuân, mùa Hè, mùa Thu và mùa Đông; tính từ thời điểm phải hoàn thành DA (cuối năm 2012 đến đầu năm 2019) thì tiến độ sử dụng đất chậm 72 tháng; nhà đầu tư không phát sinh đơn gia hạn sử dụng đất; nhưng BQL không xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý theo quy định.

Ngay cả khi phát hiện vi phạm pháp luật về đầu tư của DA lần 2 (năm 2013), BQL cũng không xử lý cương quyết…

Do buông lỏng quản lý, nhất là kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm dẫn đến hiện nay không đủ cơ sở, điều kiện về pháp lý để chấm dứt ngay DA… Trách nhiệm này thuộc về BQL.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi đã chỉ đạo, DA nhiều lần vi phạm pháp luật và hiện nay nhà đầu tư không tự nguyện ngừng hoạt động của DA và cũng không tự nguyện chấm dứt hoạt động của DA theo quy định; yêu cầu Trưởng BQL chủ trì, phối hợp với Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, UBND huyện Bình Sơn căn cứ quy định của pháp luật và Kết luận thanh tra này để xem xét, áp dụng các biện pháp xử lý, giải quyết tất cả các vấn đề phát sinh của DA. Trường hợp vượt quá thẩm quyền thì báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh xem xét, xử lý.

Yêu cầu Trưởng BQL chỉ đạo xây dựng báo cáo kiểm điểm các hạn chế, khuyết điểm liên quan đến trách nhiệm của lãnh đạo BQL.

Tổ chức kiểm điểm trách nhiệm các cá nhân có sai sót, khuyết điểm để rút kinh nghiệm, không để xảy ra sai sót tương tự trong tham mưu quản lý Nhà nước về DA đầu tư trên địa bàn Khu kinh tế Dung Quất và các Khu Công nghiệp Quảng Ngãi.

Đến nước này, chủ đầu tư DA ngỏ lời xin tiếp tục triển khai DA vì đã đầu tư hàng ngàn tỷ đồng, nhưng xem ra rất khó khăn; bởi các quyết định đã được Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi cân nhắc, nhấn mạnh trong Kết luận thanh tra nêu trên.

Đây cũng là bài học chung cho tình trạng “xí phần” DA rồi chây ì không triển khai thực hiện theo đúng tiến độ đầu tư đã cam kết.