Nhà máy sản xuất xăng sinh học tại huyện Tam Nông (Phú Thọ) có công suất thiết kế 100 triệu lít xăng sinh học nhiên liệu/năm đang tạm ngừng xây dựng. Ảnh: Trần Quý

Để hiện thực hoá lộ trình trên, Văn phòng Chính phủ vừa có Thông báo 173/TB-VPCP kết luận của Thủ tướng Chính phủ về phương án giá xăng sinh học và lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn NLSH với nhiên liệu truyền thống.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu thực hiện việc đưa xăng sinh học vào thị trường theo đúng lộ trình đã xác định tại Quyết định số 53/2012/QĐ-TTg ngày 22/11/2012 của Thủ tướng Chính phủ. 

Thủ tướng Chính phủ cũng cho phép tiếp tục kinh doanh, cung ứng sản phẩm xăng khoáng (Ron 92, Ron 95) cùng với xăng sinh học (E5, E10) theo lộ trình giảm dần thích hợp.

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Công thương xây dựng phương án thành lập Quỹ Khuyến khích phát triển NLSH và tạo cơ chế thu thêm từ các loại xăng khoáng (Ron 92, Ron 95) để bù cho xăng sinh học, tạo chênh lệch giá hợp lý khuyến khích người tiêu dùng; nghiên cứu bổ sung việc thành lập Quỹ này vào Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 84/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu…

Đây được xem là một “mệnh lệnh” thực hiện lộ trình đưa xăng sinh học vào thị trường. Để thực hiện được điều này, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công thương, Bộ Khoa học và Công nghệ theo chức năng rà soát lại toàn bộ Quy chuẩn Kỹ thuật tồn trữ, sử dụng và quy chuẩn sản phẩm để bảo đảm chất lượng sản phẩm, nhất là bảo đảm an toàn sử dụng; giảm tối đa các chi phí phát sinh; các nhà máy sản xuất NLSH phải bảo đảm các yêu cầu về công nghệ, môi trường.

Hiện nay, trên cả nước có 6 nhà máy sản xuất Ethanol sinh học từ nguyên liệu sắn lát với tổng công suất thiết kế là 535 triệu lít ethanol/năm. Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) là một trong những đơn vị đi đầu trong chiến lược phát triển NLSH bằng việc tham gia xây dựng 3 nhà máy và phát triển hệ thống phân phối. Trong đó, có Nhà máy NLSH Bio Ethanol Dung Quất (thuộc Công ty BSR) tại tỉnh Quảng Ngãi có công suất là 100 triệu lít ethanol/năm. Đến hết năm 2013, PVN đã có 170 cửa hàng tại 38 tỉnh, thành có bán xăng E5 với sản lượng 33.500 m3.Người dân khổ vì sắn làm ra không tiêu thụ được. Ảnh: Trần Quý

Theo kết luận của các chuyên gia Viện Cơ khí động lực (Trường Đại học Bách khoa Hà Nội) và Trung tâm Ứng dụng và Chuyển giao công nghệ (Viện Dầu khí Việt Nam) trên cơ sở những thử nghiệm xăng sinh học trên động cơ thế hệ cũ, xăng E5, thậm chí E10, E20 trên động cơ thông thường đang phổ biến tại Việt Nam không gây bất kỳ ảnh hưởng nào tới tính năng của phương tiện. Thậm chí, dùng các loại xăng sinh học còn giúp các loại xe máy, ôtô khởi động, tăng tốc tốt hơn.

Ưu việt là vậy, song trên thực tế, hiện khách hàng vẫn còn e dè khi sử dụng xăng sinh học. Bên cạnh đó cũng còn nhiều vướng mắc trong việc triển khai các dự án phát triển xăng sinh học dẫn đến giá thành cao, không xuất khẩu được...

Tại hội nghị “triển khai thực hiện lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn NLSH với nhiên liệu truyền thống” do Bộ Công thương và UBND tỉnh Quảng Ngãi phối hợp với PVN vừa tổ chức tại Quảng Ngãi, đại diện PVN đã đánh giá toàn diện về việc thực hiện Quyết định 53/2012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ cũng như mục tiêu được phê duyệt tại "Đề án Phát triển NLSH đến năm 2015, tầm nhìn đến năm 2025". 

Về việc thực hiện đề án và lộ trình, PVN đã chủ động triển khai đồng bộ chương trình NLSH từ lập kế hoạch đầu tư xây dựng các nhà máy sản xuất ethanol, đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ phối trộn xăng sinh học đến khâu phát triển thị trường tiêu thụ NLSH, tuyên truyền mạnh mẽ đến công chúng về tác dụng ưu việt của xăng E5. 

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, cả Quảng Ngãi và PVN đều gặp nhiều khó khăn vướng mắc cả từ cơ chế chính sách chung đến thực tế sản xuất kinh doanh, phân phối. Hai bên đã có những đề xuất kiến nghị đối với Chính phủ, các bộ, ngành quan tâm để sớm có các cơ chế chính sách, tập trung vào vấn đề hỗ trợ tuyên truyền, hình thành thị trường tiêu thụ xăng sinh học (người tiêu dùng và nhà phân phối), các chính sách tài chính hỗ trợ phân phối và tiêu dùng, chính sách về nguồn nguyên liệu; đặc biệt là các vấn đề liên quan đến sửa đổi một số điều tại Nghị định 84 cho phù hợp với thực tế kinh doanh xăng dầu hiện nay.

Theo các chuyên gia, để sớm đưa được xăng sinh học vào sử dụng, Việt Nam nên đưa xăng E5 vào lưu thông trên thị trường và cần có quy định tỷ lệ phối trộn ethanol bắt buộc vào xăng thông thường cho các công ty kinh doanh xăng dầu. Không nên để trên thị trường có nhiều loại xăng có tỷ lệ phối trộn ethanol khác nhau, vì khi có các loại xăng có tỷ lệ phối trộn khác nhau thì để thuyết phục người tiêu dùng lựa chọn NLSH sẽ phải trợ giá. Việt Nam chỉ nên duy trì trên thị trường một loại nhiên liệu xăng E5, bởi tất cả phương tiện giao thông hiện nay đều sử dụng được xăng E5.

Thời gian bắt buộc phải sử dụng tỷ lệ phối trộn NLSH cho phương tiện giao thông cơ giới không còn nhiều. Để lộ trình sử dụng xăng E5 có thể thực hiện được, Nhà nước cần có chính sách ưu đãi dành cho cả người tiêu dùng lẫn doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh NLSH, nhất là những chính sách cho các doanh nghiệp đầu tư, thông qua ưu đãi về thuế, phí, cùng nhiều chính sách hỗ trợ khác.  

Trần Quý