TS Nguyễn Đình Cung nhấn mạnh: Nếu người dân, DN không tin, chính sách thất bại. Ảnh: Thảo Nguyên

+ Việc thực hiện NQ đã đi được hơn nửa chặng đường, ông đánh giá như thế nào về kết quả thực hiện?

- Chưa đạt được kết quả như mọng đợi và có những “điểm nghẽn”. Đầu tiên và lớn nhất là điểm nghẽn về tư duy. NQ 19 đòi hỏi cách tiếp cận rất mới về đánh giá, thực hiện các biện pháp cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Nhưng phần lớn các bộ, ngành chưa thực sự đổi mới tư duy theo đúng yêu cầu cải cách nên triển khai một số giải pháp rất chậm.

Sự phối hợp giữa các cơ quan, các đơn vị trong bộ, các bộ với nhau, giữa T.Ư với địa phương, giữa các sở trong một địa phương, sở với cấp huyện cũng rất rời rạc. Hiệu quả của cải cách chỉ có được nếu chung tay, phối hợp. Chưa kể, mức độ ứng dụng công nghệ thông tin chỉ một số nơi tích cực. Đơn cử, chỉ ngành thuế, hải quan ứng dụng công nghệ thông tin tốt mà “cửa” của các bộ, ngành khác chưa tốt thì tổng hệ thống sẽ không được như mong đợi. Vài giây nghẽn, lỗi, DN chờ đợi cũng khiến họ nản lòng, chưa cảm nhận được chúng ta cải cách thực sự.

+ Một vấn đề khiến DN kêu “trời” là “ma trận” thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh. Ông thấy điều này đã được tháo gỡ?

- Tôi thấy chưa! Theo quy định của Luật Đầu tư đã có hiệu lực được hơn 2 tháng, các thủ tục hành chính nằm trong thông tư, quyết định của các bộ, ngành, địa phương không còn phù hợp nữa (khoảng 3.300 điều kiện kinh doanh) phải bãi bỏ. Những quy định về điều kiện kinh doanh do các bộ ban hành đương nhiên không có hiệu lực thi hành.

Đáng tiếc 3.300 điều kiện kia chưa hết hiệu lực thi hành nhưng các bộ, ngành có vẻ đang cố gắng hợp pháp hóa những điều kiện kinh doanh mới để gây khó DN. Chúng tôi đã tập hợp 10 thông tư đã kí hoặc đang soạn thảo của các bộ quy định về điều kiện kinh doanh. Rõ ràng một số bộ không những không thực hiện đúng Hiến pháp 2013, Luật Đầu tư, Luật DN về quyền tự do kinh doanh của người dân, DN.

+ Các bộ khẳng định đã giảm trên 80% số giờ theo NQ 19, nhưng DN mới cảm nhận giảm được khoảng 20%, tại sao lại có sự chênh nhau đến vậy?

- Điều này cũng bình thường vì có độ trễ của chính sách với thực thi chính sách. Ngoài ra, còn do chưa có sự đồng bộ giữa các chính sách. Nếu bộ này thay đổi nhưng bộ khác chưa thay đổi thì tổng thể vẫn là nghẽn. Chẳng hạn, nhiều thủ tục thuế, cơ quan Nhà nước khẳng định đã bãi bỏ nhưng DN chưa tin lắm nên cứ làm thủ tục dự phòng để sau này Tổng cục Thuế thay đổi nhưng Chi cục Thuế dưới kiểm tra, hoặc Chi cục thay đổi nhưng cán bộ đòi thủ tục, không có thì rắc rối. Thêm một lý do, thực tế của chúng ta còn phức tạp hơn so với đánh giá của Ngân hàng Thế giới nên mới có độ vênh như vậy.

+ Vậy phải làm gì để tháo gỡ những “điểm nghẽn” này để môi trường đầu tư, kinh doanh thực sự được cải thiện, thưa ông?

- Nếu người dân, DN không tin thì chính sách thất bại. Cho nên, cơ quan Nhà nước phải thực thi thật nghiêm túc những thay đổi về mặt chính sách, tạo lòng tin cho người dân, DN là chúng ta thực sự đang thay đổi. Mỗi sự thay đổi cần được thông tin cho DN, người dân một cách thực sự rõ ràng, cụ thể. Như thời gian qua, chúng ta đã có nhiều thay đổi liên quan đến thuế, bảo hiểm xã hội, nhưng DN bảo chưa được thông tin về những thay đổi đó là không hiệu quả.

Cùng với đó, cần có sự giám sát của người dân, DN, các chuyên gia độc lập nghiên cứu, đánh giá tạo áp lực để các bộ, cơ quan Nhà nước có liên quan thực thi đúng tinh thần yêu cầu NQ 19. Không làm quyết liệt thì dân, DN nản lòng.

+ Trân trọng cảm ơn ông!

Thảo Nguyên