Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên trả lời chất vấn về xăng dầu. Ảnh: P.Thắng

Đang tiến hành thanh tra về xăng dầu

Nêu thực trạng hiện nhiều cây xăng tại Hà Nội, TP HCM không bán hoặc bán nhỏ giọt gây bức xúc trong dư luận, đại biểu Lê Hoàng Anh (Gia Lai) hỏi, “Thanh tra Chính phủ đã chỉ đạo thanh tra đột xuất về xăng dầu tại hai TP lớn này hay chưa?”.

Đại biểu Hoàng Anh cũng chuyển câu hỏi này đến Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên.

Trả lời, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, Thanh tra Chính phủ đang tiến hành thanh tra về xăng dầu theo chỉ đạo của Thủ tướng.

“Việc này cũng góp phần với Bộ Công Thương chỉ ra những tồn tại, hạn chế để đảm bảo bình ổn giá xăng dầu”, Tổng Thanh tra nói.

Ở vị trí điều hành, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị Bộ trưởng Công Thương trả lời thêm về thực trạng thiếu xăng dầu tại TP HCM, Hà Nội những ngày gần đây.

Bộ trưởng Công thương cho hay, trước đó đã báo cáo tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội ngày 28/10. Đến nay những vấn đề đã báo cáo gắn với thực trạng, nguyên nhân và giải pháp “còn nguyên giá trị”.

Tuy nhiên, theo ông, những ngày qua thị trường thế giới, trong nước có những diễn biến mới.

Cụ thể, nguồn cung xăng dầu thế giới ngày càng khan hiếm. Châu Âu và các nền kinh tế lớn gia tăng thu mua lượng dầu hiện có từ các nguồn cung chính là OPEC+ và Nga. Đặc biệt, sát ngày 25/11 - thời điểm phương Tây áp lệnh trừng phạt lần thứ 8 lên Nga, trong đó cấm tuyệt đối mua bán xăng dầu của Nga với những nước thuộc điều chỉnh của phương Tây.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, Thanh tra Chính phủ đang tiến hành thanh tra về xăng dầu theo chỉ đạo của Thủ tướng. Ảnh: Đ.X

Thêm đó, tỷ giá ngoại tệ mạnh để nhập khẩu lượng xăng dầu này liên tục thay đổi về tỉ giá, tăng 0,75 điểm % trong tuần qua và dự báo tiếp tục điều chỉnh lên ngưỡng 4,25% với đồng USD và trên dưới 5% với đồng Euro, gây khó khăn cho doanh nghiệp nhập khẩu.

Việc tiếp cận vốn, ngoại tệ để bảo lãnh nhập, hỗ trợ thanh toán của doanh nghiệp đầu mối và thương nhân phân phối theo ông Diên cũng còn khó khăn.

Vì thế, Bộ trưởng Công thương nói, tình trạng đứt gãy cục bộ nguồn cung diễn ra thêm ở một số nơi, nhất là thành phố lớn, đông dân cư.

“Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành vào cuộc và sự phối hợp giữa các ngành chức năng đã tốt hơn”, ông Diên nói.

Tranh luận: “xăng dầu hiện nay vẫn đang hỗn loạn”

Bộ trưởng thông tin, chiều qua (4/11), Bộ Tài chính đã dự kiến điều chỉnh phương án chi phí cho doanh nghiệp xăng dầu và Bộ Công Thương đã có ý kiến đồng thuận.

“Không có gì thay đổi, các chi phí phát sinh trong kinh doanh xăng dầu sẽ được cập nhật vào kỳ điều hành ngày 11/11 tới, sẽ tháo gỡ tình hình hiện nay”, ông Diên nhấn mạnh.

Phía Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo các ngân hàng thương mại xem xét, giải quyết cụ thể với các doanh nghiệp đang khó khăn trong tiếp cận vốn, bảo lãnh thanh toán.

Bộ Công Thương cũng chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tăng kiểm tra, giám sát và xử lý trường hợp vi phạm; đề nghị chính quyền địa phương cùng vào cuộc, xử lý dứt điểm tình hình các cây xăng trên địa bàn.

