(Thanh tra) - Tính đến tháng 11/2025, Hà Nội đã tạo nên bước ngoặt lớn trong công tác quản lý đất đai khi đưa 439 dự án ra khỏi danh sách chậm triển khai. Con số này là kết quả của chiến dịch rà soát, phân loại và xử lý dứt điểm hàng trăm dự án vốn ngoài ngân sách.
Quyết liệt "cắt ngọn" dự án treo
Những lô "đất vàng" quây tôn kín mít, cỏ mọc um tùm hay những công trình dở dang trơ trọi từng là nỗi trăn trở kéo dài qua nhiều nhiệm kỳ của chính quyền Thủ đô. Không chỉ gây lãng phí nguồn lực đất đai, tình trạng này còn ảnh hưởng trực tiếp đến mỹ quan và niềm tin của người dân.
Tuy nhiên, thực hiện Nghị quyết số 04/NQ-HĐND, công tác "làm sạch" đất đai tại Hà Nội đã bước vào giai đoạn tăng tốc thực chất. Số liệu cập nhật đến ngày 5/11/2025 cho thấy, toàn thành phố đã hoàn thành rà soát tổng thể 712 dự án với quy mô lên tới hơn 11.433ha. Đây là kết quả của một khối lượng công việc khổng lồ nhằm phân loại, "bắt bệnh" và đưa ra phác đồ xử lý dứt điểm cho từng trường hợp.
Từ đầu năm 2025 đến nay, Hà Nội đã chuyển trạng thái từ rà soát diện rộng sang hành động chuyên sâu. Điểm nhấn ấn tượng nhất trong bức tranh tổng thể là việc có tới 439 dự án, chiếm hơn 61% tổng số dự án chậm triển khai đã được đưa ra khỏi danh mục theo dõi.
Đối với nhóm không còn khả năng triển khai, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã tham mưu, trình UBND thành phố ra quyết định thu hồi đất, bãi bỏ quyết định giao đất đối với 53 dự án.
Trong đó, 31 dự án với tổng diện tích gần 1.800ha đã chính thức bị "khai tử" về mặt pháp lý, trả lại quỹ đất sạch để thành phố tìm kiếm các nhà đầu tư tiềm năng hơn. Với 22 dự án còn lại, quy trình thủ tục đang được gấp rút hoàn thiện để khép lại hồ sơ ngay trong quý I năm 2026.
Song song với biện pháp thu hồi đất, công tác thanh lọc dự án đầu tư cũng được đẩy mạnh ở khía cạnh tài chính. Sở Tài chính đã trình thành phố xem xét xử lý 65 dự án, trong đó nhiều trường hợp đã có quyết định chấm dứt hoạt động hoặc nhà đầu tư tự nguyện trả lại chủ trương đầu tư.
Tuy nhiên, mục tiêu tối thượng của chính quyền không phải là những con số thu hồi, mà là làm sao để từng tấc đất được đưa vào khai thác hiệu quả. Điều này thể hiện rõ qua việc 321 dự án được đưa ra khỏi danh sách chậm triển khai nhờ sự "hồi sinh" mạnh mẽ.
Sau các đợt thanh tra và chỉ đạo từ cơ quan quản lý, 242 dự án đã khắc phục được các tồn tại, chủ đầu tư tích cực hoàn thiện thủ tục và đưa đất vào sử dụng đúng cam kết.
Thành phố cũng áp dụng cơ chế giám sát đặc biệt đối với 70 dự án được gia hạn sử dụng đất 24 tháng theo Luật Đất đai. Trong khoảng thời gian này, chủ đầu tư vừa phải nộp thêm khoản tiền tương ứng với thời gian chậm trễ, vừa phải chạy đua với tiến độ.
Kết quả hậu kiểm cho thấy nhiều tín hiệu tích cực khi một số dự án đã khắc phục xong và đưa vào sử dụng. Ngược lại, với những trường hợp hết thời gian gia hạn mà vẫn "án binh bất động", quan điểm của thành phố là thu hồi trắng, không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, trừ các trường hợp bất khả kháng.
Công khai các dự án bị thu hồi đất
Thực tế cho thấy, một trong những thách thức lớn nhất trong quá trình xử lý là việc xác định ranh giới giữa nguyên nhân chủ quan và khách quan, đặc biệt là các yếu tố "bất khả kháng" trong bối cảnh khung pháp lý có nhiều thay đổi.
Để giải quyết nút thắt này, ngày 10/2/2025, Ban Cán sự Đảng UBND thành phố Hà Nội đã thống nhất chủ trương về tiêu chí đánh giá và việc áp dụng pháp luật khi xử lý các trường hợp gặp nguyên nhân bất khả kháng theo Nghị định số 102/2024/NĐ-CP.
Ngay sau đó, Chủ tịch UBND thành phố đã có văn bản cụ thể hóa, tạo hành lang pháp lý rõ ràng để các cơ quan chức năng thực thi nhiệm vụ. Bước đi thận trọng nhưng cần thiết này giúp đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật, đồng thời tránh gây oan sai cho các doanh nghiệp chân chính gặp rủi ro khách quan.
Đáng chú ý, tính công khai, minh bạch đã được thực hiện nghiêm. Không còn những quyết định xử lý “nằm trên giấy”, thành phố yêu cầu công khai thông tin vi phạm ngay tại cơ sở. Các địa phương được yêu cầu niêm yết công khai các quyết định thu hồi đất, chấm dứt dự án tại trụ sở UBND và ngay tại thực địa khu đất.
Thậm chí, hệ thống loa phát thanh xã, phường cũng được tận dụng để thông tin rộng rãi đến người dân. Cách làm này không chỉ ngăn chặn các giao dịch trái phép liên quan đến dự án đang bị xử lý mà còn tạo ra sức ép xã hội, buộc các chủ đầu tư phải có trách nhiệm hơn với cộng đồng.
Bên cạnh việc xử lý 712 dự án cũ, công tác rà soát vẫn được duy trì liên tục để không bỏ lọt vi phạm. Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội phối hợp cùng các địa phương đã phát hiện và bổ sung thêm 117 dự án vào danh sách giám sát.
Ngoài ra, Hà Nội cũng đang tập trung gỡ rối các vấn đề lịch sử liên quan đến sắp xếp tài sản công của doanh nghiệp Nhà nước sau cổ phần hóa. Với Nghị định 03/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ đầu năm 2025, Sở Tài chính đã được giao nhiệm vụ chủ trì rà soát lại toàn bộ các trường hợp này để có phương án xử lý thống nhất.
Hà Nội đang thiết lập lại kỷ cương với thông điệp xuyên suốt: Đất đai là nguồn lực để phát triển, không phải là tài sản để đầu cơ. Sự chuyển biến tích cực từ những con số biết nói cho thấy một Hà Nội đang thực sự hành động, quyết tâm hồi sinh những mảnh đất từng bị lãng quên, đóng góp vào sự phát triển bền vững của Thủ đô.