Ông Diên hy vọng với những nỗ lực từ các cấp, ngành, tình hình thị trường xăng dầu tới đây “cơ bản được giải quyết”.

Vẫn theo Bộ trưởng Công thương, dù nguồn cung trong nước từ các nhà máy lọc dầu đáp ứng được 80%, song do chịu tác động lớn của thế giới nên dầu thô sản xuất xăng dầu cũng phải nhập khẩu đến 50%, còn lại 20% xăng dầu phải nhập khẩu.

Ông vẫn khẳng định, đến nay sản lượng sản xuất trong nước và nhập về đạt 86% nên nguồn cung ở các doanh nghiệp, dự trữ thương mại là hoàn toàn đảm bảo.

Dự báo GDP đầu năm tăng 6,5%, trong khi kết quả đạt được dự kiến là 8%, nhu cầu xăng dầu tăng thêm nên Bộ Công Thương phải yêu cầu các đơn vị tăng thêm sản lượng 20% cung ứng cho thị trường.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) tranh luận. Ảnh: P.Thắng

Không bằng lòng với giải trình của Bộ trưởng Công thương, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) giơ biển tranh luận.

Dù đánh giá cao nỗ lực của Bộ Công thương trong việc khắc phục những rối loạn của thị trường xăng dầu thời gian qua, nhưng ông Trí, “xăng dầu hiện nay vẫn đang hỗn loạn”.

Ông Trí cho hay, cử tri phản ánh theo Nghị định 95 giá xăng dầu được xác định trên cơ sở giá bình quân 10 ngày trước là không phù hợp. Trong khi vừa qua Bộ Công Thương cấp phép “tràn lan” với 36 thương nhân đầu mối và trên 300 thương nhân phân phối. Vì vậy, ông đề nghị Bộ Công Thương xem xét, xử lý.

Hệ thống kinh doanh xăng dầu "đa tầng nấc và rất rối" làm tăng chi phí

Trả lời ngay sau đó, Bộ trưởng Bộ Công Thương khẳng định việc điều hành xăng dầu thực hiện theo các quy định hiện hành. Theo đó, Nghị định 95 quy định 10 ngày điều chỉnh giá xăng dầu 1 lần. Căn cứ điều chỉnh là tính giá bình quân 10 ngày trước của thị trường thế giới.

Tuy nhiên, đó là trong điều kiện bình thường, thời điểm ban hành Nghị định 95 sửa đổi Nghị định 83.

“Thị trường xăng dầu rất dị biệt trong bối cảnh thế giới hỗn loạn thế này, cho nên Nghị định 95 đã bộc lộ những khiếm khuyết”, ông Diên cho biết, Chính phủ đã giao nghiên cứu sửa đổi Nghị định 95.

Toàn cảnh phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Ảnh: P.Thắng

Về vấn đề cấp phép, ông Diên cho biết, việc cấp phép được thực hiện thực hiện theo Nghị định 83 và Nghị định 95. Từ khi ông nhận nhiệm vụ đến nay “không cấp thêm và chỉ có cấp đổi giấy phép”. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp đã chứng minh đủ điều kiện, nên hiện có hàng chục bộ hồ sơ “đặt trên bàn” lãnh đạo bộ để xin cấp phép.

Bộ trưởng Diên cũng nhìn nhận, hệ thống kinh doanh "đa tầng nấc và rất rối", gây nên việc tăng chi phí, cộng vào giá bán lẻ. Do đó, trong hướng sửa đổi tới đây phải sắp xếp lại hệ thống, có thể phải tính toán, không cần nhiều quá nhiều đầu mối...

Ông Diên nói thêm, Chính phủ cũng yêu cầu các bộ, ngành nghiên cứu, sửa đổi quy định để điều hành giá xăng dầu trong nước sát tình hình thực tế hơn. Nếu 10 ngày không phù hợp thì có thể rút thời gian điều hành xuống còn 5 ngày cho sát hơn với tình hình thực tiễn.

Trước những giải trình của Bộ trưởng Diên, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị bộ trưởng sớm tham mưu cho Chính phủ để sớm giải quyết những bất cập, vướng mắc trên thị trường xăng dầu hiện nay.